مسئلۀ شر، آن گونه که در اندیشۀ مطهری و سوئینبرن مطرح شده، یکی از معضلات مهم و در عین حال پیچیده در بحث باور به خدا و غایتمندی جهان است. هر دو فیلسوف از منظر عدل به مثابه مهم‏ترین صفت الهی بدان نگریسته و با ابتناء بر دو رهیافت عنایت و اختیار بدان پاسخ گفته‏اند. دشواری مسئلۀ شر عمدتاً به روش منطقی طرح بحث باز می‏گردد که بر ناسازگاری، و نه صرفاً نقض، تأکید دارد. بدین معنا که با وجود خدای قادر مطلق، ...

رابطۀ خدا و جهان که در حوزۀ اندیشه­های انسانی عمری به درازای تفکر بشر دارد، جزو بنیادی­ترین مسائل فلسفه و کلام در دنیای اسلام به­شمار می­آید . چرایی و چگونگی پیدایش نظام آفرینش ، تناقض­نماهایی نظیر وحدت و کثرت ،  حادث و قدیم، اراده و ضرورت علّی، اول­الاوائل، آخر­الاواخر و ... اندکی از بی­شمار مسائل فلسفی است که آرامش و قرار را از ذهن متفکران در طول تاریخ گرفته است. پیدایش دیدگاه­های طبیعت گرایان...

یکی از مسائل ومباحثی که همواره بشر و ارباب ادیان در طول تاریخ دینداری و اندیشه ورزی خود با آن مواجه بوده است ، مساله شر و ارتباط آن با عدل و خیرخواهی و علم عنائی و اصل وجود خدای متعال است . که این بحث گاهی از منظر صفات کمال او در عصر حاضر در فلسفه دین و بیشترین توجه به آن معطوف شده و از مسائل اصلی آن بشمار می آید. و امروز دلیل عمده برخی از فیلسوفان جدید مانند جی. ال. مکی بر نفی خدا، وجود شر در ...

فرّه ایزدی(اهورایی) و عنایت الهی دو مقوله اسطوره­ای و عرفانی؛ امّا با یک مفهوم، منشأ و درون­مایه هستند. «فرّ» حقیقتی آسمانی و کیفیتی معنوی است که در باور ایرانیان باستان آفریده اهورامزداست و نیز «عنایت» توجّه حضرت احدیّت به سالک و عارف کامل است. برخورداران از فرّه ایزدی و عنایت ازلی از نوعی حمایت و الهام غیبی بهره دارند که بدان شایستگی سروری و ولایت می­یابند. این دو موهبت اهورایی و الهی یک لطیفه معنو...

زمینه و هدف: از جمله موهبات الهی که به بشر عنایت شده، صدای خوش است، آن گونه که خداوند انبیا را که افضل نوع بشر هستند، خوش صدا مبعوث فرموده و در حدیث شریفی نیز آمده است: «ما بعث الله نبیا الا حسن الصوت»(1). خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نفرمود مگر این که از صفات آن پیامبر صدای خوش بود. برخی افراد از صوت حسن که از نعمت های الهی است سوءاستفاده می نمایند. طی این مقاله ما بر آن شدیم تا موارد حسن استفا...

مولوی با بهره گیری کامل از قران و تفاسیر آن ‘ سعی در ترسیم سیمای الهی و بشری از موسی (‘ع) دارد. موسی (ع) در مثنوی گاه چون مریدی است که از ولادت تا وفات با عنایت الهی رشد ونمو یافته‘ درمسیر شریعت ربانی گام نهاده‘ طریقت معنوی را آزموده و به منزل حقیقت خلیفة الهی واصل گردیده است. وگاه چون شیخ کاملی برای قوم بنی اسرائیل به مدد الهی معجزات نه گانه خویش را آشکار ساخته ‘ و وادیهای خطرناک رهایی از فرعو...

   متألهین بر این باورند که جهان تحت سلطه و سیطره موجودی واحد است که با حکمت، عنایت، قدرت و عدالت مطلق و محض بر آن حکم می‌راند. حکمت و عنایت و اقتضای آن را دارد که جهانی با نظام احسن و بیشترین خیرات و کمالات ایجاد کند. جهانی که همچون خود او خیر کامل و محض باشد. اما در نگاه نخست به عالم پاره‌ای از امور آن را می‌بینیم که فاقد خیریت است و جنبه شر و ناخوشایند بودن آن بیشتر خودنمایی می‌کند. این شرور...

نگاه مولوی به موسی (ع) همان نگاه قرآنی است که در آیات الهی آمده است. موسی (ع) در مثنوی معنوی گاه چون مریدی است که از ولادت تا وفات با عنایت الهی رشد و نمو یافته، در مسیر شریعت ربانی گام نهاده، طریقت معنوی راکه آزموده وبه منزل حقیقت خلیفة اللهی واصل گردیده است. وگاه چون شیخ کاملی برای قوم بنی اسرائیل به مدد الهی معجزات نه گانهء خویش را آشکار می سازد و وادیهای خطرناک رهایی از فرعون و قارون ستمگر...

تبیین کیفیت علم خداوند به موجودات از منظر ابن­سینا و تبیین نقش قیاس فرضی در آن مسأله اصلی این مقاله است که با توصیف و تحلیل و بکارگیری برخی از قواعد معناشناسی می­توان به این مهم دست یافت. با توجه به کاربست قیاس فرضی در معناشناسی علم الهی برداشت مشهور از نظریه ابن سینا در باب علم الهی صحیح نیست، بلکه ابن سینا از جمله کسانی است که علم خداوند به موجودات را علم حضوری می­داند و همین امر موجب...