ادب غنایی، یکی از مؤثرترین و پرمخاطب ترین انواع ادبی در زبان فارسی است. قدمت وگستردگی آن به گونه ای است که شاید نتوان هیچ متن ادبی را یافت که به نوعی با ادبیات غنایی آمیخته نباشد. پژوهش حاضر، بر آن است به این پرسش پاسخ بدهد که آیا ادب غنایی ریشه در ادبیات پیش از اسلام دارد؟ واگر چنین است، میزان و نوع بهره گیری متون غنایی از ادبیات پیش از اسلام چگونه و به چه میزان بوده است؟ برای دست یابی به پاسخ...

یکی از عناصر مهم، جذاب و هیجان انگیز داستان، گره‌افکنی (complication) است. موانع وصال، کلیشه‌ای‌ترین و در عین حال جالب‌ترین گره‌هایی هستند که داستان سرایان نامی به زیبایی هرچه تمام‌تر، از آن بهره برده‌اند. سرایندة منظومۀ غنایی «ویس و رامین »نیز از زمرۀ این داستان‌سرایان است. این موانع علاوه بر این که به زیبایی داستان می‌افزایند، خواننده و شنونده را به پیگیری ماجرا، ترغیب می‌نمایند و روح او را ت...

اثار ادبی فارسی متاثر از مفاهیم و مضامین دینی با محوریت خدا شناسی و توحید است و شایسته است که این موضوع در این اثار مورد تحقیق و بررسی همه جانبه قرار گیرد.در این تحقیق،سعی بر ان بوده که بازتاب حضور خدا در چهار اثر شاهنامه ،ویس و رامین،حدیقه و بوستان،در در ابعاد محتوایی،زبانی و ادبی بررسی شود. نتایج نشان می دهد که در بعد محتوایی با وجود مشترکات فراوان در باب اسماء و صفات الهی،چگونگی بهره گیری از...

منظومة ویس و رامین با آنکه یک داستان بسیار قدیمی است و اصلش مربوط به ایران پیش از اسلام است، اصول و معیارهای داستانسرایی به نحو بارزی در آن، نمود یافته است. ویس و رامین فخرالدّین اسعد، قدیمی ترین منظومة عاشقانه ای است که به صورت کامل به دست ما رسیده است. در این مقاله، این اثر از نظر عناصر داستانی، مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهشهایی که تا به حال در مورد ویس و رامین انجام شده است در زمینه هایی ن...

دکتر جمیله اخیانی استادیار دانشگاه زنجان حمیدرضا سلمانی دانشجوی دکتری ادبیّات دانشگاه علامه طباطبایی چکیده طرح داستان­های کهن، با گونه­های امروزین دگرسانی­های بنیادینی دارد. در طرح نمونه‌های کهن، نظمی دیگرگونه به­چشم می­خورد، به­گونه­ای که حتّی برخی رخدادهای آنها از چارچوب «علّت و معلول» بیرون­اند. امّا در همان «طرح» ویژ­ۀ این داستان­ها، گاه نابسامانی‌هایی دیده می­شود؛ بدین معنا که برخی از این...

منظومه های بزمی و عاشقانه، بارزترین جلوه های ادبیات غنایی است. این پژوهش به بررسی ساختار داستانی و سبکی مثنوی های غنایی معروف در سه دوره ی خراسانی(منظومه بیژن و منیژه، ویس و رامین)، عراقی(لیلی و مجنون، یوسف و زلیخا)و هندی(نل و دمن، محمود و ایاز)، بر اساس شگردهای داستان نویسی معاصر می پردازد. این پژوهش، ضمن بررسی عناصر این ساختار، به جستجوی ویژگیهای این منظومه ها پرداخته و با ارائه شواهدی، به ا...

در این مقاله سعی شده است، به صورت موجز، مقایسه­هایی بین دو داستان ایرانی و اروپایی انجام گیرد. در هر دوی این داستان­ها، عشق ناگزیر و چاره­ناپذیری در کار است که همة ارزش­ها را باژگونه می­کند؛ درد عشق موذیانه می­شود و عاشقان آن را نهانی ناگزیر تحمل می­کنند. با وجود تشابه­هایی که میان داستان­های عاشقانة جهان وجود دارد، هنوز نکات مشترک بسیاری از داستان­ها شناخته نشده است. امید است که در این مقاله، ...

شیوه نقد جامعه شناختی می تواند کلیدی برای فهم عمیق و تحقیق درست در ادبیات باشد؛ ضمن آنکه براساس این روش می توان به سیمای واقعی و شناخت بهتر جامعه نیز دست یافت. به طور کلی منتقدان برآنند که جامعه شناسی در ادبیات به بررسی ویژگی های اجتماعی هر دوره تاریخی در آثار ادبی می پردازد و به نظر آنان آفرینش هنری محصول فرد نیست؛ بلکه اثر نوعی بیان وآگاهی جمعی است که هنرمند آن را به فعلیت می رساند.ابتدا پس ا...

برخی از نظریه های زبانشناسی امکانات مفیدی را برای تحلیلِ متون ادبی پیش می نهند. یکی از این نظریه ها، نظریه هلیدی و حسن است. در این نظریه ارتباط معنایی، لفظی، نحوی یا منطقی جمله های یک متن «انسجام» نامیده شده است. از این دیدگاه، انسجام در زبان معیار عواملی دارد که عبارتند از: دستوری، واژگانی، پیوندی. و هر کدام از این عوامل دربردارنده¬ی عوامل جزئی تر هستند. هدف این مقاله بررسی هر یک از این عوامل ا...