نسخه­های مختلفی از دیوان خاقانی در دست است. این اثر، تاکنون چندین بار تصحیح شده و تصحیح ضیاء­الدین سجادی، از کارهای شناخته شده­است. نسخۀ اساس سجادی، نسخۀ لندن است. این نسخه، همان­طور که سجادی اشاره کرده‌است، قدیمی‌ترین نسخۀ موجود از دیوان خاقانی است. سعید مهدوی‌فر در مقاله­ای با عنوان «تأمّلى در نسخۀ دیوان خاقانى کتابخانۀ مجلس» به بازتصحیح برخی ابیات این تصحیح پرداخته و ضبط‌های نسخۀ مجلس را ارجح...

طبق آمارها، به لحاظ کمّی، کتابخانۀ ملی ایران، با دارایی حدود چهل هزار مجلّد دستنویس، رتبۀ دوم کتابخانۀ تراثی ایران را به خود اختصاص داده است. با تلاش شش نفر از فهرست نگاران این کتابخانه، طی چهل سال (1343 تا 1383)، 3083 نسخۀ فارسی و 6050 نسخۀ عربی در 21 جلد فهرست و به صورت توصیفی نگارش و منتشر شده است. طبق اظهار نظر مسؤولان کتابخانه، از اوایل دهۀ 1383 تا پایان 1393، حدود 4500 نسخۀ دیگر فهرست شده ا...

این نوشتار در پی واکاوی روش تفسیری علامه فضل الله در تفسیر «من وحی القرآن» است. نویسنده بر این باور است که مهم ترین ویژگی «من وحی القرآن» از نظر روش بلاغت محوری است. مفسر می کوشد قواعد بلاغت و لوازم و پیامدهای سخن بلاغی را مبنای فهم آیات قرار بدهد. در این نوشتار نخست به پیشینه روش بلاغی در تفسیر پرداخته شده است، سپس معیارهای شناخت ابعاد بلاغی از دیدگاه علامه فضل الله مورد بحث قرار گرفته است، آن...

«دوره» در مطالعات تاریخی مفهومی نظام بخش است و مورّخان علوم و هنرها را در طبقه بندی اطّلاعات تاریخی یاری می کند. در اغلب کتب تاریخ ادبیات، «دوره بندی» اساسی ترین پایۀ بخش بندی و فصل بندی است. دوره بندی در علوم ادبی مانند بلاغت نیز روایی و کاربرد یافته است. ازجمله شوقی ضیف، تاریخ بلاغت عربی- اسلامی را به ادواری تقسیم کرده است. در این مقاله طرحی برای دوره بندی تاریخ بلاغت فارسی پیشنهاد شده است. نظا...

تا کنون چهار نسخۀ کهن از رسائل بابا افضل کاشانی از سدۀ هفتم هجری می شناختیم. اینک نسخۀ دیگری از سدۀ مزبور مورّخ سنۀ 676 هجری به دست آمده که متعلق به مجموعۀ شخصی وحید ذوالفقاری در شهر یزد است. این نسخه مشتمل بر ترجمۀ ینبوع الحیاه، متن عربی رسالۀ تفاحه و ترجمۀ فارسی آن است که در این مقاله تلاش شده ضمن معرفی نسخۀ مزبور به بیان جنبه ها و ویژگی های نسخه شناختی آن پرداخته شود. دسترسی به نسخۀ کهن دیگری...

مقدمه: جانبی شدن نیمکره ای توانایی های مشخص در مغز انسان دارای فوایدی برای عملکرد متفاوت روزانه است. هدف از مطالعۀ حاضر توسعۀ یک نسخۀ فارسی از آزمون ترجیح نیمکره ای و بررسی خصوصیات روانسنجی آن بود. مواد و روش ها: نسخۀ فارسی آزمون ترجیح نیمکره ای فراهم شد و خصوصیات روانسنجی آن در دو مطالعۀ مستقل بررسی شد. در مطالعۀ اول، 80 دانشجو (50 دختر و 30 پسر) و در مطالعۀ دوم، 500 دانشجو (323 دختر، 177 پسر)...

دکتر توفیق سبحانی در حین تصحیح کلّیّات شمس بر اساس نسخۀ770 قونیه، بعضی اختلاف های نسخۀ اساس خود و تصحیح فروزانفر را که به زعم ایشان در آنها ضبط قونیه ترجیح داشته، استخراج و آنها را ضمن مقاله ای طرح کرده است. اگر امر دایر بر استخراج اختلاف های نسخۀ قونیه به عنوان یکی از نسخه های مرجع فروزانفر و متن نهایی چاپ فروزانفر باشد، این اختلاف ها سر به هزاران مورد خواهد زد؛ چون همچنان که تصوّر شده است، نسخۀ ...

بلاغت سنتی، زیبایی شناسی آثار ادبی را تنها در سه حوزه ی علم بدیع، بیان و معانی بررسی می کند. این دیدگاه سنتی، ارزش زیبایی شناختی هر سروده یا نوشته ادبی را تنها آراسته بودن آن به آرایه ها و هنرهایی می داند که در سه قلمرو بدیع، بیان و معانی از آن ها سخن می رود. اما بلاغت جدید، معیار زیبایی اثر ادبی را علاوه بر این سه علم، در شاخص ها و مؤلفه های دیگری جست وجو می کند که موجب تمامیت و کلیت اثر و شال...

بلاغت یکی از علوم مشترک بشری است که در گذر تاریخ، مورد توجّه تمامی ملّت ها بوده است. فارغ از مشترکات بشری، علم بلاغت در سرزمین های اسلامی به گونه ای خوش درخشیده است. به شهادت فراز و فرودهای تاریخ بلاغت، عالمان مسلمان ایرانی، در تحوّل و بلوغ دانش بلاغت تاثیری بی مانند داشته اند. در این مقاله تاریخچه و ادوار علم بلاغت در میان ایرانیان و اعراب مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، سپس عالمان بلاغی ایرا...

1. تطور دیدگاهها در اصل بلاغت باعث آن شده که تلقی ها از عناوین مندرج در بلاغت هم دستخوش تغییر شود. 2. در بلاغتی که جرجانی تعریف میکند ‘ وقف و ابتدا از جایگاهی اصولی برخوردار نیست ‘ زیرا بحث فصل و وصل در آن منحصر است به آوردن یا نیاوردن واو عاطفه. 3. در بلاغت به تعریف و تلقی اسلاف جرجانی ‘ وقف و ابتدا از جایگاه مهمی برخوردار بوده ‘ زیرا وقف و ابتداکاملأ منطبق بر فصل و وصل از دیدگاه آنهاست واین...