بدون شک یکی از راههای حصول شناخت نسبتاً دقیق و جامع از تاریخ معاصر ایران به ویژه در دوران حکومت پهلوی، بررسی زندگانی و ساخت شخصیتی اشخاصی است که زمام امور را در دست داشتند و این پژوهش در جهت شناخت نقش آفرینان انسانی (عوامل غیر ساختاری) و روند تحولات تاریخی معاصر گام بر می دارد. این پژوهش در خصوص شرح حال زندگان سیاسی و اجتماعی دکتر منوچهر اقبال می باشد که در حساس ترین برهه زمانی از تاریخ ایران، ...

انقلاب کبیر فرانسه(1789م)پیامدهای بسیاری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشت، پیامدهایی که تا آن زمان جوامع انسانی و اروپا به خود ندیده بود. پیامدهایی که جامعه بشری تا کنون مدیون و مرهون بسیاری از آنهاست و خواهد بود! ازجمله اثربخش‌ترین این نتایج؛ پایان تسلط نظام فئودالیته و روی کارآمدن نظام بورژوازی، مدرنیته و تشکیل «ملت» در فرانسه و سپس اروپا و جهان بود. به عبارت دیگر این انقلا...

در این نوشته از متنی سخن به میان خواهدآمد که از واژه غربشناسی جهت بیان  مفهومی بنیادین و هنوز فهم نشده در تاریخ اندیشه معاصر ایران بهره گرفته است؛ متن مورد نظر درباره غرب رضا داوری اردکانی است که در آن واژه غرب همچون کلیت و شرط و واژه غربشناسی همچون ناظم و هادی ما جهت شناخت غرب و نسبت ما با آن به کار گرفته شده است.  پیشتر از این متن و پس از آن همین واژه ها اغلب با طیفهای معنایی بسیار آ...

سیاست شهری در تاریخ معاصر ایران به ویژه در عرصه فضاهای عمومی شهری به باور متخصصان و صاحب‌نظران شهرسازی یک دوره تحول‌آفرین و در عین حال سرآغاز عصر نوین در تاریخ شهرسازی ایران محسوب می‌شود. تحولات مربوط به فضاهای عمومی شهری در مقطع سال‌های 1299 – 1320 ش. در نهایت خود را به عنوان یک تحول الگویی به نمایش نهاد. پژوهش پیش رو در راستای پاسخ‌گویی به این پرسش اصلی بوده که "سیاست شهری این دوره در زمینه ف...

ظهور تاریخ‌نگاری ملی­گرایانه در دوران قاجاریه و مشروطه یکی از مهم‌ترین محورهای شکل‌گیری هویت ملی نوین در ایران معاصر به‌شمار می­رود. از زمان ورود ناسیونالیسم به‌عنوان یک ایدئولوژی مدرن به ایران در سدة نوزدهم میلادی، بسیاری از مسائل فرهنگی ایران، از جمله تاریخ‌نگاری و نحوة نگاه به گذشته تحت تأثیر این ایدئولوژی قرار گرفت و به تدریج نوع جدیدی از تاریخ‌نگاری و بازنمود وقایع گذشته در میان منورالفکره...

اثری که در پیش رو است، تلاشی است در جهت پرداختن به مکتب ها و رهیافت های تاریخ نگاران معاصر عرب که در حوزه معرفی و نقد منبع و روش شناسی قرار می گیرد. سه نویسنده معاصر عرب یعنی عباس محمود العقاد از مصر، و یوسف العش از سوریه، و جواد علی از عراق، مورخانی هستند که در این رساله سعی شده است تا بعضی از آثار ایشان که مربوط به تاریخ اسلام هستند، مورد نقد و بررسی قرار گیرند. هدف از این رساله ارایه شمایی ا...

‏بررسی تاریخ و اندیشه سیاسی معاصر ایران بدون توجه به مفهوم روشنفکری، به نظر؛ کاری عبث جلوه می­کند. شکست ایرانیان از روس­ها باعث شد تا روشنفکران ایران اندیشیدن پیرامون عقب ماندگی را آغاز کنند. بنابراین، مسئله انحطاط، زوال و عقب ماندگی تمدن ایرانی یا ایرانی- اسلامی مورد واکاوی قرار گرفت. پاسخ­ها به پرسش چرایی این وضعیت متفاوت و ‏گاه متعارض بود. در این پژوهش تأملات نظری سه روشنفکر(آخوندزاده، ملکم ...

بازخوانی در تحولات سیاسی و اجتماعی دوره مشروطیت باعث توجه برخی از پژوهشگران تاریخ معاصر ایران به چهره هایی می گردد که کمتر مورد اعتنا قرار گرفته اند. یکی از این رجال شیخ الرئیس قاجار است. شیخ الرئیس دل مشغولی بسیار زیادی به اندیشه ی اتحاد اسلام داشت به همین جهت سایر محورهای فکری و مبارزاتی وی در دوره مورد بحث تحت الشعاع این امر قرار گرفته است. در نوشتار حاضر تلاش می گردد تا با اتکاء به منابع و ...

پادشاهی الیپی در اوایل هزارۀ نخست ق.م در منطقۀ لرستان شکل گرفته و نقش مهمی در تحولات منطقه، به­ویژه در ارتباط با دو دولت رقیب، آشور و ایلام بازی کرده است. بازسازی تاریخ سیاسی پادشاهی الیپی بیشتر متکی بر منابع آشوری است که تنها مقاطع خاص و کوتاهی از حیات این دولت را پوشش می‌دهند. نخستین برخورد ثبت شدة آشوری‌ها با الیپی مربوط به سال 866 ق.م است. از این تاریخ تا حدود 744 ق.م الیپی ایالتی مستقل بود...

احمد متین دفتری یکی از سیاستمداران تاریخ معاصر ایران است که دوران زندگی او (1350-1275) با بسیاری از رویدادها از جمله تشکیل گروه 53 نفر که بعدها حزب توده را تشکیل دادند، جنگ دوم جهانی، اشغال ایران توسط متفقین، ملی شدن صنعت نفت، شکایت انگلیس از ایران به شورای امنیت و... مصادف بود که این حوادث تأثیر مهمی در تاریخ معاصر کشور داشته اند. وی در طی سالهای 1332-1317ه. ش که اوج فعالیت های سیاسی وی می تو...