قافیه و ردیف، اصلی ترین ابزار افزایش موسیقی کناری شعر است که در اشعار کلاسیک فارسی و عربی از جایگاه ثابت و ویژه­ای برخوردار بوده­است. طول ردیف در بیت، گوش­نوازی موسیقایی را در متن و لذّت سمعی را برای مخاطب درپی دارد. در این مقاله، علاوه بر معرفی دوبیتی های عامیانۀ مازندرانی، ساختار قافیه و ردیف در دویست دوبیتی عامیانۀ شهرستان سوادکوه، براساس روش توصیفی- تحلیلی، بررسی شده­است. قافیه در دوبیتی های...

ابوذیه ژانری از ادبیات شفاهی عربی است که شباهت های فراوانی با ژانر دوبیتی فارسی دارد؛ به عنوان مثال از دوبیت تشکیل شده است, در همان وزن عروضی دوبیتی سروده شده (مفاعیلن مفاعیلن فعولن), درونمایه های مشترکی با دوبیتی دارد و دارای زبان عامیانه است. با توجه به این شباهت ها و تقدم زمانی دوبیتی نسبت به ابوذیه, به نظر می رسد این ژانر شفاهی از دوبیتی فارسی متأثر باشد, خاصه که روابط تاریخی نیز بین دو ادب...

ترانه­های سیستانی بخشی از میراث معنوی و فرهنگ عامۀ سیستان و برگرفته از فرهنگ، تمدن و علایق مردم آن است. مردم این خطه عواطف و احساسات، امیال و آرزوهای خود را به بهترین شیوه با زبان احساس و در قالب ملموس­ترین تصویرگری­ها بیان داشته­اند. با بررسی حدود چهارصد دوبیتی سیستانی، ویژگی­های ساختاری و ادبی آن در این جستار تحلیل شده است. بررسی ساختار و فرم دوبیتی­ها نشان می­دهد که دوبیتی های سیستانی همانند...

دوبیتی،­ شعر عامیانة چهارمصرعی، متداول­ترین قالب شعری ایرانیان است و آن را بازماندة شعر هجایی دورة ساسانی می­دانند. دوبیتی از دیرباز با موسیقی همراه بوده‌است و این نیز از قدمت آن حکایت دارد. به دوبیتی فهلویات نیز گفته­اند. دوبیتی زبانی عامه‌فهم، وزنی ساده و ساختاری روان دارد و با احساس، اندیشه و زندگی اقوام گره خورده­است. از این‌رو، با بررسی دوبیتی­های هر قومی می­توان به فضای فکری، روحی، واژگان...

بررسی کنش گفتاری نفرین در گفت و گوهای مختلف نشان می‌دهد که افراد اغلب در هنگام خشم و یا عجز و ناتوانی لب به نفرین می‌گشایند. در میان قالب‌های شعری عامه، دوبیتی، صمیمی ترین و نزدیک ترین قالب شعری است که هم سراینده و هم مخاطب به آسانی با آن ارتباط برقرار می‌کند. پژوهشگران در این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی، انواع نفرین­ها و اهدافی را که از آن متصوّر بوده است، در بیش از 3000 دوبیتی محلّی مازندرانی و...

چکیده شهاب الدین الموسوی الحویزی از شاعران عصر عثمانی است. از زندگانی او آگاهی اندکی در دست است. وی در زمان حکومت مشعشعیان در حویزه که دست نشانده حکومت صفویه در غرب خوزستان بوده، می زیسته است. پسرش معتوق اشعار او را در یک جلد تحت عنوان (دیوان ابن معتوق) گردآوردی نموده است. وی اشعار خود را در اغراضی همچون مدح، غزل و نسیب، خمریات و مراثی به نظم در آورده است. البته اغلب اشعار او مدح است؛ مدح های...