مبنای مسؤولیت مقام صالح قانونی و مأمور یکی از موضوعات مهم حقوق مسؤولیت مدنی است که مباحث پیچیده و دشواری را به خود اختصاص داده است. از جمله نظریاتی که می تواند به عنوان مبنای مسؤولیت مقام صالح قانونی و مأمور مطرح شود، نظریۀ تقصیر می باشد؛ لذا باید به طور کلی مطالعه نمود که مبنای مسؤولیت مقام صالح قانونی، در صدور دستور، و مأمور، در اجرای آن چیست؟ و در صورت قبول نظریۀ تقصیر، به عنوان مبنای مسؤولی...

ملا شمسا گیلانی(حکیم مشائی سدۀ یازدهم) نفس را روحانیة الحدوث و روحانیة البقا دانسته و با انگیزۀ دفاع از معارف دینی، به مخالفت با نظریۀ حدوث جسمانی نفس برخاسته است. پاسخ ملاصدرا به اشکالات بر تمایز میان روح و نفس و تمایزنهادن میان نفوس کملین ونفوس غیرکملین مبتنی است. هرچند این تمایز نهادن به ملاصدراکمک می کند تا از روایاتی که دربارۀ ارواح کملین وارد شده است پاسخ دهد، اما او همیشه به این تمایز پا...

مردم، از نظر مفهومی و وابستگی به ارزشها و نظام ارزشی، برداشتهای مختلفی از عدالت دارند. بـر ایـن اسـاس، بـرایآنکه نظریۀ عدالت بتواند سرمشق و راهنمای نظام سیاسی قرار گیرد و در عمل با توفیق همراه شود، علاوه بر راهبردهایاساسی اعتقادی و تدوین آنها در قالب نظریۀ راهبردی، نیازمند توافق ذهنی مردم یا همراهی بدنـۀ اجتمـاع در درک ازعدالت نیز هست. بنابراین، برای فراهم آوردن نظریهای درباره عدالت که مورد توا...

نظریه‌پردازی در رشته‌های مختلف علوم اجتماعی از برخی ویژگی‌های مشترک برخوردار است. نظریه‌های مطرح‌شده توسط جامعه‌شناسان، به جای این‌که صرفاً به عنوان نظریۀ جامعه‌شناختی تلقی شوند، به عنوان نظریۀ اجتماعی شناخته می‌شوند. اگرچه اصطلاح نظریۀ جامعه‌شناختی به شکل بهتری می‌تواند ویژگی‌های رشته‌ای را انعکاس دهد، اصطلاح نظریۀ اجتماعی، نقش بسیار مهم اصول جامعه‌شناختی در کار سایر عالمان اجتماعی را مورد تأ...

وجود در حکمت متعالیه امری مشکَّک است. هم‌سنخ‌انگاری «وجود» و «معرفت» در این نظام، سبب اتحاد احکام آن دو و تشکیک‌پذیری معرفت، همسان با تشکیک‌پذیری وجود می‌شود. پژوهش جاری با فرض ثبوت مشکَّک‌انگاری معرفت، درصدد بررسی و تبیین آثار و لوازم معرفت تشکیکی در سه حیطۀ خاص «تعریف فلسفه»، «نظریۀ صدق» و «نظریۀ زبان‌شناختی» از منظر صدرالمتألهین و با رویکرد تحلیل-منطقی عبارات وی است. رهیافت به‌دست‌آمده، تفسیری ن...

ماهیت بشر، به‌منزلۀ بنیادی‌ترین موضوعات در عرصۀ دانش سیاسی، برای نظریۀ سیاسی دلالت‌های بسیار بااهمیتی دارد. این دلالت‌ها، به‌گونه‌ای است که به‌واسطۀ آنها امکان فهم نظریۀ سیاسی و دلایل تفاوت در نظریات سیاسی فراهم می‌شود. اندیشمندان سیاسی معمولاً، مشروعیت دیدگاه خویش دربارۀ سیاست و حکومت را بر تبیین و برداشت خاصی از ماهیت انسان‌ بنا می‌نهند. اینکه نظریۀ سیاسی موجد چه نوعی از دولت به لحاظ وسعت سرزم...

نظریۀ تکامل، در نیمۀ دوم قرن نوزدهم میلادی، از طریق متون درجۀ دوم و معمولاً ماده‌گرایانه به عرب‌زبانان معرفی شد. این صورت از نظریۀ تکامل در واقع التقاطی بود از نظریه‌های داروین و دیگر تکامل‌گرایان آن عصر. محمدرضا اصفهانی با اصل نظریۀ تکامل مخالف نبود و آن را از حواشی ماده‌گرایانه‌اش تمییز می‌داد، ولی تکامل انسان را نه تنها خلاف آموزه‌های دینی، بلکه از نظر علمی نیز نادرست می‌دانست. وی بر اساس خلا...

هدف این مقاله بررسی و ارزیابی دیدگاه تفسیری شش مفسر مشهور، با پیش زمینه های فکری مختلف، امین الاسلام طبرسی، جاراللّه زَمَخْشَری، فخر رازی، ابوالقاسم قشیری، رشیدالدین میبدی و علامه طباطبایی است تا دریابیم از دیدگاه آنان، در تفسیر آیات متشابه قرآن، وزن هر کدام از سه نظریۀ مطرح دربارۀ چیستی زبان دین، یعنی اشتراک معنوی، اشتراک لفظی، و تمثیلی، چیست. برای رسیدن به این هدف، ابتدا، این سه نظریه را بررسی و ب...

«نظریۀ اعتدال» که خاستگاهی یونانی دارد و بر پایۀ نظریۀ ارسطو بنیان نهاده شده است، به تدریج از قرون سوم و چهارم هجری به حوزۀ اخلاق اسلامی وارد و سبب شد حکیمان بسیاری چون ابن مسکویه و خواجه نصیرالدین طوسی آن را مبنای آثار اخلاقی خویش قرار دهند. طبق «نظریۀ اعتدال»، ملاک فضیلت آن است که انسان بر اساس عقل خود حد میانه را در هر عملی رعایت و از افراط و تفریط (که رذیلت محسوب می شود) دوری کند.  در این ...

در فلسفۀ زبان از نظریات معناداری سخن به میان می آید. یکی از مهم ترین نظریات در این حیطه نظریۀ «کاربردی» است. براساس نظریۀ کاربردی، معنای یک لفظ چیزی جز کاربرد آن لفظ در زبان نیست. در این نظریه، زبان خصوصی وجود ندارد و معناداری به مثابة امری اجتماعی در یک جامعۀ زبانی تحقق پیدا می کند. در هریک از جامعه های زبانی با توجه به زمینه های مختلف، قواعدی نانوشته وجود دارد که افراد آن جامعه ناخودآگاه از آ...