بحث اعجاز قرآن و به طور کلی معجزه، یکی از مباحث مهم علوم قرآنی و همچنین علم کلام است. واژه­ اعجاز برای اولین بار در اواخر قرن سوم به مفهوم مصطلح آن استعمال گردید و پس از آن کاربرد آن رواج یافت. این واژه به مفهوم اصطلاحی در قرآن نیامده، اما معنای کانونی معجزه که همان ارائه نشانه و دلیل روشن بر صدق ادعای رسالت است، با واژه­ هایی مانند: «آیه»، «بیّنه»، «بصائر»، «برهان»، «سلطان» و «شیء مبین» که بر ه...

سیاق، به عنوان چارچوب و فضایی که پیام الهی در آن صورت یافته، در رفع ابهام از ظاهر آیات، کارکرد اساسی دارد. کارکرد سیاق، بر اصول بنیادی وحدت پیکر و عدم تعارض آیات قرآن استوار است. در صورت فراهم بودن شرایط کارکرد (وحدت موضوع و وحدت جهت موضوع)، قرینه های متّصل و منفصل کلام بستر ظهور سیاق قرار می گیرند. با ظهور ابهام در کلام، یا قرینه ای دالِّ بر رفع آن وجود دارد و یا ندارد. در صورت وجود، یا متّصل است ...

نقش نخبگان ایرانی در تقویت ساختار قدرت مذهبی-سیاسی فاطمیان بسیار برجسته است.زیرا دولت فاطمی در مصر با ابزار فرهنگی خواستار نشر قدرت در جهان اسلام بود.لذا با توسعه فعالیت سازمان دعوت توجه نمود.در این راستا ایرانیان در مقام مذهبی داعی الدعات و حجت در کنار مقام علمی بعنوان متکلم و مولف دربار فاطمی در ترویج اقتدار خلافت فعالیت نمودند.

این پژوهش به این سوال که امیرالمومنین (ع) در برابر شیخین چگونه موضع گیری داشتند در سه فصل پاسخ می دهد. ابتدا به سقیفه و دسته بندی جریانها می پردازد. سپس به اصول موضع گیری امام در برابر اصل شیخین می پردازد که عبارتند از تحصن، امتناع از بیعت، اتمام حجت، سکوت. همچنین مواضع امام جهت خنثی سازی دسیسه ها بیان شده است.

در قرآن کریم از پیمان های گوناگونی یاد شده که خدای سبحان از انسان‏ ها گرفته است. یکی از این پیمان‏ ها، میثاقی است که در آیۀ 172 سورۀ اعراف آمده است؛ براین‏ اساس، خدای سبحان تمام فرزندان بنی ‏آدم را از پشت آنان گرفته، تک‏تک ایشان را بر خودشان شاهد قرار داده، از آن‏ها بر ربوبیت خویش اقرار گرفته است و همۀ آنان اعتراف کرده ‏اند. این آیه از پیچیده ‏ترین آیات میثاق است که بیشتر مفسران نتوانسته ‏اند آ...

هدف: شناخت مبانی اعتبار مصلحت به عنوان راهکاری در استنباط حکم شرعی. روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی بوده که با نگرش تحلیلی- تطبیقی به بررسی متون کلامی و فقهی پرداخته است. یافته‌ها: اعتبار مصلحت در دو حوزه، قبل از نص و بعد از نص قابل بحث است. در حوزۀ قبل از نص (تبعیت احکام شرع از مصالح و مفاسد واقعی)، عقل از جایگاه ویژه‌ای در تشخیص مصالح عمومی برخوردار می‌شود؛ گر چه در اینکه عقل در چه حیطه‌ا...

تقابل افراط گرایی و عدالت خواهی (تأملی در سیره علوی) حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1 1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه خلاصه برای داشتن درکی درست از افراط گرائی می‌توان سیره امیرالمؤمنین (ع) را به عنوان شاخص عدالت محوری مورد بررسی قرار داد. در پایان د...

دولت تجزیه طلب !     حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه   خلاصه   یکی از سؤالاتی که در ارتباط با الزامات دولت نسبت به شریعت وجود دارد، چگونگی ارتباط احکام مختلف شریعت با هم است. در دیدگاه متفکران اسلامی، این احکام کاملاً با هم مرتبط می‌باشد و نگاه صحیح نگاهی است که همه آنها را با هم ببیند. در منابع دینی نیز شواهد فراوانی بر این ارتباط ...

قبض فقه و بسط علم     حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   انسان مسلمان که براساس آیین اسلام به زندگی خود سامان می دهد، نمی تواند نسبت به دست ‌آوردهای دانش بشری بی تفاوت بوده و یا آنها را نادیده انگارد. از این رو برای او اهمیت دارد که بداند چه پرسشهایی را باید به کمک علم پاسخ دهد. برای این مرزبندی به عوامل متعددی را باید در ...

  بحث دربارۀ مدلول بیانات اخلاقی دینی مبتنی بر اعتبار ادلة نقلی در اخلاق اسلامی است؛ یعنی پیش از پرداختن به آن باید به این سؤال پاسخ داده شود که آیا اساساً این ادله در اثبات گزاره‌های اخلاقی، حجیت و دلیلیت دارند یا خیر؟ بی‌شک قرآن کریم، احادیث متواتر و نیز اخبار آحاد مقرون به قرائن حجت هستند. این پژوهش به حجیت اخبار آحاد اخلاقی و تفاوت معنای حجیت در گزاره‌های فقهی و اخلاقی...