بدون شک ویتگنشتاین در اندیشة متفکران و فیلسوفان دین­شناس در قرن بیستم تأثیر مهمی گذاشته است و لذا تفاسیر، تحلیلها و دیدگاههای متعددی با تکیه بر آثار او به یادگار مانده است. آن چه در این نوشتار دنبال می­کنیم، صرفاً تمرکز بر تفسیرهای دیدگاههای ویتگنشتاین در بحث او از مقولة دین و دین­باوری است. مهم­ترین مشکل پیروان و مفسران ویتگنشتاین در این موضوع فرورفتن در ورطة نسبیت مطلق است. برخی از این دیدگاهه...

هدف از این مقاله آغاز راهی برای بازسازی عقلانی تفکر علمی ابن‌سینا است؛ به‌عبارت دیگر، آغازی است برای کشف و استخراج فلسفه علم ابن‌سینا. در این مقاله پس از اشاره به جایگاه علم در منظومه فکری ابن‌سینا، به بحث از روش علوم پرداخته شده است. ابن‌سینا در باب روش، قائل به نوعی پلورالیسم یا کثرت‌گرایی روشی است. این کثرت‌گرایی به‌دلیل اصالت عقل، به‌هیچ عنوان باعث آشوب و هرج و مرج معرفتی نمی‌شود و هیچ‌گاه ...

  با وجود تأثیرات عمیق نسبی‌گرایی معرفتی در زمینه‌های مختلف نظری و عملی و اختلاف‌نظرهای فراوان دربارة اعتبار آن، به تبیین حدود و ثغور این مفهوم و نیز اقسام آن و محل نزاع دقیق در این زمینه، به اندازة کافی توجه نشده است. با تحلیل مفهوم نسبیت، می‌توان نشان داد نسبی‌بودن به معنای وابستگی یک «موضوع» به یک «محور» است؛ چنان‌که تغییرات «عناصر» آن محور موجب تعیین و تعیّن «ارزش»های موضوع می‏گردند. موضوع ...

تلاش جهت تبیین جایگاه انسان در جهان، یکی از محورهای اصلی تفکر فلسفی مغرب‌زمین بوده که ماحصل آن، نظریات مختلفی چون ابرمرد نیچه است. نیچه در اعتراض به رویکردهای پیشین نسبت به انسان، درصدد برآمد تا ضمن بازتعریف جایگاه انسان در جهان، به بحران‌هایی که مدرنیته پیش ‌روی جامعه انسانی نهاده بود، پاسخی درخور دهد. نظریه ابرمرد در چنین بستری شکل گرفت. اما این نظریه نیز بسان دیگر نظریات و مکاتب بشری، تناقضا...

بدون شک ویتگنشتاین در اندیشة متفکران و فیلسوفان دین­شناس در قرن بیستم تأثیر مهمی گذاشته است و لذا تفاسیر، تحلیلها و دیدگاههای متعددی با تکیه بر آثار او به یادگار مانده است. آن چه در این نوشتار دنبال می­کنیم، صرفاً تمرکز بر تفسیرهای دیدگاههای ویتگنشتاین در بحث او از مقولة دین و دین­باوری است. مهم­ترین مشکل پیروان و مفسران ویتگنشتاین در این موضوع فرورفتن در ورطة نسبیت مطلق است. برخی از این دیدگاهه...

چکیده: این پژوهش با هدف تبیین رویکرد تکثرگرایی معرفتی و نقد دلالت های آن در تعلیم و تربیت انجام گرفته است، که به روش توصیفی تحلیلی انجام شد. در این پژوهش ابتدا به تعریف و تبیین معرفت و شناخت، روش های کسب معرفت، منابع شناخت، رویکردهای مختلف شناختی و از میان آن ها به طور دقیق به نسبی گرایی معرفت-شناختی و سپس به بررسی و تحلیل تکثرگرایی معرفتی پرداخته شد. در نهایت ضمن استنتاج دلالت های تربیتی منت...

فمینیسم‌ که بـه ‌عنوان یـک جنبش اجتماعی و سیاسی، از سال‌های پایانی سدة نوزدهم با انگیزه‌های گوناگون آغاز شد، تأثیرات خود را در حوزه‌های مختلف معرفتی بر جای گذاشته است. شاید محوری‌ترین‌ نقد‌ فمینیست‌ها که به یک معنا آبشخور دیگر نقدهاست، اعتراضی است که آنان به تحلیل معرفت و معیار‌های رایج آن وارد می‌کنند. فمنیست‌ها معتقدند‌ اسـتقلال معرفت، عقل و ذهن بشر از اوضاع اجتماعی به‌طورکامل مردود است؛ زیرا...

باقری (1391) با طرح رویکرد تأسیسی، یکی از رویکردهای معطوف به علم دینی، تلاش کرده تا با مصداق­یابی در علوم تربیتی، گزاره­هایی فلسفی در این حوزه از علوم انسانی فراهم آورد؛ به این امید که این گزاره­ها بتوانند در مقام سخت هسته­ای فلسفی، هدایتگر برنامه­های پژوهشی–علمی باشند و علمی دینی را در این حوزه پایه­گذاری کنند. یکی از چالش­های پیش­روی این رویکرد، وجود ابهام در برخی مفاهیم مطرح در آن است. این ا...

هدف این پژوهش تبیین نظریه ویتگنشتاین متأخر، یعنی نظریه بازی‌های زبانی، و استنباط دلالت‌های آن در زمینه مبانی و اصول تربیتی و تحلیل و نقد آن از دیدگاه علامه طباطبایی است. در این پژوهش از روش تحلیل مفهومی، روش استنتاجی و تحلیل انتقادی استفاده شده است. برای این منظور پس از استخراج و استنباط مبانی و اصول نظریه بازی‌های زبانی ویتگنشتاین، نقد آن‌ها از دیدگاه علامه طباطبایی مطرح می‌شود. طبق یافته‌های ...

آرمان علم رها از ارزش­های غیرعلمی، در چند دهة اخیر در کانون فلسفة علم و معرفت­شناسی قرار گرفته است و طرف‌داران آن با هشدار دربارة پیامدهای ناگوار این تأثیر، استدلال­هایی بر لزوم پیراستگی ساحت علم از ارزش­های اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و... ارائه کرده­اند. در مقابل، عده­ای این آرمان را دست نایافتنی یا نادرست شمرده و در برابر آن، پیامدهای ناگوار عدم ارزش‌باری علم را بازگو کرده­اند. استدلال ریسک استقر...