چکیده یکی از زیباترین جنبه ­های ادبیات شفاهی ایران، نواها و سروده های بومی و محلی است که اقوام و گویشوران مناطق گوناگون، در حین کار و یا در مراسم و مناسبت های خاص زمزمه می­ کنند. این سروده ها در طول تاریخ همواره گرمابخش محافل و نقل رایج مراسم و گردهمایی های اقوام این سرزمین بوده است. برخی از این نواها –که ریشه در گذشته های بسیار دور و فرهنگ کهن ایران باستان دارد- بنا به دلایل متعدد، ازجمله دور ...

آثار فولکلوری سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان سرشار از عناصر مشترک و همانند است و از میان آن ها هم نوایی همسایه ها در ترانه های ملی ایرانی جایگاهی ویژه دارد. ایرانی فارسی زبانی که مجموعه های فراهم آمده از فرهنگ عامۀ این ملت ها را پیش روی خویش می گشاید، خود را در چنان حال و هوایی می یابد که اندیشۀ جدایی مرزها و قلمروهای سیاسی را مطلقاً به ذهن خود راه نمی دهد. بسیاری از نمونه های فولکلوری مرد...

    قافیه و ردیف، اصلی ترین ابزار افزایش موسیقی کناری شعر است که در اشعار کلاسیک فارسی و عربی از جایگاه ثابت و ویژه­ای برخوردار بوده­است. طول ردیف در بیت، گوش­نوازی موسیقایی را در متن و لذّت سمعی را برای مخاطب درپی دارد. در این مقاله، علاوه بر معرفی دوبیتی‌های عامیانۀ مازندرانی، ساختار قافیه و ردیف در دویست دوبیتی عامیانۀ شهرستان سوادکوه، براساس روش توصیفی- تحلیلی، بررسی شده­است. قافیه در دوبیتی...

پژوهش حاضر، با بازنمایی نقش اساطیر و باورهای باستانی و کُهن در هویت قومی- محلی و ذکر مصادیقی از کاربرد آنها در زندگی جاری یک قوم، در صدد پاسخ به این پرسش ها برآمد که اساطیر و باورهای کُهن در دنیای سیال و ماشینی امروز تا چه میزان زنده و پویا هستند؟ و کدام باورها و اعتقادات عامه، ریشه در اساطیر و باورهای دیرین دارند؟ بررسی و تبیین نقش اساطیر و باورهای کُهن در میان یکی از اقوام جامعۀ امروز ایران، نشا...

داستان عاشقانۀ حسینا و دل‌آرام، نُمایشی است روستایی درقالب دوبیتی‌هایی که از زبان راویان محلّی باز‌گو شده‌است و سرگذشت دل‌دادگی حسینا بر دل‌آرام است و‌گونه‌ای نو و بدیع از دوبیتی‌های پیوسته‌ می‌باشد که از ساختار داستانی منسجمی برخورداراست. انسجام درطرح کلّی و روایی و دارا‌ بودن نظم منطقی و علمی، نویسنده را برآن داشت تا با خوانشی نو از این داستان-که در لابه‌لای متون نو و مدوّن، فراموش‌شده‌است– ضرورت...

پروفسور دانیل سیمون اویچ کمیسروف از شخصیت های مشهور ایران شناسی در اتحاد جماهیر شوروی سابق و جهان است که در تحقیق و انتشار ادب و فرهنگ فارسی به ویژه ادبیات معاصر ایران سهم شایانی دارد. کمیسروف دربارۀ ادبیات نوین ایرانی در دهه های ۳۰-۷۰ میلادی پژوهش های ارزشمندی انجام داد که ازطرف ایران شناسان بزرگ اروپا مورد توجه قرار گرفت. «پژوهش در تاریخ نثر داستانی معاصر ایران» عنوان نخستین رسالۀ کمیسروف است...

زن به عنوان نیمی از جمعیت جهان و عنصر زایای آفرینش، مدام زیر ذره‌بین و بی‌مهری مردان و حکومت‌های برآمده از آنان بوده است. در اسطوره‌ها و افسانه‌های ملل مختلف نسبت به این جنس لطیف، بی‌مهری­های فراوانی شده است. چه بسا برای دور نگه‌ داشته‌شدن‌ از مواهب زندگی، دچار حبس و تبعید گشته یا برای اثبات وجود خویش آزمون‌های خطرناکی را از سر گذرانده است. دوبیتی‌های عامه، یکی از دل‌انگیزترین قالب­های شعری ادب...