تصویرگری و رمزپردازی، ابزارهایی است که زبان اسطوره همچنین زبان نمادین عرفان برای بیان آموزه­های بنیادین خویش برمی­گزینند؛ مفهوم دوزخ نیز یکی از موضوع های جهان شمولی است که اسطوره و عرفان به آن پرداخته­اند.     تصاویر هولناکی که از این مکان اهریمنی و ظلمانی در اساطیر ارائه شده، بیانگر عمق اندیشه و جهان­نگری انسان در اعصار کهن بوده، نمایانگر نیازهای عمیق دینی و اخلاقی بشر است. دوزخ، این وادی آتش...

«تجسم اعمال» یا همان رابطه تکوینی اعمال و اعتقادات انسان با لذات و آلام اخروی، یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین مسائل مطرح شده در معاد است. عرفا پیش از فلاسفه به این مساله اشاره کرده و زوایای آنرا بر اساس شهود و نقل، تبیین کرده‌اند. در این مقاله سعی شده مبانی وجودشناختی ابن عربی که در تجسم اعمال نقش مستقیم یا حتی غیر مستقیم دارند، مورد بررسی قرار گرفته و رابطه آنها با تجسم اعمال روشن گردد. مبانی بر...

اندیشه های والا و تاب ناک مولانا از درخشان ترین تجلیات معنویت و روحانیت در مشرق زمین بشمار می رود و همین معنویت اصیل است که در جهان امروز که ماده پرستی از هر سویی بشریت را تهدید می کند، اهمیتی فوق العاده یافته است. در حقیقت، ذوق زایدالوصف و اندیشه های بلند و آسمانی و روح عمیق و عرفانی مولانا بزرگ ترین گنجینه و ارمغانی ارزنده بوده که امکان دارد ملتی به فرهنگ و ادب و تمدن جهان اهدا کرده باشد؛ تا ...

از جمله مباحث کلامی، بحث رؤیت، یعنی دیدن خداوند متعال است. مشبّهه و مجسمّه به تبع برخی از یهودیان، برای خدا جسم قائل شده و گفته اند: حق تعالی را می شود دید. اشاعره گرچه خدا را مادّی نمی دانند، گمان کرده اند در قیامت برای مؤمنین قابل رؤیت است و برای اثبات مدّعای خود، ادّلهٴ عقلی و نقلی آورده اند. به عقیدهٴ معتزله و امامیه ادعای اشاعره با مبنای آنها در تضاد است. حضرت امام خمینی４ رؤیت را ممکن، ولی قلب...

قرآن کریم، پس از نزول، تأثیر فراوانی بر ادبیات و فرهنگ ادبی عرب داشته است و میزان این تأثیر، معیاری برای ارزیابی متون محسوب می شود. این تأثیر از دو جنبه قابل بررسی است: 1. مفاهیم که موجب غنای معنا می شود 2. شکل و ساختار که موجب زیبایی متون می شود؛ و بی گمان به دلیل همراهی مداوم علی (ع) با پیامبر (ص)، اثر حقیقی قرآن در کلام عربی بر زبان و کلام علی (ع) بوده وآنچه از مجموع کلام ایشان در نهج البلاغ...

یکی از موضوعات مهم فلسفة دین بحث از زبان دین و کلامی است که با آن می توان از خداوندسخن گفت. طرح این موضوع در کتب کلامی و عرفانی به دورانی بسیار پیش از طرح آن در فلسفةدین نوین باز می گردد. دیونیسیوس مجعول از جمله متقدمانی است که بحث زبان دین را بسیارنظام مند در مجموعه آثار خود مطرح کرده است. دیونیسیوس در سخن گفتن از خداوند و توصیفاو کلام سلبی را به کلام ایجابی ترجیح می دهد. به عقیده دیونیسیوس زب...

چکیده طبیعت یکی از تجلیات ذات الهی بر جهان هستی است و با پدیده های موجود در آن مانند: آسمان، زمین، خورشید، آب و در نهایت انسان که همگی مجموعه ای از طبیعت کل را تشکیل می دهند، و در این راستا به بررسی چگونگی تأثیر پذیری انسان از محیط پیرامون خود و نقشی که در این میان ایفا می کند. موضوع بحث این نوشتار است که با بررسی طبیعت به عنوان محملی برای خلق و آفرینش آثار هنری با الگو پذیری از پدیده هایی که ...

بحث نور و تجلیات آن در نظام هستی از عناصر اصلی حکمت اشراق سهروردی است. شیخ اشراق هنگامی که به عرصه حکمت اشراق وارد می شود و از افق اشراقی به نظام هستی می نگرد، هستی و نور در این نگرش وحدت می یابند. از سوی دیگر استفاده از تعبیر نور در آیات و روایات دامنه بسیار گسترده ای دارد. برای بسیاری از حقایق عالیه و ذوات مقدس و ملکوتی تعبیر نور بکار برده شده است. برخی از آرا و نظرات سهروردی در این زمینه با ...

پدیدارشناسی نام فارسی مکتبی فلسفی است که ادموند هوسرل(1859- 1938) مبانی نظری، مولفه ها و الزامات آن را تعریف و تنظیم کرده و فنومنولوژی(phenomenology) نامیده است، امّا به-طور عام رویکردی است که کیفیت و تجلیات پدیده ها و در نتیجه تعریف آن ها را به صورت شهودی و اصیل پیجویی می کند. رویکرد پدیدارشناختی به عنوان شیوه ای شناختی و کاشفانه و ارائه تعریفی متفاوت و خلاقانه از پدیده ها از روزگاران کهن وجود ...

هنر سنتی به تناسب اهداف و اصول خود، از ابزارهای خاصی برای بیان پیام خویش استفاده می-کند و آن ابزار بیانی بر سایر ابزارهایی که تا آن زمان مورد استفاده قرار گرفته است، تأثیر می گذارد. در دین اسلام چون یکی از تجلیات اصلی حقیقت الهی قرآن مجید است، بنابراین هنر خوشنویسی که جهت انتقال پیام الهی مورد استفاده قرار گرفته، از قداست و مرکزیتی خاص برخوردار است و از سوی دیگر نقش محوری در شکل دادن به مقول? ه...