شیخ صدوق و شیخ مفید به عنوان اعاظم متکلمان شیعه بهرغم تفاوتهای چشمگیر در آثار خویش در طرح مسائل عقیدتی، در مبانی که خود ارائه دادهاند قرابتهای زیادی دارند. اگرچه شیخ صدوق را به عنوان یکی از محدثان و دارندگان گرایش حدیثی با آثار عمدتاً روایی شاید به سختی بتوان در کنار متکلمانی مانند شیخ مفید و اخلاف او سید مرتضی و ... جای داد، اما با بررسی دعاوی مبنایی وی میتوان جایگاه بسیار نزدیکی میان او و حلقه...

در تبیین دیدگاه های نجات شناختی مذاهب کلامی باید بررسی شود که نجات انسان در جهان آخرت، جنبه استحقاقی دارد یا تفضّلی و اینکه این به تدبیر دنیوی بشر مربوط است یا تقدیر ازلی الهی. سپس می توان جایگاه خدا و انسان را در آموزه نجات شناختی یک مکتب به درستی تعیین نمود. مطالعه و بررسی تاریخ اندیشه های کلامی نشان می دهد پاسخ های کلام اسلامی به این پرسش ها، در قالب سه دیدگاه نجات شناختی قابل تفکیک و معرفی ا...

امیرالمؤمنین (ع) در سال 35 هجری کوفه را مرکز خلافت خود قرار دادند. از آنجا که این شهر نوپا و مهاجرنشین مواضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم سایر بلاد را نمایندگی می کرد، تحولات این شهر، هم نمایه ای از موقعیت امیرالمؤمنین (ع) در آن دوره است و هم در فهم کلام ایشان نقش کلیدی دارد. بنابراین، مطالعۀ اوضاع این شهر در زمان حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) به عنوان بستر اجتماعی و فرهنگی کلام امام (ع)، ما را به اس...

در این گفتار نگارنده بر آن است که پیوند شعرو موسیقی رادر چشم انداز علم عروض و موسیقی کلام بررسی کند و اوزان منتخب عنصری را در ترازوی مضامین شعرش بسنجد و پیامهای شاعرانه او راکه بیانگر دقیقی برای تعیین سبک سخنوری اوست در طیف جاذبه اوزان در مطالعه آورد و نقش بهگزینی الفاظ را در ترکیب کلام وی مورر تحلیل قرار رهد.

قرآن‌کریم، پس از نزول، تأثیر فراوانی بر ادبیات و فرهنگ ادبی عرب داشته است و میزان این تأثیر، معیاری برای ارزیابی متون محسوب می‌شود. این تأثیر از دو جنبه قابل بررسی است: 1. مفاهیم که موجب غنای معنا می‌شود 2. شکل و ساختار که موجب زیبایی متون می‌شود؛ و بی‌گمان به‌دلیل همراهی مداوم علی‌(ع) با پیامبر‌(ص)، اثر حقیقی قرآن در کلام عربی بر زبان و کلام علی‌(ع) بوده وآنچه از مجموع کلام ایشان در نهج‌البلاغ...

چکیده واژگان کلیدی: نراقی، کلام، اندیشه های کلامی و نجات. ملا احمد نراقی از علمای پرنفوذ و اندیشمند دوره قاجاریه و علاوه بر فقیه بودن، متکلم نیز بود. ایشان در مباحث اعتقادی خود از روش نقلی و در برخی موارد از روشی عقلی بهره جسته است. گزیده اندیشه های کلامی مرحوم نراقی: وظیفه اولی مکلف در عقاید وجوب تحصیل علم است، و اگر بر تحصیل علم قادر نبود، تحصیل ظن کفایت می کند، و منظور از استدلال و ن...

هدف اصلی این مقاله تحلیل گزیده هایی از کلام امام علی (ع) بر مبنای دو اصل مهم زبانشناسی متن مدار یعنی انسجام متنی و توازن می باشد. انسجام یکی از مشخصه های متن است که روابط دستوری و یا واژگانی بین عناصر متن ایجاد می کنند و پیوستگی معانی و مفاهیم متن را ممکن می سازند. توازن یک فرآیند ادبی است که از طریق تکرار کلامی حاصل می آید و در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی طبقه بندی می شود (نکویدوسون، 1975، صص...

بدون شک در جامعه علمی اسلامی، بسیاری از فرقه ها کنار یکدیگر حضور داشته و تعامل فکری داشته اند. یکی از مهم ترین مکاتبی که به لحاظ تاریخی و کلامی  نقش چشم گیری در ظهور  عقاید کلامی،  داشته اند، معتزله بودند. معتزله از واژه ی اعتزال به معنای دوری جستن و کناره گیری گرفته شده و در دانش فرق به عنوان یکی از مشهورترین مکاتب کلامی در نظر گرفته می شوند که واصل بن عطا در نیمه نخست قرن دوم هجری در بصره آن ...

در این مقاله فصل اول الکتاب، اثر سیبویه، در مطالعة دانش زبان بررسی می شود. در این بررسی، نخست ترجمة فارسی این فصل ارائه می شود. پس از آن، برخی از مطالب این فصل، با تمرکز بر اصطلاح های به کار رفته در متن اثر و با بهره گیری از ابزارهای نظری زبان شناسی معاصر، به روش تجزیه و تحلیل مفهومی شرح داده می شود. در این پژوهش، مقایسه ای میان مفاهیم این فصل از الکتاب و مفاهیم دستور نقش گرای نظام مند هلیدی ان...

بحث­ها و نوآوری های کلامی ملاصدرا، هر چند در قالب­های رایج کلامی صورت نپذیرفته، اما تحوّلی عظیم در مسائل کلامی به وجود آورد. گذشته از آن، می توان گفت مهم­تر از دست­آوردهای کلامی صدرالمتألهین، روش وی در دست­یابی به این نتایج است؛ هر چند که توجّه بسیارِ خوانندگان آثار ملاصدرا به دست­آوردهای محتوایی اندیشة او، مانع گردید که روش او در دست­یابی به این نتایج، به نحو شایسته­ای مورد عنایت و الگوبرداری قرا...