این مقاله به بررسی سازوکارهای دخیل در بازبینی حالت مطلق بر روی مفعول بند متعدی و فاعل بند لازم در ساخت کنایی میپردازد. نخست دو رویکرد کمینه گرای غالب به اشتقاق ساخت کنایی (الف) حالت مطلق به مثابة حالت بینشان و (ب) حالت مطلق به مثابة حالت فاعلی معرفی میشود. سپس با استناد به شواهدی جدید از اشتقاق نحوی افعال مرکب لازم در زمان گذشته در زبان کردی و به تبع آن، با بررسی نحوة بازبینی حالت مطلق در این گ...

در این مقاله در پی بررسی چگونگی تبیین وجهیت در زبان فارسی، در قالب انگارۀ شناختی و رابطۀ وجه و وجهیت در زبان فارسی هستیم. هدف اصلی از انجام این پژوهش، مطالعۀ نظام وجهیت بر اساس نظریه های زبان شناسی شناختی و آزمودن نظریه های موجود با داده های فارسی است. بدین منظور، ابتدا پاره ای ملاحظات نظری این حوزه را مطرح کرده و سپس، بر اساس آنها، داده های زبان فارسی را تحلیل می نماییم؛ همچنین تعامل وجهیت با ...

گویش اردکان یزد یکی از گویش‌های فارسی استان یزد است که وجود تعداد زیادی از افعال مرکب در این گویش، توجه هر زبانشناسی را به خود جلب می‌کند. هدف از مقالۀ حاضر بررسی ساختاری انواع فعل مرکب در این گویش است. این مقاله می‌کوشد تا به این سؤالات پاسخ دهد: آیا افعال مرکب در این گویش را می‌توان بر اساس دسته‌بندی فعل مرکب دبیرمقدم (1374) توجیه کرد؟ در ساخت فعل مرکب در این گویش، چه نوع ترکیب‌هایی بیشتر دید...

قرآن کریم جهت نیل به اهداف عالی خود، به زبان عامه مردم جهان، یعنی زبان تصویری، سخن گفته است؛ زیرا زبان و اسلوب تصویرآفرینی مفاهیم را ملموس و حاضر در ذهن و تخیل ساخته و در نهایت موجب اثربخشی و انگیزش بیشتر در مخاطب می‌گردد. در این راستا از ظرفیت‌های زبان عربی که زبانی تصویری است، بهره برده شده است. تمام ظرفیت‌های این زبان به‌صورت روش یا ابزاری مستقل و درعین‌حال مرتبط با سایر روش‌ها به‌کار گرفته ...

فعل های باقاعدة مختوم به «- یدن» - که از آن ها با نام های «جعلی»، «ساختگی» و جز آن یادشده - اکثریت قاطع مصدرهای ساده، به ویژه فعل های با قاعدة فارسی را تشکیل می دهند. برخی از دستورنویسان بر این باورند که دیر بازی است فعل های ساده از جمله فعل های پیش گفته در زبان فارسی ساخته نمی شوند. این در حالی است که ساخته شدن فعل های ساده و از جمله فعل های مختوم به «- یدن» در فارسی گفتاری همواره ادامه داشته ...

در دیدگاه نقش­گرایی، گذرایی بر اساس ملاک­های نقشی و معنایی تبیین می­شود و مفهومی پیوستاری در نظر گرفته می­شود. در این مقاله بر اساس تعریف سرنمونی از گذرایی و بررسی مطالعات مهم مرتبط با آن تأثیر گذرایی را بر ساخت زبان فارسی در مواردی چون انضمام و مجهول ناپذیری افعال بررسی می­کنیم. همچنین برجستگی گذرایی زبان فارسی را در مقایسه با زبان­های مورد مطالعه هسپلمت بررسی می­کنیم. در بخش دیگر تأثیر گذرایی...

فعل غیرشخصی فعلی است که به صورت سوّم شخص مفرد صرف می‌شود و فاعل منطقی آن حالت غیر فاعلی دارد. این گونه افعال غالباً در بر دارندة معانی تجارب فیزیکی، ذهنی و ادراکی هستند که بر فاعل منطقی حادث می‌شوند و خارج از کنترل و ارادة  او هستند. این فاعل منطقی که همیشه جاندار است تجربه‌گر نامیده می‌شود. عنصر دیگری که در جملات غیرشخصی ظاهر می‌شود منشأ بروز واقعه یا تجربه است و حضور آن در جمله بستگی به معنای ف...

موضوع این پایان‏نامه به بررسی افعال انعکاسی معلوم در زبان روسی و نحوه بیان معادل‏های آنها در زبان فارسی اختصاص دارد. تقسیم‏بندی افعال به دو دسته گذرا و ناگذر رابطه تنگاتنگی با مقوله جهت دارد. افعال گذرا عملی را می‏نامند که به سمت مفعولی سوق داده شده است که توسط اسم وابسته در حالت مفعولی بدون حرف اضافه بیان شده است. افعال ناگذر نیز عملی را می‏نامند که به سمت مفعول فوق‏الذکر هدایت نشده است. در ...

دستور زبان نویسان و پژوهشگران زبان و ادب فارسی تمام افعال این زبان را بی قاعده فرض نموده ومعتقدند که هر فعل در زبان فارسی دو ریشه یا ماده دارد : ریشه گذشته و ریشه حال .صیغه هایی که برگذشته دلالت دارند ‘از ریشه گذشته و صیغه هایی که بر حال و آینده دلالت دارند ‘از ریشه حال مشتق می شوند . مقاله حاضر‘کوششی است برای اثبات این امر که تعداد قابل توجهی از افعال زبان فارسی ‘ همانند افعال زبان انگلیسی با...

افعال مرکب، زیرمجموعه ای بسیار متداول از واژگان مرکب هستند که به دلیل خصوصیات ساختاری و معنایی ویژه ای که دارند، چالش هایی در برخورد با آنها در سیستم های محاسباتی وجود دارد. اخیرا، کارهایی در تشخیص خودکار افعال مرکب، در زبان هایی که از نظر محاسباتی غنی هستند، مثل زبان انگلیسی انجام شده است. هدف ما توسعه ی چنین تکنیک هایی برای برخورد خودکار با افعال مرکب در یک زبان مثل زبان فارسی است که منابع مح...