عقلانیت باور دینی یکی از مهم ترین مباحث فلسفۀ دین است که پنج رویکرد معرفت شناسانۀ متفاوت را در بر می گیرد. تا همین اواخر، دلیل گرایی رویکرد غالب در حوزۀ عقلانیت باورهای دینی بود و نماد عقل گرایی حداکثری به شمار می رفت. اما معرفت شناسی اصلاح شده مکتب نوظهوری است که در مقابل دلیل گرایی قرار گرفته، عقلانیت را بی جا و بی مورد دانسته و معتقد است که اعتقادات دینی شاید کاملاً موجه و معقول باشند، حتی اگ...

در تاریخ اندیشۀ مدرن، دو نقطۀ عطف وجود دارد. اولی، انقلاب فلسفی- معرفتی دکارت است. ظهور و بسط فلسفۀ دکارت، به معنای زوال جهان بینی قرون وسطی، تولد سوژۀ انسانی و تغییرات اساسی در مباحث و موضوعات شاخه های گوناگون علمی بود. فلسفۀ او بر اندیشه های عصر جدید، مانند لیبرالیسم، دموکراسی، حقوق بشر، عقلانیت علمی و قانون گرایی روابط و نهادهای اجتماعی جدید مبتنی بود. برهمین اساس، هنجارها و داوری های اخلاقی...

هدف: مسئلۀ اصلی این تحقیق پاسخ به این دو پرسش بود که: اولاً چه تلقی‌ای از علم سبب شد تا جامعه‌شناسان معرفت نتوانند محتوای معرفت علمی را مورد بررسی‌های جامعه‌شناختی قرار دهند؟ ثانیاً چه عواملی سبب شد تا تامس کوهن توانست برای اولین بار این کار را انجام دهد؟ روش: روش تحقیق، اسنادی- تحلیلی بود و با مراجعه به متون جامعه‌شناسی معرفت، فلسفۀ علم و جامعه‌شناسی معرفت علمی سعی شد تا پرسشهای ذکر شده بررسی شو...

معرفت دینی از عوامل بنیانی در هندسۀ فکر است که با توجه به نقش آن در تطورات فکری، می توان مدعی چترگستری تأملات بشری به واسطۀ آن شد. در طول تاریخ همواره بشر از عدم رویکرد بنیادین به زندگی و مثلث خدا، انسان و طبیعت، به نوعی در غفلت به سر برده و همین عامل برای در جهل بسیط نگه داشتن بشر کفایت داشته است. هر چند با به کارگیری منابع مطلوب سخت افزاری و نرم افزاری، به نظر می رسد جامعه به سمت عقلانیت دینی...

هدف: در فلسفه و علوم، مفاهیم بسیاری مانند «وجود»، «جوهر»، «خدا»، «انسان»، «حرکت»، «اتم»، «عدد»، «خیر»، «زیبایی»، «حق»، «جامعه»، «طبقه»، «سود»، «عدالت»، «سازمان»، «راهبرد» و مانند آن استعمال می شود و تحلیل مفاهیم از مهم ترین وظایف فلسفه های علوم است. اما این وظیفه در چارچوب سنت فلسفۀ اسلامی و به ویژه حکمت نوصدرایی چگونه است؟ هدف این مقاله ایضاح معنای تحلیل معرفت شناختی مفاهیم با استفاده از بررسی...

دین اسلام، برنامه ای کامل و جامع است که پاسخگوی تمام نیازهای بشر بوده و خدای متعال، به منظور هدایت انسان در رسیدن به کمال، توسط پیامبر خویش، آن را ابلاغ نموده است. از آنجایی که خدای متعال، در بسیاری از آیات کتاب وحی، اشارت صریح به مطلوب نداشته و کشف آن را به فهم بشر موکول نموده است، یکی از مباحثی که از گذشته توجه اندیشمندان دینی را به خود معطوف داشته و امروزه شدت بیشتری به خود گرفته، نحوه فهم و...

معرفت دینی شامل یافته هایی است که با فهم روشمند و پژوهش در منابع دینی حاصل می شود. این نوع معرفت مسبوق به مبانی ای است که بر پایة آنها سیر علمی در فهم دین آغاز و تا حصول نتیجه دنبال می شود. علامۀ فقید طباطبایی براساس مبانی خاصی برای فهم صحیح و ضابطه مند دین، تلاش خویش را در این زمینه متمرکز می کند و برای ورود به عرصۀ فهم دین، پیش فرض هایی را مطرح می کند که  فهم معارف دینی با گذر از آنها ممکن خو...

فلسفۀ دین تفسیری معقول و منطقی از تجربه و زبان دینی است. فلسفۀ دین تا آنجا که به اندیشه دربارۀ دین مربوط می شود، با فلسفه درهم آمیخته است. تفکر فلسفی همواره خردگرا و به طرزی ژرف معقول بوده است. فلسفۀ دین تحلیلی عقلانی از تجربۀ دینی و مسئلۀ زبان دین است. در فلسفۀ دین، همچنان که در تفکر غربی و الهیات مسیحی بسط یافته است، ممکن است دو پرسش عمده به نمایندگی از پرسش ها و مسائلی که با استفادۀ دینی از ...