در سنت تفکر متافیزیکی، اندیشیدن و معرفت حاصل صرف فعالیت­های منطقی و ذهنی بشر است و درستی نتیجه ناشی از کاربرد درست قوای ذهنی و اِعمال صحیح اصول، قواعد و روش­های مناسب شناخت، همچون اصول و قواعد منطق یا روش­های تجربی. در روزگار ما پرسش­هایی چون «نظریه چیست؟» یا «تفکر چیست؟» یادآور رشته­های تخصصی­ای چون فلسفه علم یا معرفت­شناسی است. در زمانه ما جریان های گوناگون فلسفی، به ویژه فلسفه­های علم و پژوهش...

یکی از مفاهیم مهم پساساختارگرایی، مرکززدایی یا انزوای سوژه است که تأثیر زیادی در جهت گیری مطالعات ادبی داشته است. برخلاف سوژۀ اومانیستی که به ابژه های پیرامون خود معنی می بخشد، سوژۀ پساساختارگرا مرکزیت خود را در جایگاهش از دست داده است و در معرض نوعی انزواست. سگ ولگرد هدایت، شرح انزوا و خاموشی یک سوژه- سگ به نام پات در یک روز پاییزی است، لذا بررسی نشانه شناختی این داستان از این جنبه درخور توجه ...

شناخت زمان متکی بر مراتب بالای وجود و «آن جهانی» ، و کمتر معطوف به دیدگاه های منطقی و علمی «این جهانی» بوده و چگونگی های تجلی آن در انسان و معماری از اهداف این مقاله است. به دنبال پی جویی زمان در نظریه های هستی شناسانه عرفانی – ایرانی به زمان در مرتبه سرمدی و نفی اطلاق قراردادی، اندازه گیری شده ،همگن، یک سویه و تهی از معنای آن رسیدیم. معماری های گذشته و زمان را هم در فضاهای گذر و هم در خلوت های...

گادامر پیش داوری ها را شرط امکان فهم می داند؛ اما دخالت پیش داوری ها در فهم، به معنای ذهنی و دلخواهانه شدن فهم و دیالوگی نبودن آن نیست که یک رابطه یک سویه، به مثابه تحمیل ذهنیت و معنای خودمان بر دیگری باشد تا دیگری بودن او و انسانیتش را نادیده بگیریم. گادامر با تمسک به مفهوم بازی و تمایز میان game و play، حرکت رفت وبرگشتی فهم و ساختار دیالوگی آن را آشکار می کند. از این رو، رابطه میان من و دیگری...

ژاک لاکان (j. lacan, 1901-1981)، روان کاو معاصر فرانسوی، در گسترش مفاهیم نظریه زیگموند فروید (s. freud) سهمی بسزا دارد. او دیدگاه های فروید را در باب ناخودآگاه پذیرفت و آن را گسترش داد و گفت ضمیر ناخودآگاه ساختی زبان مانند دارد. این سخن لاکان، که تحت تأثیر نظریات زبان شناسی فردینان دوسوسور (f. de saussure) نیز هست، راهی نوین در پژوهش های روان کاوی باز کرد. او روند رشد یک کودک را از بدو تولد تا ...

انقلاب اسلامی ایران، صرف­ نظر از این­که بساط استبداد کهن ایرانی را برچید و ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نظم موجود را دگرگون ساخت، به موضوعی جالب­ توجه برای نظریه­ های رایج و بدیع در علوم اجتماعی تبدیل شد و حاصل مطالعه­ ی آن پدید آمدن چرخشی پارادایمی در نگاه به نظم جهانی بود. در این مقاله، پرسش اصلی این است که انقلاب ایران به چه دلایلی و از کدام ابعاد برای فوکو تأمل­برانگیز بود؟ او این رخدا...

متن به هر آنچه که مورد تفسیر قرار گیرد، اطلاق می شود. تفسیر، فهم مفسر است از متن. امّا، این فهم، نامحدود، دلبخواهی و مبتنی بر خواست و طلب و سلیقه مفسر نیست. متن به فهم و تفسیر مفسر شکل می دهد. اگر متن به طور مطلق تابع ذهنیت مفسر شود، فاقد مرکزیت معنایی خواهد شد و با هر رویکردی می توان از آن معنایی دریافت کرد و تفسیر، دامنه ای نامحدود پیدا می کند و بازی ای بی انتها در جریان تفسیر متن شکل می گیرد....

معرفت شناسی فمینیستی یک حوزهی تخصصی با برنامههای پژوهشی گسترده و جهت گیریهایروش شناختی است. آلکوف در زمینهی فلسفه قارهای، معرفت شناسی، نظریهی فمینیستی و نظریهینژادی فعالیت می کند. ویژگی آثار آلکوف دل مشغولی به رابطهی معرفت با زمینهی تاریخی -اجتماعی و سوبژکتیویته است. وی در کتاب شناخت واقعی ( 1996 ) و اغلب مقال ههای خود از آنجاکه مفهوم صدق را به صورتی تفکیک ناپذیر وابسته به زمینه و ارجاع پذیر می...

زیباشناسی مدرن در مقوله­های زیبایی و معنا حساب خود را از زیباشناسی کلاسیک جدا کرده و تجربه­های زیباشناختی جدیدی را شکل داده است. دیگر از نگرش انسان به ایستایی و ثبات جهان، حتی در حوزه­ی تفسیر و نقد، اثری نیست. وقتی کاری، مدرن یا پست­مدرن توصیف می­شود، با الزام به درک نوعی پیچیدگی، کار نقد پویاتر و دشوارتر از همیشه خواهد شد. با وجود هم­پوشانی نقد و امر زیباشناختی، دشواریِ تعریف و تشخیص هنر مدرن و...

از آنجایی که علی رغم وجود نقدهای بسیار بر سینمای اصغر فرهادی تا امروز هیچ پژوهش قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است؛ پژوهش کیفی حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، با رویکرد روانکاوانه اسلاوی ژیژک و با تاکید بر سه فیلم «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته» به مطالعه «امر واقع» و تبعات حاصل از استتار آن در سینمای اصغر فرهادی می پردازد. در این نوشتار تبعات اخلاقی بعد از وقوع یک مرگ، به عنوا...