از جمله اصطلاحاتی که جغرافیدانان دوره اسلامی از تقسیمات ایرانیان وام گرفتند«روستاک » است که آن را به صورت های رستاق و روستا به کاربرده اند. به سبب شباه تهای ظاهری و ریشه لغوی مشترکاین دو تصور شده که روستا و رستاق در متون دوره اسلامی معنایی یکسان داشته اند. گرچه به ندرتاین دو واژه معنا و دلالتی یکسان داشته؛ اما عموما، روستا و رستاق دو واحد جغرافیایی مستقل ازیکدیگر بوده اند؛ روستا مترادف ده و قری...

چکیده: از اهداف مهم مدیریت سیاسی فضا،ایجاد یک توسعه متوازن در سطح سرزمین است؛ توسعه ای که از طریق ارائه بهینه خدمات ،باعث کاهش نابرابری ها و ایجاد یک عدالت جغرافیایی در سطح سرزمین شود و در این راستا تقسیمات کشوری از مهمترین مسائلی است که به منظور مدیریت سرزمین و انجام هر گونه برنامه ریزی در سطح کشور و یا نواحی به منظور کاهش نابرابری ها و توسعه متوازن همه نواحی یک کشور صورت می گیرد و کارآمدی آن...

کشورها برای اداره فضا و سکونتگاههای مردمی و نیز اعمال فرمانروایی خود،ناگزیر از سازماندهی سیاسی فضا هستند.نحوه تقسیم قدرت بین مرکز و نواحی یک کشور و ناحیه بندی سیاسی درون کشوری منتج از نوع سیستم سیاسی آن کشور است،یعنی حکومت ها اعم از اینکه متمرکز،ناحیه ای یا فدرال باشند،سازماندهی فضاهای سیاسی داخلی شان متفاوت خواهد بود.سازماندهی نامناسب فضای درون کشوری و عدم توازن در منطقه بندی اداری – سیاسی،منج...

تعدد واحدهای جغرافیایی، تنوع طبیعی و انسانی در داخل کشور، تنوع معیشتی، اجتماعی، قومی، نژادی و زبانی در دوره های تاریخی، این تفاوت ها و تنوع در پهنه ی جغرافیایی کشور زمینه ی ایجاد واحدهای جغرافیایی و در نتیجه تقسیم بندی سرزمین را فراهم می آورد و باعث به رسمیت شناختن این فضاها و علت وجودی شکل گیری تقسیمات کشوری می باشد. تقسیمات کشوری سلسله مراتبی اداری، سیاسی در تقسیم هر کشور به واحدهای کوچک تر، ...

دولت در چند دهه اخیر، با هدف تسهیل در امر برنامه ریزی توسعه و امکان کنترل بیشتر بر فضای محلّی - ناحیه­ ای سعی بر کوچک ­سازی فضاها داشته است. در راستای تحقّق چنین هدفی، اجرای راهبرد تقسیمات کشوری در دستور کار دولت قرار داشته است. هدف این مقاله، ارزیابی و تحلیل رویکرد دولت در تقسیمات کشوری و اثرات آن در نابرابری و عدم تعادل­ های شهری - ناحیه ­ای در استان خراسان شمالی است. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی...

نظام سازماندهی سیاسی کشور که در قالب تقسیمات کشوری به مرحله ی اجرا در می آید، یکی از مهمترین و ضروری ترین بخشهای نظام اداری کشور به حساب می آید. این اصطلاح به معنی ناحیه بندی مناطق جغرافیایی یا به عبارت دیگر شناسایی مناطق و نواحی همگنِ طبیعی، اجتماعی و اقتصادی و سازمان دهی آنها در قالب واحدهای سیاسی جهت اعمال حاکمیت سیاسی می باشد؛ و بدین ترتیب واحدهای سیاسی - اداری علاوه بر کارکردهای اقتصادی، ...

تقسیمات کشوری، علم و هنر سازمان دهی فضای سرزمینی است. نظام های تقسیماتی- سیاسی رایج در حکومت های ملت­پایه، به سه دسته متمرکز، فدرال و ناحیه ای تقسیم می شوند. تمرکززدایی، توسعه متوازن منطقه ای و توزیع متوازن منابع، از اهداف کلان نظام تقسیمات کشوری به­شمار می روند. در قانون تقسیمات کشوری ایران مصوب آبان­ 1316، مؤلفه های نظامی- امنیتی محوریت داشتند. این سال و سال های پس از آن، همزمان جنگ جهانی دوم...

جغرافیایی سیاسی به لحاظ ماهیت خود نقش ویژه ای در سازماندهی فضایی از سطح کلان تا خرد را بر عهده دارد. چرا که تقسیمات کشوری به عنوان یک پدیده اداری- سیاسی بوده که هدف اصلی آن تقسیم کشور به واحدهای همگن برای رشد متوازن است؛ از این طریق مدیریت و اداره قلمرو ملی آسان تر گردیده و ارائه خدمات بهتر صورت گیرد. بر این اساس تقسیمات کشوری بر ساختار اداری- مدیریتی سرزمین، تسریع توسعه و رشد متوازن ملی تاثیر ...

مدیریت سیاسی فضا عبارت است از اداره بهینه امور و تنظیم روابط افقی و عمودی فضاهای جغرافیایی به نحوی که بتواند محیطی زیست مناسبی را برای شهروندان ساکن در آن فضا فراهم نماید. مدیریت سیاسی فضا در بسیاری از کشور از جمله ایران از طریق بسیط متمرکز که نظام سیاسی و اداری متمرکزی را داراست رواج دارد. سیستم بسیط از طریق سازوکارهای قانونی، مدیریتی، مشارکتی و تقسیمات کشوری در محیط های جغرافیایی متنوع و متکث...

بین واحدهای ناشی از تقسیمات کشوری و توسعه آنها رابطه وجود دارد. بدین معنی که با فاصله گرفتن از واحدهای کانونی به سمت حواشی از شدت توسعه کاسته می شود. به عبارت دیگر بین فاصله و توسعه نیافتگی رابطه وجود دارد.پژوهش حاضر 11 استان ایران را مورد بررسی قرار گرفته است که از بین 11 استان مزبور 9 استان دارای اشکال نامتقارن و 2 استان با گستردگی بسیار و شهرستانهای دور از مرکز واقع شده اند. نتیجه پژوهش در م...