خیال در نزد حکیمان و فیلسوفان ایرانی و غربی از بنیادی ترین و پیچیده ترین مسائل عالم هستی است. مسئله این پژوهش این بوده که آیا عنصر خیال به عنوان جوهرۀ اصلی زیبایی شناسی سبک فرشچیان مطرح است؟ و اگر چنین است، گونۀ خیال یا رویکرد هنرمند به عنصر خیال چگونه بوده است؟ در این نوشتار، برای نخستین بار سعی گردیده تا جایگاه خیال در مجموعه آثار هنرمند (538 اثر) مورد نقد و بررسی قرار گیرد و هدف این پژوهش ن...

هر اثر هنری تجسم ایده هنرمند و دارای صورتی محسوس است که از حقیقتی به نام هنر نشأت می گیرد. در نگرش سنتی، حقیقت مستقل از اندیشه و موجودیت آدمی در آینه وجود آدمیان متجلی می شد. منشا اثر هنری در این نگرش، تجلی محسوس حقیقتی بود که زیبایی از جلوه های اصیل آن به شمار می رفت. هنر و زیبایی که امری قدسی و ملکوتی است پیوندی ذاتی با یکدیگر داشته و هنرمند در اثر هنری خویش وجوه استعلایی آن را آشکار می کرد. ...

نگارگران مسلمان ایرانی متأثر از اندیشۀ اسلامی همواره در پی حقیقت و مسائل ماوراءالطبیعه بوده اند. ازاین رو، برخلاف نقاشی غرب، نگارگری ایران به ندرت در خدمت شمایل نگاری قرار گرفته است. بنابراین، چهره ها در نگارگری سنتی ایران در عین منحصر به فرد بودن، براساس الگو های مشخصی ترسیم می شده اند. این روش ترسیم برخی از پژوهشگران را به قضاوت نادرست واداشته و چهره ها را در نظر آنان مبدل به چهره هایی همسان ...

آثار سفالین نقاشان و مجسمه سازان ارتباطی بین مسئله کاربرد اثر سفالین و ماهیت اثر سفالین بر قرار می کند. از زمان گوگن تا نبی ها، از فوویست ها تا کبرا، از پیکاسو تا تپیس مواجه و رویارو با احساسات و نحوه بیان، که ریشه در افق های متفاوت و متنوع وابسته به تاریخ آفرینش های هنری در قرن بیستم دارد، هستیم. این مقاله بدون شک موقعیتی است برای مطالعه آفرینش های عالی نقاش، مجسمه ساز و هنرمند بزرگ قرن بیستم،...

زیبایی و عشق از مهم‌ترین مفاهیم عرفان اسلامی‌اند که ارتباط عمیقی با مفهوم تجلی حضرت حق دارند. معرفت عشق همراه با زیبایی است. از نظر عرفای اسلامی، زیبایی کشش و جاذبه دارد. آنجا که زیبایی هست، عشق و طلب و کشش وجود دارد. بنابراین این دو مفهوم ترجمان مدارج هستی شناختی و معرفت­شناختی عرفان اسلامی هستند. در عرفان اسلامی، هنرمند نمی­تواند زیبایی را بیافریند، اما به واسطه قوای ادراکی شهود باطنی و حسی و...