در تاریخ ایران حکومت افشاریه ازجمله دولت‌هایی است که مدت زیادی دوام نیاورد، اما به سبب اقدامات کم‌سابقه‌ی مؤسس آن، توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران را به خود جلب کرد. گردآوری، تدوین، تألیف و تولید آثار مکتوب متعدد و متنوع شامل کتاب، مقاله و... توسط نویسندگان داخلی و خارجی، بیانگر اهمیت خاص این دوره در جریانات تاریخی معاصر ایران است. کسانی چون لاکهارت درزمینه‌ی نبوغ نظامی و استعداد سیاسی، نادر ...

درباره پیدایش، اوج و افول سلسله افشاریه، پژوهش‌هایی دامنه‌دار انجام شده است؛ اما هنوز زوایای ناگفته بسیاری نزد مورخان و محققان تاریخ اسلام وجود دارد. در این پژوهش، زوایه‌ای متفاوت و دغدغه‌ای پنهان برگرفته از این پرسش که همگرایی نادرشاه با اقلیت‌های مذهبی چگونه بوده است، بررسی می‌شود. نخستین فرضیه آن است که مصالحه مذهبی واقعی میان اقلیت‌های مذهبی و سلطنت نادر در ایران، در سطوح مورد نظر او سودآور...

نادرشاه افشار در طول حیات پر فراز و نشیب سیاسی خویش، مخصوصاً بعد از تاجگذاری، خطابه‌ها و نطق‌های فراوانی، به مناسبت‌های مختلف، همانند رایزنی در امور کشور، نقشه‌های جنگی و دیپلماسی خارجی، در مجامع و محافل گوناگون، در جمع خواص، عوام یا در حضور سپاهیانش ایراد کرده است. بخش قابل توجهی از متن این سخنرانی‌ها، که بیشتر در لابلای متون تاریخی این دوره، مانند کتاب تاریخ جهانگشای نادری، عالم آرای نادر و سف...

ضریح نگین‫نشان، یکی از چند ضریح نصب‫شده بر مرقد مطهر رضوی است که تاریخ ساخت آن به دورۀ افشاریه می‫رسد. با وجود قدمت طولانی، تاکنون دربارۀ این ضریح، پژوهش مستقل و دقیقی مبتنی بر مستندات علمی به انجام نرسیده است. این پژوهش می‌کوشد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های اطلاعاتی موجود و استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تشریح ویژگی‫های این ضریح، به ابهام‌ها و پرسش‌های مطرح در زمینۀ تاریخ ساخت، تاریخ وقف و با...

مغفول ماندن مفهوم سنت در دنیای جدید امری حادث است. سیطره روحیه ضد سنت در جوامع غربی و اخیرا در جوانع شرقی موجب عدم فهم صحیح مفهوم سنت و تعبیرهای نادرست از آن شده است. به کار بردن مفهوم نابجای سنت در هنر و معماری باعث شده است که مقولاتی از این دست را به اموری صرفا بشری نسبت دهند و امور فوق بشری محاق قرار گیرند. حال آنکه سنت به عنوان امری فوق بشری و نسبت آن با امر قدسی دین و هنر در خور بررسی است....

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش مذهب و فقه در روابط ایران و عثمانی در دورۀ صفویه و افشاریه با تکیه بر متن مصالحه‌نامه‌های دوجانبه است. روش/رویکرد پژوهش: رویکرد نویسنده در این مقاله کیفی-تاریخی است. داده‌ها براساس اسناد و منابع تاریخی گردآوری و تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که مناسبات ایران و عثمانی همزمان با استقرار حکومت صفویه در قلمرو ایران و رسمیت‌...

در تاریخ سیاسی ایران، اندﻳﺸﮥ ظل‌اللهی سلطان قدمت و دیرینگی بسیاری دارد. اندیشه‌ای که در دوران باستان با نام فره‌ایزدی مطرح بود. متون تاریخی یکی از جایگاه‌های بروز این اندیشه است و مورخان در نقل روایت‌های تاریخی، به‌‌کرات به اندﻳﺸﮥ ظل‌اللهی و تعابیر وابسته به آن استناد کرده‌اند. نموﻧﮥ این‌گونه روایت‌ها در متون تاریخیِ ایران عصر افشاریه یافت می‌شود. مروی و استرآبادی از مورخان شاخص عصر افشاری بودند...

فارس در طول تاریخ خود به عنوان حلقه اتصال خلیج فارس با مناطق داخلی ایران در داد و ستدهای تجاری ایفای نقش کرده است. این نقش در دوره افشاریه به دلیل افول اقتصاد و تجارت در  ایران و تغییرات بنیادی در مناسبات تجارت جهانی از اهمیت دو چندانی برخوردار می­گردد. مسئله اصلی این مقاله چرایی و چگونگی تجارت فارس با نقاط برون مرزی و مناطق پیرامونی­اش و جایگاه و اهمیت فارس در این چارچوب جدید است. روش تحقیق ای...

روان‌شناسی هنر مقوله‌ای میان رشته‌ای است که روان‌شناسی را به هنر ربط و ارتباط این دو را نسبت به تخیل هنرمند مورد بحث قرار می‌دهد و هنر را به‌طورکلی از دیدگاه روان‌شناسی تحلیل می‌نماید. فقدان منابع فارسی معتبر از دلایل و مشکلات پژوهش در این حوزه است. نقد هنر از منظر روان‌شناسی رویکردی برای کشف مجهولات رفتاری هنرمند در خلق اثر هنری است و این نوع تحقیق باعث افزایش سطح فرهنگ هنری و پژوهش در جامعه ه...

هنر هخامنشی، هنر درباری و متأثر از هنر ملل تابعه امپراتوری مانند بین‌النهرین، مصر، آسیای صغیر و به ویژه هنر اورارتو بوده است؛ نقوش برجسته دیواره‌ها و دروازه کاخ‌ها به ویژه در تخت جمشید، بیانگر نفوذ و تأثیر عناصر هنر مادی، ایلامی و بین‌النهرین (آشور و بابل) بر هنر هخامنشی است. همچنین پس از فتوحات کوروش در آسیای صغیر، هنر متعالی و ظریف یونانیان در بناهای هخامنشی به چشم می‌خورد. معماری به عنوان م...