سیستان در قرن¬های 3 تا 5 هجری با فرمان پارسی سرایی یعقوب لیث صفاری و سرایش اولین شعر فارسی توسط محمدبن وصّیف، رسمأ در شمار اولین خاستگاه¬های کتابت فارسی دری به شمار آمد و مهد پدید آمدن اولین شعر دری گردید. در این پژوهش به واکاوی کهن ترین متون باز ماند? نثر دری و ارتباط آن با گویش سیستانی پرداخته می¬شود تا با استفاده از این شیو? تکلم ابهامات آن متون بر طرف گردد. از جمل? متون کهن نثر و نظم دری، می...

دراین مقاله پس از ترجمه ای تفسیرگونه به نثر و نظم از نگارنده، برگزیده ای از تأویلهای عرفانی حروف وکلمات آیه کریمهء بسم الله الرحمن الرحیم از نظر مکتب تفسیری حضرت علی و ائمهء ارجمند شیعه (ع) و عقائد مفسرانی بزرک چون: ابن عباس و خواجه عبدالله و میبدی و قشیری و روزبهان و محیی الدین و ابن الفارض و سعدی و حافظ و مولوی و غیره به همراه شرح و تفسیری منظوم از نگارنده آمده و ضمن مقایسه و مقابله و جرح و ...

یکى از مشکلات متون نظم و نثر ادب فارسى صفت‏هاى نسبى و علائم آن است که غالب مطالعه‏کنندگان و مدرّسان متون فارسى تصوّر مى‏کنند که آن‏ها را مى‏دانند و بر آن‏ها تسلّط دارند، غافل از این‏که پسوندهاى صفت نسبى‏ساز متعدّد و راه و رسم ساختن صفت و اسم و قید در آن‏ها مختلف و سرگردان‏کننده است. در این مقاله قدم‏هاى اولیّه در شناخت این قسمت از دستور زبان فارسى برداشته شده و بخشى از این پسوندها به‏نظر خوانندگان ...

سخن وقتی می‌تواند مفهوم خویش را به بهترین وجه منتقل نماید و در روح شنونده موثر باشد که به زیور فصاحت و بلاغت و سایر محسنات لفظی و معنوی، آراسته باشد؛ زیباترین سخن، یعنی قرآن کریم از این لحاظ در اوج فصاحت و ستیغ بلاغت می‌باشد. قرآن کریم، سرشار از صنایع ادبی است و این ویژگی‌های بی‌بدیل قرآن، به همراه سبک و اسلوب ویژه‌ای که نه نثر است و نه نظم؛ مخاطبین را به حیرت و شگفتی واداشته است. در حقیقت موس...

با تأسیس سلسله¬ی صفویه توسط شاه اسماعیل در سال 906 هــ .ق و به دنبال آن رسمی شدن تشیع در ایران اقداماتی در جهت اشاعه¬ی این مذهب صورت گرفت که از مهم ترین آن¬ها دعوت از علمای شیعه جبل عامل به ایران بود که پیامدهای بسیاری از جمله رواج عربی گرایی در نظم و نثر و پیروی از ویژگی های نحوی زبان عربی داشت . از سوی دیگر فشارهای مذهبی صفویان سبب مهاجرت بسیاری از اندیشمندان و ادیبان ایرانی به هند و در پی ...

بررسی جایگاه زن در ادبیات فارسی با مطالعه ی متون برجسته ی نظم و نثر امکان پذیر است. یکی ازآثار کم نظیری که بیش از همه به زن پرداخته، مثنوی هفت اورنگ جامی و داستان لیلی و مجنون در آن،است. در این داستان عاشقانه، لیلی در مقام زن، معشوق و محبوبی است که دارای ویژگی هایی چونزیبایی، عقلانیت، عزت نفس، وفاداری، لطافت، روحیه بخشی و مانند آن است.روایت جامی با نظامی،مکتبی و دهلوی تفاوت هایی دارد که شاخصه ی...

  اسرار التوحید از کتابهای مهم عرفانی است.این کتاب علاوه بر اینکه ما را بااخلاق و رفتارو گفتار شیخ ابوسعید ابی الخیر(و.357ه.ق) آشنا می سازد،بر روح و روان ما اثر تربیتی می گذارد.تصحیح کنندگان این اثر شریف،در بعضی از عبارات نتوانسته اند تصحیح لازم را انجام دهند،به طور مثال لغت را بدون داشتن و دانستن  شناسنامه آن معنی کرده اند.این مقاله کوشیده است بعضی از این نارسایی ها راجبران کند.بنابراین،در ان...

شعر فارسی در جریان انقلاب اسلامی پای در عرصه‌های نوینی نهاده؛ یا در کشاکش این رویداد بزرگ تاریخی شاهد بروز تحولات چشمگیر در آثار نظم و نثر فارسی هستیم. شاعران سه دهه پس از انقلاب اسلامی با الهام از تعالیم آسمانی قرآن کریم و رهنمودهای حیات‌بخش حضرت امام خمینی (ره) تغییرات شگرفی را در مضامین شعر ایجاد کردند؛ هدایت مفاهیم شعری به سمت ارزش‌های انسانی و اسلامی از جملة این تغییرات است. ساختارشکنی در ...