یکی از موضوعات دلپذیر و موثری که از آغاز شعر دری تا امروز توجه ادب شناسان و شعر دوستان را جلب کرده است، مرثیه سرایی در شعر فارسی است. این نوع شعر نظر به ارتباطی که با افکار و احساسات شخصی شاعر دارد، از قدیمی ترین دوران شعر فارسی در دیوان شاعران موجود است. خاقانی شروانی یکی از شاعرانی است که در غالب موضوعات رایج روزگار خود طبع آزمایی کرده و مهارت و استادی خود را در انواع سخن به ثبوت رسانده است. ...

  مرثیه بر اشعاری اطلاق می‌شود که در ماتم گذشتگان سروده شده باشد. از لحاظ نوع ادبی، مرثیه را جزء اشعار غنایی به حساب می‌آورند. مرثیه ممکن است در هر قالبی سروده شده باشد؛ اما قالب قصیده پرکاربردترین قالب برای سرودن مرثیه است. خاقانی علاوه بر اینکه در سرودن مدح، هجو، حبسیه و هجو تبحّر فراوانی داشته، در سرودن مرثیه هم، توانایی خود را به اثبات رسانده است. مرثیه های خاقانی، اغلب در قالب قصیده و در بح...

شاعران متعهد شیعی، تاریخ سرخ تشیع را در قالب زیباترین عبارات به نظم کشیده اند و با ذوق سلیم و طبع لطیف خویش، همنوایی و همراهی خود را با عاشوراییان اعلان داشته اندو ما در صدد نشان دادن و تبیین این موضوع مهم می باشیم. ادبیات عاشورا از کنار گاهواره حماسه آفرین عاشورا آغاز شد و با خون دل داغدیدگان این ماتم ـ که هیچ گاه کهنه نمی شود ـ تداوم یافت. با توجه اهمیت این بحث در این نوشتار تحلیلی به بررسی م...

اگرچه سوگ پدیده‌ای رایج و همگانی است، اما کنارآیی با آن بخصوص در رابطه با کودکان و بیماری های سخت، پیچیدگی‌های خاصی دارد. سوگ به طور ویژه به فرایند تجربه‌ی مرگ یا برای همیشه از دست دادن یکی از عزیزان بر می‌گردد. اندوه و سوگ، طیفی از احساسان را از ماتم عمیق تا خشم، در بر می‌گیرند. فرایند کنار آمدن با سوگ، بسته به پیش‌زمینه، اعتقادات، رابطه‌ی فرد با چیزی که از دست رفته است و سایر عوامل، می‌تواند ...

مرثیه، شعری است که در ماتم گذشتگان و تعزیت بازماندگان و اظهار تأسّف و تالّم بر مرگ عزیزان از دست رفته یا حوادث و بلایای ناگهانی یا طبیعی و... سروده شده است. سوگ سروده­های ادیبان برای دیگر شاعران را می­توان از قدیم ترین انواع شعر رثائیه دانست که نخستین نمونه های آن در دیوان رودکی در رثای شاعری به نام مرادی و یا در مرثیه­ی شهید بلخی یافت می شود. در دوره­ی معاصر نیز، سرودن اندوهیاد برای شاعران توسّ...

شعر دارای اغراض مختلفی است و یکی از این اغراض رثا می باشد .رثا در واقع گریستن بر مردگان و مدح و ثنای آنان است و در برابر مدح که ستایش زندگان است قرار می گیرد. اظهار تألم و اندوه را در زبان شعری در ماتم عزیزان مرثیه می گویند و این مرثیه ها انواع مختلفی دارند. مرثیه ی مذهبی از زیر شاخه های رثا است. کمیت اسدی، دعبل خزاعی و محتشم کاشانی از شاعران شیعه هستند که مرثیه های زیبایی در رثای ائمه(ع) بخصوص...

«نخل‌گردانی» وجهی از تاریخ دینی شیعیان را بیان می‌کند و صورت نمایشی اعتقادات مردم ایران، از رخدادی واقعی ـ تاریخی در حوزه حیات مرگ قدیسان دین است. بررسی­ها در پژوهش حاضر، نشان می‌دهد که اگرچه آیین نخل‌گردانی ظاهراً در اجرای مشارکتی خویش، مفهوم مرگ را به نمایش می­گذارد، در تفسیر معنایی­اش، نوعی مناسک گذار برای بازتولد محسوب می‌شود. چنان‌که هر ساله با به نمایش گذاردن نخل و پویا نمودن رویکردهای مذه...

غم واندوه از هیجانات غریزی انسان و سوگواری یکی از مصادیق مهم آداب و رسوم و باورها در میان فرهنگهاست که به طور شفاف در اغلب متون ادبی هر ملت منعکس شده است. گریستن، رفتارهای فیزیکی و کاربرد رنگهای خاص از مهمترین مظاهر سوگواریها از گذشته های دور تا کنون بوده است. درست است که وظیفه ی لباس و پوشش در آغاز فقط حفظ انسانها از سرما و گرما بوده است اما بعدها لباس به عنوان جزئی از فرهنگ اقوام، وظایف دیگری...

داستان عاشورا و قیام امام حسین (ع)، در ادبیات کشورها، زبان ها وسرزمین های مختلف به آن پرداخته شده است. مشرق زمین به ویژه ایران و کشورهای عرب نیز در گسترش و معرفی هر چه بیشتر از این حادثه بزرگ تاریخ برآمدند، تا به بیان اندوه و ماتم و ذکر مصیبت این واقعه و قیام امام حسین بپردازند. دیوان بسیاری از شعرا پیرامون این واقعه مطالبی رانیز بیان کرده اند از جمله محمدفضولی شاعر قرن دهم هجری در آذربایجان و ...

در فرهنگ ها نوحه به معنی « بیان مصیبت ، گریه کردن به آواز بلند (غیاث اللغات). آواز ماتم ، شیون (آنندراج ). زاری ، ناله ، فریاد و فغان (ناظم الاطباء). ندبه ، مویه ، مویه گری ، زاری بر مرده ... شعری که در ماتم و سوگواری با صوت حزین و ناله وزاری می خوانند (ناظم الاطباء). اعم از سوگواری برای کسی که تازه مرده یا برای امامان شیعه (فرهنگ فارسی معین). » (دهخدا) آمده است . نوحه و نوحه سرایی به قولی ق...