از مباحث مهم در عرصه علوم انسانی علم دینی می باشد و از مهم ترین نظریه پردازان علم دینی می توان دیدگاه های دکتر فاروقی ، دکتر نصر و آبت الله جوادی در این مورد، مورد بررسی قرار داد.

این نوشتار برآنست تا علم کلام را در حوزه تفکر اسلامی معرفی کرده، جایگاه و نقش سازنده و تعیین کننده این علم دینی و دارندگان آن یعنی متکلمان را آشکار سازد و نشان دهد که پاسداری از حریم دین از طریق تبیین مستدل، پاسخ گویی به پرسش ها و دفع شبهات، کارکرد درخشان این علم است. در بررسی جایگاه و نقش علم کلام اسلامی به نقش ممتاز آن در زمینه سازی برای پیدایش سایر علوم و معارف دینی نیز پرداخته می شود و در ا...

مبحث علم حضوری، در تفکّر فلسفی اسلامی بعد از مواجهة جدی آن با فلسفة غرب در قرن بیستم، اهمیت مضاعفی یافت. دلیل اهمیت آن، رویکرد جدیدی می­باشد که در حیطة معرفت­شناسی، این نوع از علم در اختیار فیلسوفان اسلامی قرار می­دهد. با بهره­گیری از این علم، برای فیلسوفان اسلامی، هم امکان اثبات اعتبار فلسفه به معنای مابعدالطبیعه فراهم شده است؛ و هم قادر به دفاع از رویکرد رئالیستی در علم شده­اند. یکی از اقسام ع...

چکیده امروزه نظریه پردازی و تولید علمِ اصیل به عنوان یکی از اولویت های راهبردی کشور، در مرکز توجهات پژوهشگران و سیاست گذاران قرار گرفته است. تلاش برای دست یابی به یک جامعه ی علمی مولد و خلاق نیازمند شناخت دقیق و تفصیلی عوامل مؤثر بر فرایند تولید علم است. در میان این مجموعه از عوامل، متغیرهای روان شناختی جایگاه ویژه ای دارند. روان شناسی علم قلمرویی نوظهور از خانواده ی علم پژوهی است که ابزارهای ت...

در این پژوهش تلاش شده با بررسی تعداد 617 , 22 رکورد حوزه کشاورزی که در پایگاه «وب آوساینس» در محدوده زمانی 2000 تا 2008 نمایه شده­اند و با استفاده از فنون تحلیل استنادی، نویسندگان و مؤسسات کلیدی و میزان همکاری گروهی بین آنان، مجلات هسته، نرخ رشد تولیدات علمی، قالب و زبان انتشارات، و کشورهای پیشرو در این حوزه مشخص شوند و نقشه تاریخ نگاشتی علم کشاورزی ترسیم گردد. محاسبه مقدار متوسط نرخ رشد سالانه...

هدف نهایی این مقاله تحلیل مفاهیم پیشرفت و گسست در انقلاب های علمی و نشان دادن تناقض موجود در تحلیل تامس کوهن در این زمینه است. ما نخست نشان داده ایم که برخی از متفکران چه در زمینة فلسفة تاریخ، چه منطق پژوهش تاریخی، و چه در زمینة تاریخ نگاری، پیشرفت بشری را فرض گرفته اند. در قسمت بعدی با توضیح مؤلفه های اندیشة کوهن، آشکار ساخته ایم که کوهن، در این پیشرفت مفروض، شک می کند و تاریخ علم بشری را به ص...

بومی­سازی علوم انسانی چندی است یه یکی از رویکردها  و دغدغه­ی اندیشمندان جوامع غیرغربی در حوزه آکادمیک تبدیل شده است. جوامع غیرغربی درصددند از رهگذر بومی­سازی به تولید نظریات و اندیشه­هایی در علوم انسانی دست یابند که به فراخور مسائل و مشکلات نظری و عملی آن جامعه و کشور باشد. از طرفی مطالعات پسا­استعماری یکی از حوزه­های مطالعاتی جدید درباره­ی مسائل کشورهای غیر غربی و فرهنگ آنهاست. این نگرش انتقاد...

پرداختن به جایگاه و منزلت علم تاریخ در طبقه‌بندی‌های رایج علوم در نزد مسلمانان و معضلات و مسائل فراروی آن، مسئله پژوهش حاضر را شکل می‌دهد. حکما و فلاسفه که قائل به اصالت علوم و دانش‌های عقلی بودند، تاریخ را به عنوان علم نپذیرفتند. فقها و علمای دینی هم درباره جایگاه علمی تاریخ، دو موضع متفاوت اتخاذ کردند؛ غالب فقیه‌مورخان تاریخ را به لحاظ برخی ویژگی‌های موضوعی، روشی، فایده‌مندی و غایت در زمره عل...

«تداوم و عدم تداومِ» سنت های علمی قرون میانه، و تأثیر آن ها در پیدایش و ظـهور رنسانس علمی، مسئله ای نسبتاً پیچیده است و به موضوعِ مناقشه ای جدی و دامنه دار بین دانشمندان و صاحب نظرانِ برجستة تاریخ علم در اوایل قرن بیستم بدل شده است. این مسئله از آن جا ناشی شد که برخی دانشمندان غربی به این باور رسیدند که آغاز و پیدایش رنسانس علمی صرفاً مدیون علم کلاسیک، زنجیره ای از کشفیات جدید و تحولات فکری، و دگرگو...

«تداوم و عدم تداومِ» سنت های علمی قرون میانه، و تأثیر آن ها در پیدایش و ظـهور رنسانس علمی، مسئله ای نسبتاً پیچیده است و به موضوعِ مناقشه ای جدی و دامنه دار بین دانشمندان و صاحب نظرانِ برجسته تاریخ علم در اوایل قرن بیستم بدل شده است. این مسئله از آن جا ناشی شد که برخی دانشمندان غربی به این باور رسیدند که آغاز و پیدایش رنسانس علمی صرفاً مدیون علم کلاسیک، زنجیره ای از کشفیات جدید و تحولات فکری، و دگرگو...