امروزه در جوامع اسلامی گروهی از دگر اندیشان با استناد به تعابیر و اسلوب های بیانی قرآن تلاش می نمایند تا این کتاب مقدس را محدود به حصار زمان و مکان شبه جزیره زمان بعثت پیامبر اسلام(ص) نمایند، و در نتیجه مخاطبان اش را تنها اعراب بدوی دوران جاهلی بخوانند! غافل از اینکه آنچه این جماعت بدان استناد می کنند، خود یکی از وجوه اعجاز قرآن حکیم است. بدان سان که خداوند از همان تعابیر و گفتمان و واژه های اع...

از مسائل مهم تاریخ ایران، چگونگی آشنایی ایران و غرب، رویکرد غرب به ایران و پیامدهای آن است. رویکرد شرق شناسی به عنوان رویکرد مسلط غرب در تعریف و نمایش ایران به مثابه ی «دیگری»، از پیامدهای این آشنایی است که روابط و مناسبات دوسویه را تحت الشعاع خود قرار داده است. شناخت این رویکرد، مستلزم بررسی عوامل موثر در پیدایش این رویکرد و به عبارتی وصول به این پرسش اساسی است که چه عواملی در پیدایش رویکرد شر...

عصر توسعه آغازی داشته است و باید پایانی نیز داشته باشد. تقریباً دو دهه است که با گسترش انتقادات فلسفی، فرهنگی و اجتماعی از اندیشه مدرنیسم، اندیشه توسعه نیز زوال پذیرفته است، به گونه ای که در توصیف شرایط حاضر از مفاهیمی نظیر «پایان توسعه» و «پسا توسعه» استفاده می شود. مبنای این تغییر در نظریه ها، تذکار پیامدها و اثرات مخرب توسعه بر فرهنگ و طبیعت است. اندیشه توسعه غیرمدرن، پسا غربی و غیردولتی با م...

عصر توسعه آغازی داشته است و باید پایانی نیز داشته باشد. تقریباً دو دهه است که با گسترش انتقادات فلسفی، فرهنگی و اجتماعی از اندیشه مدرنیسم، اندیشه توسعه نیز زوال پذیرفته است، به گونه ای که در توصیف شرایط حاضر از مفاهیمی نظیر «پایان توسعه» و «پسا توسعه» استفاده می شود. مبنای این تغییر در نظریه ها، تذکار پیامدها و اثرات مخرب توسعه بر فرهنگ و طبیعت است. اندیشه توسعه غیرمدرن، پسا غربی و غیردولتی با م...

هدف این جستار این است که وجوه رنگارنگ بازنمایی گفتمان روایی و به ویژه شیوة جریان سیال ذهن را در مقابل تک گویی درونی، از دیدگاه روایت شناسی و با اشاره به آثار ادبی ایرانی و غربی بررسی کند. مسئله اینجاست که این دو شگرد نزدیک به هم را گاهی چنان به کار می برند که گویی یک شگرد بیش نیستند. و همین کنش است که کار دسته بندی این گونه آثار را مشکل کرده است. این مقاله، پس از بررسی آثار و آرای گوناگون در ای...

گفتمان اصول گرا در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 خرده گفتمان های متعددی را در خود جای داد. جبهه متحد اصول گرایی و جبهه پایداری از مهم ترین و تأثیرگذارترین خرده گفتمان های اصول گرا در انتخابات 1390 بوده اند. این تحقیق بر آن است تا بر اساس تلفیقی از نظریه گفتمان لاکلا و موف (2001) و تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی منازعات معنایی این دو خرده گفتمان در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 بپردازد...

مقالۀ حاضر تلاش می کند سیر تحول در معنا و مفهوم توسعه پس از انقلاب اسلامی ایران را بررسی نماید. در این مقاله، از نظریۀ گفتمان لاکلا و موفه و از تحلیل گفتمان، به عنوان روش تحقیق، استفاده شد. این پژوهش جریان کشمکش بر سر تثبیت معنای توسعه را تحلیل نموده است. تحلیل گفتمان های توسعه پس از انقلاب، نشان می دهد که هر گفتمان توسعه از مفصل بندی یکسری دال های شناور حول یک دال مرکزی تشکیل شده است. یافته ها...

فضای اسطوره ای عام و ایدئولوژیک گفتمان ها بعد از پیروزی و تسلط به سمت رقابت و عینیت گرایش پیدا می کند. در خصوص گفتمان جمهوری اسلامی بروز خرده گفتمان های رقیب به دلیل شخصیت فرهمند امام خمینی(ره) و تحمیل جنگ هشت ساله با تأخیر روی داد. در سال های بعد خرده گفتمان هایی ظاهر شد که هر یک بر تعبیر و تفسیر خود از جمهوریت و اسلامیت تأکید دارند. در این مقاله تلاش می شود ضمن بررسی خرده گفتمان های مورد نظر،...

اصطلاح گفتمانِ چندصدایی ـ نظریه ای که با نام میخائیل باختین، فیلسوف و زبان شناس روس گره خورده است- برای خواننده ایرانی اصطلاح ناآشنایی نیست. با این حال، دلالت¬های آن در حوزه های مختلف، اعم از فلسفه، زبان، ادبیات و فرهنگ برای او چندان آشکار نیست. این مقاله با رویکرد زبان شناختی، این نظریه را از پیامدهای استفاده از شیوه بازنمایی گفتمان غیرمستقیم آزاد تلقی می کند که خود، یکی از چند شیوه ارائه گفتار...