عبدالرحمان صوفی منجم شناخته شده‌ای است که آثاری در زمین? نجوم، ریاضیات و کیمیا دارد. اهمیت کتاب صورالکواکب‌اش سبب شده است که به دیگر آثار او کمتر پرداخته شود. چهار رساله در اسطرلاب به صوفی منسوب است که یکی از آنها به فارسی است. از میان این چهار رساله انتساب سه رسال? عربی به او قطعی است. در این مقاله ضمن ویرایش متن رسال? فارسی، مطالب آن با معادل‌هایش در رساله‌های عربی مقایسه شده است.

شمس­الدین کاشانی سراینده شهنامه­چنگیزی یا همان تاریخ منظوم مغول از شعرای قرن هشتم هجری است. اطلاع ما از احوال و آثار احتمالیِ او بسیار اندک است. آنچه روشن است حضور او در دربار غازان­خان ،(694-703ه­.ق) و سلطان­محمد خدابنده، الجایتو، (703-716 ه.ق) است. شمس کاشی شهنامه چنگیزی را که به نظم شده بخشی از جامع­التواریخ است به پیشنهاد غازان­خان و تایید و حمایت خواجه رشید فضل­الله همدانی (645-718 ه.ق) به ...

تحقیق در زمینه آراء مکاتب کلامی و فلسفی و پیوند آن با زمینه های اجتماعی و فرهنگی آنها از علائق پژوهندگان حوزه فلسفه و کلام است، بویژه آن که این تحقیق متوجه مکاتب و فرق کمتر شناخته شده و غیر مشهور باشد. اگرچه در مورد فرقه کلامی کرامیه نوشته ها و گزارش های مفصلی موجود نیست، اما مطالعه احوال و عقاید این فرقه و میزان تأثیر و نفوذ آن در میان مردمان عصر، می تواند حکایت از شرایط فرهنگی آن زمان و عوامل...

سلسله چشتیه، سلسله ای معروف از صوفیان مسلمان شبه قاره ، منسوب به چِشت استکهخواجه معین الدین سجزی چشتی آن را در اجمیر  بنیان نهاد و آن شهر پایگاه چشتیه شد. مشایخ این سلسله علاوه بر ترویج دین اسلام در شبه قاره و تجدید روابط فرهنگی بین دو کشور، نقش مهمی نیز در گسترش زبان فارسی در شبه قاره داشتند. از این رو آثار متعددی درباره این سلسله نگاشته شده است. یکی از این آثار ارزشمند کتاب «مونس الارواح» تألی...

مسندالیه یکی از اجزای جملات اخباری و بخشی از کلام است که مسند به آن نسبت داده می­شود. مسندالیه دارای احوالی است و این احوال حسب اقتضای بلاغی متن، بر مسندالیه وارد می شود، گاهی به اقتضا حذف و گاهی ذکر می شود؛ گاهی تنها و آزاد و به صورت یک گروه تک هسته ذکر می شود و گاهی مقید و به صورت گروهی با وابسته و یا وابسته هایی در کلام با مسند همراه می شود. مسندالیه بعضی اوقات به صورت شناس و معرفه و گاه به ...

پرداختن به زبان زیبا و گیرای آثار صوفیانه مستلزم آگاهی از سیر تکوینی این آثار و روند به قال درآمدن احوال آنهاست. به این معنی که آنها از چه زمانی مسائل و احوال عمیق عاطفی و روحانی خود را بیان کرده و آن را به عرصة ذوق، شعر، خیال و سرانجام به کتابت درآورده‌اند. به بیان بهتر، در بررسی ادبیات تصوف ابتدا با تأثرات حالی از اشعار غیرعرفانی، ساده و قابل حفظ روبه‌روییم که بیشتر در مجالس سماع صوفیه روی می...

اصل لزوم و قداست قراردادها تقریباً در همه نظامهای حقوقی و حقوق ملی کشورها مورد توجه و احترام حقوقدانان بوده‌است. پذیرش تأثیر تغییر اوضاع و احوال بر قراردادها، استثنایی بر اصل الزامی بودن قراردادها است. تأثیر تغییرات، امکان تعدیل و تجدید‌نظر در قرارداد را به طرفین یا قاضی داده و یا حق فسخ برای طرف قرارداد ایجاد می‌کند. با توجه به بروز نظریه فقهی اصل لزوم در ماده 219 قانون مدنی ایران، سؤال این است...

اطلاع از آینده و حوادث زندگی انسان، به ویژه امور مربوط به پزشکی همچون تعیین زمان مناسب برای مصرف ادویه و بازیابی سلامت، یکی از دغدغه های مهم بشر در ادوار گذشته بوده است، که ظاهرا امکان این پیش گویی با شکل گیری دانش احکام نجوم یا تنجیم میسر گردید. اهمیت این دانش به حدی بود که این گونه احکام در بسیاری از متون از جمله کتب نجومی و طبی برای مخاطبین خاص و تقویم های سنتی برای مخاطبین عام، در قرون متما...

آنچه از گنجینة میراث ادبی مکتوب ما در دسترس است اندک نیست لیکن با تمام کوشش‌هایی که در جهت احیا و شناساندن این آثار صورت پذیرفته، شاعران، نویسندگان و آثاری که هنوز در انزوا قرار دارند، کم نیستند. یکی از شاعران ادب فارسی که در عصر خویش از شاعران توانا و مشهور بوده، «محمد حسین بن عیسی دولو بیگلربیگی» متخلّص به «شعاعی» است که در دوره قاجار می­زیسته و آثارش جزء دورة بازگشت ادبی است. دیوان شعاعی قاجا...