این مقاله به بررسی تناسبات نمای سردر چند نمونه از بناهای شاخص صفوی در شهر اصفهان به‌عنوان مهم‌ترین آثار این دوره پرداخته است. نمونه‌هایی که مورد سنجش و بررسی قرار گرفته‌اند عبارتند از: مساجد شیخ ‌لطف‌الله، جامع ‌عباسی (مسجد شاه سابق یا مسجد امام)، حکیم و مدرسه چهارباغ (مادر شاه). مسئلة مورد توجه تناسبات به‌کار رفته در نمای سردر این بناها به‌عنوان ابزاری در جهت خلق آثاری خردمندانه و مطلوب است. ب...

تاریخ معماری ایران مملو از آثار باشکوهی است که هنرمندان و مهندسان توانمند این سرزمین با بهره‌مندی از هندسه و اصول آن را خلق نموده‌اند. به‌عبارت‌دیگر مهندسان ایرانی همواره از هندسه به‌عنوان زبانی واحد و مشترک در جهت پاسخگویی شایسته به نیازهای عملکردی، سازه­ای و زیبایی در معماری و محصولات هنری بهره جسته‌اند. در این میان روستای تاریخی ابیانه با اینکه یکی از زیباترین روستاهای تاریخی ایران است که در...

اعداد و تقسیمات هندسی مشخص، به دلیل جذابیت قاعده های نهفته در آنها همواره مورد توجه پیشینیان بوده اند. اما در معماری ساختمان های اخیر بعد از دوره پهلوی اول تا به امروز، به تناسبات و روابط اعداد کمتر توجه شده است و بهره گیری از سیستم دقیق تناسبات به عنوان اصلی بازتولیدشدنی برای دستیابی به زیبایی، مطرح نمی شود. ازاین رو، نگارندگان این تحقیق برآن شدند تا به بررسی توصیفی- تحلیلی تناسبات در حیاط مسا...

در مباحث نظری معماری و شهرسازی ایران به جهت اهمیت، مفاهیم «سنت» و «هویت» بسیار بحث و جدل شده است. در این مقاله روش و رویکرد میرمیران در بازبه کارگیری سنت با بنیان گذار عملی نهضت مدرن یعنی لوکوربوزیه مقایسه خواهد شد. نوع رویکرد آنان در بازتعریف و باز به کارگیری از سنت های معماری فرهنگ و بومی شان متفاوت است، همان گونه که در مقاله اشاره خواهد شد، لوکوربوزیه مانند جهان بینی مادی غربی به دنبال بازتع...

یزد یکی از مناطق کشور با اقلیم گرم‌وخشک می‌باشد که تابش خورشید نقش مهمی در شکل‌گیری معماری مسکونی آن داشته است. این مقاله به شیوه تاریخی- تطبیقی به بررسی تعامل اصول معماری مسکونی حاکم بر خانه‌های دو دوره آل‌مظفر و قاجار با انرژی خورشیدی از منظر جهت‌گیری پرداخته است. سؤالات مطرح‌شده عبارت‌اند از: 1. آیا خانه‌های دوره‌های آل‌مظفر و قاجار براساس تعامل با انرژی خورشیدی شکل‌ گرفته‌اند؟ 2. در کدام دو...

در مباحث نظری معماری و شهرسازی ایران به جهت اهمیت، مفاهیم «سنت» و «هویت» بسیار بحث و جدل شده است. در این مقاله روش و رویکرد میرمیران در بازبه کارگیری سنت با بنیان گذار عملی نهضت مدرن یعنی لوکوربوزیه مقایسه خواهد شد. نوع رویکرد آنان در بازتعریف و باز به کارگیری از سنت های معماری فرهنگ و بومی شان متفاوت است، همان گونه که در مقاله اشاره خواهد شد، لوکوربوزیه مانند جهان بینی مادی غربی به دنبال بازتع...

در میان آموزه های معماری ایرانی دو نظریه ی «مستطیل طلایی ایرانی» و «گز و پیمون» از شهرت بسیاری برخوردارند. بسیاری از بزرگان اظهار داشته اند که معماران ایرانی از این نسبت ها برای خلق فضاهای معماری در طرح حیاط مرکزی و اتاق های خانه ها استفاده کرده اند. در مقاله ی حاضر، صحت این فرضیه با مطالعه فضاهای پنج دری، سه دری و حیاط در ده خانه ی تاریخی شهر شیراز مربوط به دوره ی قاجار مورد بررسی قرار گرفته ا...

صرفنظر از ویرانی و تخریب بخشی از شهرهای ایران در ابتدای هجوم مغول، سیمای شهرسازی سایر بخش‌های ایران، خصوصاً آذربایجان، نه تنها شاهد ویرانی و تجزیة بافت شهری نیست، بلکه از همان ابتدا ایلخانان را متوجه به شهر و آبادگری معرفی می‌کند. بی‌شک دین ثابت کرده است که یکی از مؤثرترین و تواناترین نیروهای وحدت‌بخش در حیات حکومت‌هاست. اشراف کامل مغول بر این موضوع، ضمن ایجاد شهرک‌هایی با مرکزیت اَرسن مذهبی در خ...

تاکنون قلعه­های استان چهارمحال و بختیاری از منظرگاه مطالعات هندسی در دوران تاریخی مورد مطالعه جدی قرار نگرفته است. بر اساس اندیشه رایج هندسه در بناهای ایرانی در سراسر تاریخ یک هویت ثابت و تدوام یافته دارد. معماری گذشته بر پایه هندسه بنا شده که از ویژگی­های بارز آن ایجاد تناسبات و ساختار فرمی در پلان و سطوح است. با شناخت و تحلیل هندسه کالبدی قلعه های استان چهارمحال و بختیاری از لحاظ فرم و هندسه ...

آثار ادبی زمینه های مناسبی برای پرداختن و ترسیم معماری حمام در آثار نگارگری ایجاد کرده است. این نگارگری ها رابطۀ بسیاری با عالم واقعیت دارند. با تطبیق ویژگی های این گونه آثار با معماری حمام ها می توان به این نتیجه رسید که در این نگارگری ها فضاهای حمام با رعایت بسیاری از ویژگی های معماری نمایش داده شده است و این امر نشان دهندۀ نوعی واقع گرایی در آثار نگارگری حمام است. هدف از این پژوهش بررسی و مق...