هجو از فروع ادبیات غنایی به شمار می رود و مانند هر گونۀ ادبی دیگر دارای ویژگی هایی است که آن را از گونه های دیگر جدا می کند. پژوهش حاضر در حوزه ادبیات غنایی و با هدف مقایسه تحلیلی هجو در شعر سنایی غزنوی، جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی و خاقانی شروانی که از شاعران بزرگ سده ششم هجری و سبک سلجوقی هستند، صورت گرفته است. در این پژوهش، به شیوۀ کاربرد اوزان عروضی، موسیقی، ایدئولوژی و واژگان گزیدۀ شامل ا...

چکیده رویکردهای متن محور در بررسی متن ادبی در قرن بیستم تحت تأثیر دیدگاه­های مبتنی بر زبانشناسی شکل گرفتند. در این  میان زبانشناسان روس و مکتب فرمالیسم روسی در تحوّل نقد ادبی قرن بیستم سهم به­­­­­سزایی داشتند. به گونه­ای که در تحلیل متن ادبی معتقد بودند که تمام چیزهای ارزشمند یک اثر در خودش نهفته است و عواملی مانند ظرف تاریخی­، ساخت اثر  یا هدف از آن و زندگی شاعر در درجات بعدی اهمّیّت قرار دارد. ف...

چکیده: موشّح، نوع خاصی از شعر است که در قرن سوم هجری در اندلس(اسپانیای کنونی) به وجود آمد و در پیدایش اوّلین سراینده، اندلسی بودن و حتی در تعریف آن مباحث فراوانی وجود دارد. بسیاری از محقّقین دربارة علّت پیدایش موشّح، اظهار بی اطلاعی می کنند. با این وجود، امور زیر را در کتاب های قدیم و جدید عامل پیدایش آن دانسته اند؛ آواز اسپانیای قدیم، اشعار ملّی و عامی، اشعار تروبادورها (troubadours)، وجود مسمّط، مخ...

ابن نباته در سیر تاریخ ادبیات عرب در دوره ای واقع شده است که دوره سقوط و انحدار و انهیار نام گرفته است او با همه استعدادی که داشت نتوانست ادبیات و شعر این دوره را از سقوط برهاند و به سوی بالندگی سوق دهد او به حد بسیاری از امرؤالقیس ‘ متنبی ‘ طغرایی ‘ ابوتمام و بوصیری متأثر بود واین تأثیر تا سرحد تقلید کشیده شد. اشعار او پر از اصطلاحات نحوی و عروضی و بدیعی است و با توجه به آگاهی وافر او از قرآن ...

وزن شعر یکی از عوامل جدایی‌ناپذیر آن است که باید متناسب با مضمون و دیگر عناصر شعر انتخاب شود. حکیم سنایی، شاعر بزرگ اوایل قرن ششم، اشعار بسیاری از جمله قصیده، غزل، مثنوی و رباعی از خود به یادگار گذشته است. اشعار سنایی مصداق شایان‌توجهی از هماهنگی میان وزن و محتوا هستند. در این جستار، پس از بررسی گزیده­ای از اشعار این شاعر نامدار (330 غزل و قصیده)، به کیفیت و کمیت انواع وزن در آن و همین­طور میزا...

چکیده آهنگ در قصاید معاصر تنها دربردارنده بحرهای عروضی نیست. در قصیده­های امروزی خواننده نیز همانند سراینده در بازآفرینی متن همکاری می­کند به­گونه­ای که کوتاه و بلند شدن ابیات، شیوه نگارش واژگان و بخش­ بخش کردن هر قصیده در باز آفرینی قصیده توسّط خواننده، نقشی به­سزا ایفا می­کند. این شیوه ویژه در نوشتن قصاید، آهنگ خاصّی ایجاد می­کند که نخست با آفریدن تنش در چشم خواننده و سپس در درون وی، بر آن است ...

در بررسی های به عمل آمده معلوم می شود که محققین از زوایای مختلفی شعر و اندیشه فروغ را مورد بررسی قرار داده اند. با مطالعه مجموعه اشعاراو می توان به اندیشه و بطن زندگی او پی برد. اشعار فروغ در سه مجموعه اول یعنی «اسیر»، «دیوار» و «عصیان» کمی ناپخته و سست است. شاعر در آن درحالت خود شیفتگی اولیه به سر می‌برد. فروغ مدتی بعد از این مرحله به سمت تکامل پیش می رود و مجموعه «تولدی دیگر»که گویی تولدی دوب...

موسیقی شعر مجموعه ای از وزن عروضی،هماهنگی های صوتی و آوایی، و ردیف و قافیه را شامل می شود که با عنوان موسیقی بیرونی،موسیقی درونی و موسیقی کناری شناخته شده اند .هر کدام از این موسیقیهای چندگانه شعر ، علاوه بر غنای موسیقیایی شعر و آهنگین ساختن آن کارکردهای دیگری نیز برعهده دارند،که یکی از اساسی ترین این کارکردها کمک به انتقال مفاهیم و القاء معانی و اندیشه مورد نظر شاعر است.به این معنی که شاعر با ...

رباعی که اکثر پژوهندگان آن‌ را قالبی کاملاً ایرانی دانسته‌اند، یکی از قالب‌های کوتاه شعری است، با مجالی اندک اما محمل اندیشه‌های بزرگ؛ به عبارت دیگر ایجاز کلام و در عین حال تراکم تصاویر و معانی، از ویژگی‌های ذاتی این قالب شعری است. در بیشتر کتب ادبی و تاریخی و نسخه‌های خطی و جنگ‌های شعری قدیم نظیر رساله التنبیه ،تاریخ جهانگشای جوینی،کلیله و دمنه ، مرزبان نامه ،سندباد نامه ،چهار مقاله نظامی عروضی...

شعر آزاد به عنوان راهکاری نوین برای به تصویرکشیدن احساسات شعرا از اهمیت به سزایی برخوردار است. میان ناقدان، اختلاف دیدگاه فراوانی دربارة تاریخ دقیق پیدایش آن و عیب‌ها و برتری‌های آن در مقایسه با شعر سنتی وجود دارد. برخی عقیده دارند شعر آزاد زبان عربی ریشه در موشح- نوعی شعر عامیانه که در آندلس پیدا شد- دارد. عده‌ای دیگر معتقدند ریشة شعر آزاد به «بند»- اگرچه پیدایش دقیق بند نیز مشخص نیست- می‌رسد،...