خلاقیت و ابتکار شاعر در گونه­های مختلف زبانی و ادبی موجب می­شود که کلام وی رنگ و بوی دگری یابد و آن را فراتر از همگنان بنشاند. بررسی شگردها و سبک شاعران و نمود خصایص شعری آنان می­تواند به شناخت دقیق آن بینجامد. قیصر امین‌پور به نوآوری مشتهر است و ذوق شاعری همراه با تحصیلات دانشگاهی توانایی به او داده است تا در انتخاب واژگان و ترکیب و تلفیق آن­ها در محور جانشینی و نیز همنشینی، تناسب معنایی و لفظ...

پروین اعتصامی(1320-1285) بزرگ‌ترین شاعر زن ایران را به‌عنوان شاعر اخلاق و تربیت می‌شناسیم. گذشته از اشعار سیاسی و اجتماعی، وی توصیه‌های اخلاقی ارزشمندی به زبانی ساده و رسا از خود بر جای گذاشته است که برخاسته از عواطف و احساسات او نسبت به جهان پیرامون است. برای دریافت تأثیر تأثّرات روحی پروین در اندرزها و توصیه‌های اخلاقی وی، باید درونمایة غالب اشعار او را جست‌و‌جو کرد زیرا شعر انعکاس افکار و عوا...

خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد (إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَال)؛ لذا حضرات معصومین= در مناجات شعبانیه به این دعای شریف، مترنم بوده‌اند: وَ أَنْتَ لَمْ تُوَلِّنِی [تُولِنِی] إِلّا الْجَمِیلَ فِی حَیَاتِی (تو در تمام عمرم جز نیکی و زیبایی با من رفتار نکردی.) از این نقطه نظر، آنچه در عاشورا بر امام حسین; و اهل بیت ایشان گذشت، زیبا بود و همین دیدگاه بود که خاستگاه جمله ماندگار حضرت زینب کبری(س) گردید (مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا). در...

مرزبان­نامه به شیوة کلیله و دمنه مشتمل بر حکایات و افسانه­های حکمت­آمیز است و از زبانِ انسان­ ها و وحوش نوشته شده است. این مؤلفه­ ها به همراه شیوة نگارشِ کتاب باعث شده است تا این اثر را تقلیدی از کلیله و دمنه بدانند و اهمیّتِ آن را بیش تر در فنّ نگارشِ آن قلمداد کنند، در صورتی­که وقتی زیرساخت و ساحتِ محتواییِ این دو کتاب را مقایسه کنیم، در خواهیم یافت که زیرساختِ فکری شان به دلیلِ دیدگاه حاکم بر آنها، بس...

آیه پانزدهم سوره احقاف در مقام سفارش کلّی به تمامی انسان‌های نیکوکار بوده و مصداق آن عام است. مطابق این آیه، دلیل نیکی فزون‌تر به مادر، رنج‌های وی در دوران بارداری و زایمان فرزند است. با این حال، برخی از مفسّران فریقین بر پایه روایات، آیه را به فردی خاص تطبیق می‌کنند. در نظر مفسّران اهل سنت، آیه در شأن ابوبکر نازل شده است؛ چراکه او در میان مهاجران تنها کسی بود که پدر و مادرش مسلمان بودند و در چهل‌...

گزارش گمان‌شکن از آثار الاهیاتی زردشتی است که مؤلف آن، مردان فرخ، پسر اورمزد داد، ضمن بیان اصول دین زردشتی شبهاتی را درباره باورهای اسلامی، یهودی، مسیحی و مانوی مطرح می‌کند. مهم‌ترین مسئله، از نظرگاه مردان فرخ، مسئلۀ یکی‌پنداشتن منشأ خیر و شر است که پیوند نزدیکی با مبحث توحید دارد. از این‌رو مؤلف فقراتی را از منابع ادیان ابراهیمی در این باره نقل و نقد می‌کند. در واقع، نویسندۀ گزارش...

یکی از مباحث مهم در زمینه شناخت سوره‌های قرآن، شخصیت مستقل آنهاست؛ بدان معنا که از لحاظ درونی کاملاً منسجم و از لحاظ بیرونی متمایز از دیگر سوره‌هاست. شاید بتوان گفت سید قطب اولین مفسری است که در این زمینه تلاش درخور توجهی به انجام رسانده و توانسته است شخصیت منسجم و متمایز هر سوره را تا حدودی نمایان سازد، اما در متن‌کاوی عبارات وی مشخص شد که تلاش وی از ضعف‌هایی نیز برخوردار است؛ چه آنکه مشخص نکرد...

با مطالعه آیین هندو و مسیحیت، به آموزه‌ای با عنوان تجسّد و تنزل جسمانی خداوند برمی‌خوریم که در نگاه نخست بسیار به هم شبیه است، زیرا هر دو آیین تأکید دارند که خداوند در ذات خود یگانه و متعال است، ولی در شرایطی در قالب جسم درمی‌آید. از این روی، برخی بدون بررسی و کاوش در ماهیت این باور در دو آیین، آنها را شبیه به هم می‌دانند، ولی با بررسی مفهوم تجسّد در دو آیین به این نتیجه می‌رسیم که صرف نظر از شبا...

شاید بیش از هر شاعر پارسی گویی، بر شعر، اندیشه و شخصیّت خیام، پرده  ابهام کشیده شده است. نسبت دادن رباعیات مختلف، این ابهام را چند برابر کرده و از سوی دیگر نیز همین ابهام، سببِ این شمارگوناگون رباعیات وی شده است. خیام به سبب ارتباط تنگاتنگی که در دوران زندگی با دربار و حکومت داشت، از مسایل و مشکلاتی که جامعه را از ثبات و خیر همگانی محروم می‌کرد، به خوبی آگاه بود. جامعه‌ای که خیام در آن می‌زیست، ع...

خلاقیت و ابتکار شاعر در گونه­های مختلف زبانی و ادبی موجب می­شود که کلام وی رنگ و بوی دگری یابد و آن را فراتر از همگنان بنشاند. بررسی شگردها و سبک شاعران و نمود خصایص شعری آنان می­تواند به شناخت دقیق آن بینجامد. قیصر امین‌پور به نوآوری مشتهر است و ذوق شاعری همراه با تحصیلات دانشگاهی توانایی به او داده است تا در انتخاب واژگان و ترکیب و تلفیق آن­ها در محور جانشینی و نیز همنشینی، تناسب معنایی و لفظ...