در فلسفه سیاسی اسلامی دستیابی به هدف تاسیس نظام سیاسی مطلوب و تربیت انسان مدنیِ رشد یافته و با فضیلت از طریق تعاملات مدنی عادلانه امکان پذیر می باشد. سوال آن است که چگونه می توان حیات سیاسیِ آمیخته با انواع شرور و بی عدالتی ها را به حیات و نظام سیاسی مطلوب مبدل ساخت . ادعا آن است که اعتدال مدنی این امکان را فراهم می سازد که انسان و حیات مدنی با حاکمیت حکمران خوب و مدیریت میدانیِ واقع نگرانه معطوف ...

احمد بهشتی* مهدی بهشتی**  این نوشتار به دنبال این حقیقت است که خلق و خوی انسانی از مفاهیم متواطی ـ که بر همه ی مصادیق یکسان حمل شود ـ نیست و نباید انتظار داشت که همه ی انسان ها به لحاظ اخلاق حمیده و فضایل کریمه و پیراستگی از رذائل قبیحه، مساوی باشند. در حقیقت باید بگوییم: انسان ها به دو گروه اخلاقی و غیر اخلاقی تقسیم نمی شوند، بلکه در نسبت به اخلاق، یک گروه بیشتر نیستند، ولی این گروه عظیم به لح...

غزالی از جملۀ اندیشمندان اسلامی و در پی احیای علوم دین بوده و در احیاء علوم الدین سعی داشته است تا طرحی احیاگونه برای دینداران زمانۀ خویش ارائه کند. در این پژوهش هدف این بوده است که آثار دینداری، با تکیه بر نظرات و آرای روان شناختی غزالی بیان شود. به همین منظور، تأملات غزالی در چهار ربع عبادات، عادات، مهلکات و منجیات از احیاء علوم الدین ذیل آثار گوناگون معرفتی، معنوی، عاطفی، اخلاقی و اجتماعی طر...

عرفان همواره در رونق و شکوفایی ادبیات تعلیمی نقشی اساسی داشته است. فرهنگ کناره­گیری از دنیا، توجه به ناپایداری و گذرا بودن دنیا و شادی و غم­های آن، دوری از رذائل اخلاقی و پرداختن به فضائل از جمله مسائل مشترک عرفان و ادبیات تعلیمی است. مثنوی حدیقة الحقیقه نخستین منظومة عرفانی است که با هدف تعلیم مباحث عرفانی، دینی و اخلاقی سروده شده است و سنایی اولین شاعری است که از حکایت و تمثیل برای تعلیم مسا...

غزالی از جملۀ اندیشمندان اسلامی و در پی احیای علوم دین بوده و در احیاء علوم‌الدین سعی داشته است تا طرحی احیاگونه برای دینداران زمانۀ خویش ارائه کند. در این پژوهش هدف این بوده است که آثار دینداری، با تکیه بر نظرات و آرای روان‌شناختی غزالی بیان شود. به‌‌همین منظور، تأملات غزالی در چهار ربع عبادات، عادات، مهلکات و منجیات از احیاء علوم‌الدین ذیل آثار گوناگون معرفتی، معنوی، عاطفی، اخلاقی و اجتماعی ط...

شعر فارسی قرن سوم تا پایان قرن پنجم هجری را از نظر زمانی و تشابهات سبکی بیشتر به عنوان شعر دورۀ نخست می‌شناسیم. یکی از مضامین پرکاربرد در شعر این دوره، اخلاق و موضوعات اندرزی است. مقالۀ حاضر برخی از موضوعات مهم را که فضیلت اخلاقی یا رذیله محسوب می‌شوند در سروده‌های تعدادی از شاعران این دوره بررسی و تأثیر آنها را از سخنان حکیمانه امام یا تشابه آن سروده‌ها را با کلام حضرت گوشزد کرده است. در میان ...

انسان در جهان بینی توحیدی مسافری است که رهسپار لقای خداوند است و این سفر منازل و مراحلی دارد که سالکان از آن به منازل سائران یا مقامات عارفان یا مراحل سیروسلوک یاد می کنند و نیز موانعی دارد که سالکان شناسائی و مانع زدائی می کنند و پس از تخلیه، حرم دل از رذائل اخلاقی به تخلیه آن می پردازند و چون آشنائی با رذائل اخلاقی برای طبیب روح درست مانند آشنائی با سموم برای طبیب جسم لازم و سودمند است و جای ...

چکیده محبت به خدای تعالی اصل واساس دین اسلام را تشکیل می دهدواگر زیر بنای بحث تربیت اخلاقی قرار گیردآثار شگرفی را درپی خواهد داشت.زیرا محبت فی نفسه انسان را به سوی مشابهت ومشاکلت سوق داده واستعدادهای نهفته اش راشکوفا خواهد نمود. حال اگر متعلق این محبت خدای تعالی که کمال مطلق است باشد، محبت او باعث شکوفا شدن فضائل وریشه کن شدن رذائل اخلاقی خواهد شد. باور به توحید واقسام آن تنها راهی است که انسا...

عرفان همواره در رونق و شکوفایی ادبیات تعلیمی نقشی اساسی داشته است. فرهنگ کناره­گیری از دنیا، توجه به ناپایداری و گذرا بودن دنیا و شادی و غم­های آن، دوری از رذائل اخلاقی و پرداختن به فضائل از جمله مسائل مشترک عرفان و ادبیات تعلیمی است. مثنوی حدیقة الحقیقه نخستین منظومة عرفانی است که با هدف تعلیم مباحث عرفانی، دینی و اخلاقی سروده شده است و سنایی اولین شاعری است که از حکایت و تمثیل برای تعلیم مسا...

در منابع و تحقیقات تاریخی، شخصیت امین در میان خلفای عباسی، به عنوان خلیفه‌ای که متصف به رذائل اخلاقی است شناخته می‌شود. این تصویر منفی از وی به واسطة گزارش‌های متون تاریخ‌نگاری مسلمانان در قرون نخستین اسلامی از جمله اخبارالطوال دینوری ایجاد شده و تحقیقات تاریخی معاصر دربارة خلافت عباسی نیز با اعتماد به آن گزارش‌ها، این تصویر را به­عنوان واقعیت تاریخی وی پذیرفته‌اند. اما با استفاده از رویکردهای ...