تصحیح متون کهن از شاخه های مهم و در عین حال دشوار پژوهش های ادبی به شمار می آید. روش های گوناگونی برای تصحیح متون وجود دارد که در بیشتر آنها «اقدم نسخ» جایگاهی ویژه در گزینش ضبط درست دارد. در موارد بسیاری میان تاریخ پدید آمدن متن و کهن ترین نسخه موجود، فاصله زمانی فراوانی وجود دارد؛ در حالی که ممکن است، شواهدی از همان متن در تذکره ها یا فرهنگ های لغت که تاریخی کهن تر نسبت به نسخه موجود دارند، و...

نسخه های خطی دربردارنده ی بخش عمده ای از پیشینه ی فرهنگی و تاریخی یک جامعه هستند، که با رجوع به آنها می توان از گذشته آگاهی یافت و از آن به عنوان چراغی برای پیمودن آینده بهره جست. لامعی گرگانی-شاعر عهد سلجوقی- در سال 410ه.ق در بکرآباد گرگان دیده به جهان گشود. وی در شاعری مقلد فرخی، عنصری و منوچهری بوده است و معزی را از مقلدان او می دانند. تاریخ دقیق فوت او مشخص نیست؛ اما به یقین می دانیم که تا...

در متون کهن گاهی به عبارت یا کلمه ای بر می خوریم که با مراجعه به فرهنگ های لغت، امکان دریافت معنای مناسب برای آن وجود ندارد. همچنین گاهی مصححان متون کهن در خواندن متن و ارائۀ صورت مناسبی از یک واژه درمی مانند و تصحیح قیاسی برمبنای قواعد نحوی و بلاغی نیز راه به جایی نمی برد. در این موارد، گاه می توانیم به کمک اطلاعاتی از زبان ها و گویش ها و آداب و رسوم و نام ابزارها یا مسائل محلی به حل این معضلا...

چکیده داشتن متون پیراسته از اغلاط الزام جدی تحقیق های ادبی است چرا که بدون برخورداری از متونی صحیح، عملاً در حوزه های دیگر تحقیقات ادبی همچون فرهنگ نویسی و نقد متون و غیره نیز نمی توان آثاری دقیق و معتبر در دسترس جامعه علمی قرار داد. در این میان تصحیح متون قدیمی تر اهمیتی دوچندان دارد. چرا که این دست متن ها به دلیل برخورداری از واژگان کهنه و ناشناخته و زبان و نحو و صورخیال خاصی که امروزه برای مخ...

منظور از سنت های ادبی، مضامینی است مبتنی بر باورها، سلیقه ها، پیشنهاد، عواطف و احساسات یک قوم که در ادبیات آن، از نسلی به نسل دیگر می رسد و شاعران و نویسندگان به نحوی آنها را در آثار خود منعکس می کنند. به دلیل تکرار و تداوم این مضامین در آثار ادبی، می توان آنها را (سنت های ادبی) نامید. برای مثال در ادب فارسی می توان به این سنت ها اشاره کرد: بلبل، نماد عشق، و گل، نماد معشوق است. معشوق، سنگدل است...

بررسی و پژوهش و تحقیق در نسخ خطی هر زبانی بهترین معرف متون ادبی آن زبان می تواند باشد. از برکت تصحیح و تحقیق در متون ادب فارسی است که ما می توانیم به نوشته-ها و سروده های ارزشمند زبان در روزگاران گذشته دست یابیم. شکی نیست که اگر تصحیح متون و تحقیق در مورد آن ها انجام نگیرد، ما نمی توانیم متنی منقح در اختیار داشته باشیم. تصحیح دیوان آقا محمدکاظم واله اصفهانی و بیان ویژگی-های برجسته آن به معنای...

چکیده داشتن متون پیراسته از اغلاط الزام جدی تحقیق‌های ادبی است چرا که بدون برخورداری از متونی صحیح، عملاً در حوزه‌های دیگر تحقیقات ادبی همچون فرهنگ‌نویسی و نقد متون و غیره نیز نمی‌توان آثاری دقیق و معتبر در دسترس جامعه علمی قرار داد. در این میان تصحیح متون قدیمی‌تر اهمیتی دوچندان دارد. چرا که این دست متن‌ها به دلیل برخورداری از واژگان کهنه‌ و ناشناخته و زبان و نحو و صورخیال خاصی که امروزه برای م...

در عرفان اسلامی، معرفت و هدایت دو اصل جدایی ناپذیرند که هر یک می تواند مقدمه دیگری قرار گرفته و وصال انسان به کمال و رسیدن به کعبه آمال را محقق سازد. کسب معرفت وگام گذاشتن در مسیر هدایت جز از طریق پیروی از انسان کامل میسر نیست و در مکتب تشیع، پیامبر اکرم (ص) واهل بیت طاهرینش (ع) که قرین قرآن ومفسرین فرقانند، مصادیق انسان کاملند وتمسک به ایشان در کنار قرآن مایه نجات وخلاصی از هلاک است . از سوی...

در این مقاله، پس از بیان تعریفی تکمیلی از دانش معانی، بیت معروف «میازار موری که دانه کش است / که جان دارد وجان شیرین خوش است » با ضبط دیگری از آن که در شاهنامه تصحیح جلال خالقی مطلق آمده است (مکش مورکی را که روزی کش است / که او نیز جان دارد و جان خوش است) مقابله و با توجه به مقتضای حال مخاطب، گوینده و نوع ادبی حماسه، دلایل بلاغی رجحان ضبط اخیر در بافت شاهنامه بیان شده است. در پایان نیز بر این ن...

چکیدهتصحیح نسخه‌های خطّی، از کارهای ارزشمند علمی، در یک قرن اخیر است که زمینه‌ی احیای بسیاری از آثار منظوم و منثور گذشته را فراهم کرده‌است. این کار، باعث شده تا متون علمی، ادبی، تاریخی و دینی بسیاری، در دسترس علاقه‌مندان به تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران قرار گیرد. تاریخ ذو‌القرنین، اثر خاوری شیرازی، یکی از این متون تاریخی و از منابع دست‌اوّل دوره‌ی فتحعلی‌شاه قاجار است که مؤلّف در آن، بسیاری از وقای...