در این نوشتار به بیان" رمز جاودانگی اسلام در قرآن از نظر علامه طباطبایی و شهید مطهری " پرداخته می شود و هدف این است که بدانیم چگونه اسلام خود را با مقتضیات زمان و موقعیت های جدید تطبیق می دهد و آیا همان دینی است که فطرت و نهاد انسان در جستجوی آن است، آیا همان دینی است که سلامت جسم و روان را تضمین می کند و بر روابط فردی و اجتماعی تأثیر به سزایی می گذارد. در این نوشتار در فصل اول به بیان "کلیات...

نقش تاثیرگذار و تعیین­کننده ی دین در سده­های اخیر تاریخ ایران، در تحولات سیاسی- اجتماعی غیرقابل انکار است و نمی­توان آن را در سطح عوامل فرعی و حاشیه­ای تقلیل داد. پیرو اهمیت این موضوع، مقاله حاضر بر آن است تا معرفت شناسی باور دینی را در اندیشه ی سیاسی شهید مطهری، با تأکیدبر نسبت دین و سیاست، بررسی کند. نویسنده معتقد است استاد مطهری در پرداختن به مقوله ی دین و دولت رویکرد درون دینی دارد. فرضیه ی...

یکی از ویژگی های قرآن کریم و باورهای بنیادی مسلمانان، جامعیت کلام الهی است که همانند جهان شمولی و 606 ) صاحب جاودانگی قرآن مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان از گذشته تاکنون بوده است. امام فخر رازی ( 544 از « روح المعانی فی تفسیر العظیم و السبع المثانی » 1270 )، مؤلف تفسیر - تفسیر مفاتیح الغیب و آلوسی ( 1217 جمله مفسرانی هستند که به موضوع جامعیت قرآن توجه کرده اند. با توجه به اینکه فخر رازی از مفسر...

یکی از موضوع های مهم در عرصه ی فلسفه ی دین و کلام جدید، مسأله ی «انتظار بشر از دین» و «انتظار دین از بشر» است که در گذشته با عنوان نیاز به دین، هدف بعثت انبیاء، و قلمرو دین مطرح بوده است. در مورد نیاز انسان به دین و انتظار دین از انسان، دیدگاه ها و رویکردهای گوناگونی وجود دارد و در آن با توجه به اهمیتی که برای هر یک از دو موضوع (دین و انسان)، قائل اند، مسأله تبیین می شود. در این پژوهش، کلیاتی د...

نویسنده در این مقاله در پی اهمیت و ضرورت مقولة غایت و غرض داشتن کردار و گفتار، در صدد اثبات هدف و حکمت برای افعال خداوند در جهان تکوین و تشریع است. از ثمرات این بحث می‌توان به فلسفه‌دار شدن احکام در اسلام و فواید مثبت مترتب بر آن اشاره کرد. در ابتدا با توضیحات مختصری اشاره به اهمیت و جایگاه و نقش فلسفة احکام در اسلام شده و در ادامه با اشاره به اقوال دانشمندان اهل سنت و رد اقوال منکرین تعلیل افع...

امروزه حاکمیت قانون از جمله مؤلفه های حکمرانی خوب به شمار می رود و حکومت های دینی نیز که هدف اصلی خود را اجرای شریعت می دانند، در تلاش اند تا شریعت را به نحوی سازگار با اقتضائات عصر جدید اجرا کنند. از جمله اقتضائات عصر جدید، به وجود آمدن مسائلی است که حکم آنها در شریعت به عهده ی حاکم حکومت نهاده شده است. این مقاله در پی تبیین دیدگاه شهید صدر در خصوص قانونگذاری در مسائل مستحدثه در حکومت اسلامی ا...

در تبیین معنای کمال دین در آیه سوم سورۀ مائده، سه دیدگاه متفاوت در میان مفسران قابل مشاهده است. عده‌ای آن را محصول «جامعیت دین» بعد از اتمام نزول فرامین وحیانی تلقی نموده و عده‌ای دیگر، «حاکمیت دین» با گسترش دامنه شیوع و نفوذ اسلام را معادل با کمال انگاشته‌اند، و گروه سوم که بیشتر مفسران شیعی هستند، «جاودانگی دین» با امر ولایت را مترادف با کمال قلمداد نموده‌اند. با توجه به اینکه آیۀ اکمال دین ا...

جامعیت اسلام در معنای پاسخ‌گویی تام قرآن و عترت به نیازهای هدایتی انسان تا قیامت یکی از مهم‌ترین مباحثی محسوب می‌شود که در آموزه‌های رضوی مورد تأکید قرار گرفته است. در نگرش امام رضا‌(ع) دین اسلام از جامعیت مطلق در بیان امور هدایتی برخوردار است و تمام آن چه را که بشر در راه سعادت و کمال نیاز دارد بیان کرده است. یکی از مباحث مهم که در سعادت انسان مؤثر است و در آموزه‌های...

پرسش اصلی این پژوهش این است که از نظر اسلام میان دین و سیاست چه رابطه ای وجود دارد؟ به تبع این پرسش، پرسش های فرعی دیگر مطرح می شود که اگر رابطه وجود دارد، چگونه است و اگر نیست چرا؟ و در کل اسلام با سیاست چگونه تعامل کرده است؟ با توجه به پرسش های فوق فصل اول مربوط به تعاریف مفهومی اختصاص دارد که نقطه ثقل آن را تعریف دین و سیاست تشکیل می دهند. در فصل دوم به چیستی و چگونگی سکولاریسم به مثابه ی یک...

در خصوص نقش مذهب در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی انسان، دو دیدگاه سلبی و ایجابی، بین اندیشمندان رایج است که در این مقاله به دیدگاه ایجابی و اهمیت نقش دین در زندگی اجتماعی و پیشرفت جوامع تمسک کرده‌ایم. از آنجایی که متفکران دیدگاه ایجابی از جمله ماکس وبر، مذهب پروتستان را تنها مکتب عامل پیشرفت جوامع معرفی نموده و کارایی سایر ادیان را زیر سؤال می‌برد، از این‌رو، در مقاله ضمن تشکیک دیدگاه انحصاری وی، ...