چکیده ظفرنامه تیموری تألیف شرف الدّین علی یزدی (متوفی 858 هـ.ق.)، از جمله کتب تاریخی برجسته دوره تیموری (771ـ911 هـ.ق.) است. در این دوره، بیشتر کتب نثر برخلاف دوره قبل که دربرگیرنده نثرهای مصنوع و متکلّف بود، به نثری ساده و روان نوشته شده اند. در این میان، شرف الدّین علی یزدی کتاب مشهور خود (ظفرنامه) را به سبکی مصنوع و فنی نگاشته و بار دیگر این شیوه نثر فارسی را رونق بخشیده است. شرف الدّین علی، ا...

نفثه­المصدور شهاب­الدین محمد زیدری نسوی، از شاهکارهای نثر مصنوع و فنی فارسی است. این اثر واگویه­های درونی و دلنوشته­های نویسنده­ای دردمند است که با زبانی تصویری به شرح سرگذشت آوارگی خویش، مقارن هجوم وحشیانۀ تاتار پرداخته است. زبان مصنوع و سرشار از تصویر نویسنده، به بهترین نحو گوشه­هایی از تاریخ این سرزمین را بازگو می­کند. هدف از پژوهش حاضر، که به شیوۀ توصیفی– تحلیلی انجام شده، بررسی جایگاه تصوی...

اطناب یکی از ارکان متون نثر فنّی و مصنوع است، از این رو در کتاب درّه نادره نقشی بسزا دارد. میرزا مهدی‌خان استرآبادی(فو 1175هـ..ق) در این اثر نادر سعی دارد تا با  بهره­گیری از انواع شیوه‌های سخن پردازی از جمله اطناب علاوه بر نوشتن تحولات عصر نادرشاه (فو 1160هـ.ق)، از سوی مهارت خود را بر فن انشا و شیوه‌های منشیانه و از دیگر سو تسلّط خود را مفردات و مترادفات در زبان عربی و اسالیب نگارش نشان دهد. این ...

ادریس‌بدلیسی از نثرنویسان معاصر سلطان یعقوب آق قویونلو در ایران و سپس شاه‌اسماعیل صفوی بوده‌ است. مهم‌ترین اثر ادریس بدلیسی دربارة تاریخ عثمانی و شناخته‌ترین اثر در میان تمام آثارش، کتاب «هشت بهشت» است. هم خودِ اثر و هم عنوان آن به فارسی است. نثر کتاب هشت بهشت مصنوع و فنی، به پیروی از سبک جهان‌گشای جوینی و تاریخ وصاف از وصاف الحضره‌ است. باید دانست چه در ایران و چه در ترکیه نسخة خطّی کتاب اخیر یع...

روایت شناسی از مباحث مورد توجه در سبک شناسی است که با رویکرد افرادی مثل؛ تزوتان تودوروف[1]، ولادیمیر پراپ[2]، شلومیت ریمون-کنان[3]، رولان بارت[4]و مایکل جی تولان[5]که در این حوزه صاحب نظر هستند، گسترش پیدا کرده است. بررسی ساختار روایی در حکایات تمثیلی که به نثر فنی و مصنوع نوشته شده اند، موضوعی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است. سبک حکایت های تمثیلی قرن ششم که  با صنایع بدیعی و توصیفات م...

کلیله و دمنه یکی از مهمترین و برجسته ترین و دلاویزترین نثرهای سنگین و رنگین و آراسته ادبیّات دری است که نصرالله منشی ـ یکی از بزرگان و پیرامونیان بهرام شاه غزنوی ـ آن را در نیمه اوّل سده ششم از تازی به فارسی برگردانید. البتّه اصل کتاب به زبان دیرین هندوان ـ سانسکریت ـ بود که پزشکی برزویه نام آن را در روزگار انوشیروان ساسانی به پهلوی برگردانده بود و سه سده بعد از آن، عبدالله بن مقفّع ـ مترجم دانشمند...

پس از آنکه بدیع الزمان همدانی کتاب مقامات خود را نگاشت بسیاری از نویسندگان پس از وی به پیروی از او به نگارش مقامه پرداختند که در همه آنها سبک و سیاق مقامات بدیع الزمان به چشم می خورد. در این میان زمخشری دانشمند برجسته ایرانی از توجه مردم به نثر فنی و مسجع مقامه استفاده می کند و به نگارش کتاب "المقامات" می پردازد و در آن ضمن کاربرد آرایه های گوناگون ادبی در نثری مسجع، گنجینه لغوی و مهارت نویسندگ...