شهر قزوین پس از تشکیل دولت صفوی اهمیت ویژه و منحصر به فردی یافت و به سرعت مراحل رشد و ترقی خود را در زمان شاه  طهماسب اول طی کرد. این شهر در وهلۀ نخست مرکز تجمع گروه ها و اقوام مختلفی شد که پس از پایتخت شدن راهی این شهر شدند. همچنین مرکزیت سیاسی این شهر اهمیت مذهبی و تجاری قابل توجهی بدان بخشید. در این دوران ساخت بناها و مساجد جلوة جدیدی به فضای این شهر بخشید، اما دیری نپایید که باانتقال پایتخت...

جهان اسلام در قرن چهارم هجری با تعدد پایتخت‌هایی مواجه است که هریک از آنها در عرصه سیاسی و فرهنگی به جد نقش‌آفرین هستند. جغرافیای وسیع، لزوم بقای دولت‌های مستقل و نیمه‌مستقل اسلامی و بالاگرفتن رقابت‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی و حتی مذهبی موجب شد تا برخی از شهرهای سیاسی به پایتختی مطرح در جهان اسلام تبدیل شوند. در میان پایتخت‌های هم‌طراز دو پایتخت شیعی جهان اسلام، شیراز به عنوان پایتخت بویهیان و ...

چکیده: در جغرافیای سیاسی، اگر به عوامل سرزمین، حکومت و ملت به عنوان عناصر بنیادین کشور نگریسته می¬شود، بدون تردید، پایتخت نیز به عنوان مرکز و محور نیروی محرکه آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. پایتخت¬ها به عنوان محل تجلی کارکردهای نظام¬های اجتماعی، از اهمیتی قابل توجهی برخوردارند و موضوع تغییر پایتخت، انتقال و مکان¬یابی برای محل جدید موضوعی مرسوم و با سابقه¬ای تاریخی به شمار می¬آید. این در حال...

پایتخت نقش اساسی در زندگی ملت­ها دارد و در اولین نگاه مرکز تجمع قدرت سیاسی و اقتصادی ملت به شمار می­رود. در دهه­های اخیر برخی کشورها با مساله تغیر پایتخت مواجه بوده­اند که از جمله آنها می­توان به کشورهایی چون برزیل، پاکستان، آلمان، قزاقستان و استرالیا اشاره نمود. در ایران نیز به خصوص در سال­های اخیر این مساله توجه روز افزونی را به خود جلب نموده است. در تصمیم­گیری برای انتقال پایتخت عوامل متعددی...

رساله حاضر تلاشی است در جهت بررسی موقعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شهر قزوین در دوره صفوی پس از انتقال پایتخت به اصفهان ، مسئله اساسی این است که اعتبار قزوین در این دوران تا چه حد تحت الشعاع پایتخت جدید اصفهان قرار میگیرد و نیز بررسی اثرات پایتختی در دوره نخست صفوی، مانند ایجاد بناها و اماکن باشکوه که باعث تداوم اعتبار نسبی شهر در دوران بعد شد. همچنین بررسی امکانات و ویژگیهایی که در خود شهر وجود...

دوران صفویه بویژه عهد شاه عباس اول از لحاظ شهرسازی و توسعة شهری در ایران، دورانی طلایی بحساب می آید. در شهرسازی آن دوران که اوج شکوفایی اش در اصفهان به ظهور می رسد، سه رابطة انسان با خدا، انسان با انسان و انسان با طبیعت مورد توجه خاص قرار می گیرد. با توجه به اینکه معمولاً مهمترین ویژگیهای شهری و شهرسازی هر حکومتی در پایتخت آن حکومت بطور مهمتر و شفافتر تجلّی می یابد، در دورة صفویه سه شهر تبریز، قز...

چکیده تغییر پایتخت یکی ازراه حل هایی است که برای تمرکززدایی ازتهران، مطرح گردیده است. انتخاب مکان مناسب برای پایتخت جدید ایران و رعایت معیارها و شاخص های تأثیرگذار براین انتخاب و بررسی مشکلات سیاسی واقتصادی آن ازاهمیت ویژه ای برخورداراست. بنای این تحقیق، تغییر پایتخت یا مکان یابی آن نمی باشد، بلکه سعی دارد با بررسی تأثیرات سیاسی و اقتصادی تغییر پایتخت، معیارهای مورد نظر را ارائه دهد. درمبانی ن...

مسائل و مشکلات متعدّد تهران به عنوان پایتخت و الگوی شهرسازی ایران، موجب شده تا کنون رویکردهای مختلفی برای ساماندهی این شهر ارائه شود؛ بنابراین هدف از پژوهش جاری، گردآوری، دسته بندی و در نهایت گزینش مناسب ترین راهکارهای ساماندهی پایتخت در ایران است. این راهکارها از طریق مطالعات اسنادی گردآوری و در پنج گروه دسته بندی شدند. به منظور رتبه بندی آنها، از هفت معیار قابلیّت اجرا، سرعت اجرا، حجم اثرگذاری،...

با وجود آن که ایلخانان (750-654 ﻫ.ق) مراغه و سپس تبریز را به پایتختی برگزیدند، اندیشۀ ایجاد شهری که نمادی از امپراتوری این صحرانوردان باشد آنها را به ساخت سلطانیه ترغیب نمود. طرح غازان­خان در ایجاد این پایتخت نوساز به روزگار فرمانروایی سلطان محمد خدابنده اجرا شد و توسعۀ سریع سلطانیه آن را در زمرۀ باشکوه­ترین شهرهای جهان درآورد؛ شکوهی که تا پایان فرمانروایی جلایریان (835 ﻫ­.­ق) استمرار یافت، لیک...

پایتخت به عنوان مرکز سیاسی، اداری، اقتصادی و گاه فرهنگی و اجتماعی ، مهمترین رکن در جغرافیای سیاسی و اداری هر حکومت به شمار می رود. هر سلسلۀ حکومتی جایی را بنا به عواملی به عنوان پایتخت انتخاب می کند و حتی جابه جایی پایتخت در سرزمینی چون ایران همواره از مسائل مهم به شمار می آمده است. از آنجا که پایتخت می تواند نشان دهندۀ شأن، عظمت و اقتدار حکومتی باشد، مکان گزینی آن باید براساس الگویی تعریف شده ...