رابطه لفظ و معنا از موضوعات مهم و قابل توجهى است که قرن‏هاست ذهن شاعران و منتقدان ایرانى و غیرایرانى را به خود جلب کرده است. در این بین برخى جانب لفظ و برخى جانب معنا را گرفته‏اند و البته گروهى نیز به هر دو به یک اندازه توجه کرده‏اند. این مقاله کوشیده است رابطه لفظ و معنا را در شعر فارسى بیش‏تر با تکیه بر نظریات منتقدان و شاعران فارسى‏زبان تبیین نماید و البتّه در این راه از دیدگاه‏هاى اندیشمندا...

در شعر و ادبیات همیشه شاعران و نویسندگانى بوده‏اند که اندیشه و کلامشان متأثر از متون گذشته بوده‏است. این رابطه، یکى از شاخه‏هاى بینامتنیت شمرده مى‏شود و در میان روابط بینامتنى که یک اثر ادبى مى‏تواند با آثار پیش از خود داشته باشد، نقیضه‏سازى جایگاه ویژه‏اى دارد. این تمهید موجد رابطه پیچیده‏ترى میان متون گشته و شاعر به واسطه آن چیزى بیش از یک تقلید یا وابستگى صرف را به مخاطب ارائه مى‏دهد. در ادب...

گلستان سعدى" از جمله آثار ادب فارسى است که تاکنون به زبان‏هاى مختلفى چون فرانسوى، آلمانى، انگلیسى و عربى برگردانده شده است از جمله ترجمه‏هاى عربى این کتاب، "روضه‏الورد" اثر "محمد الفراتى" است. فراتى با وجود آشنایى با زبان فارسى، گاه در فهم و ترجمه ضرب‏المثل‏ها، کنایه‏ها و واژگان به خطا رفته و در نتیجه، در انتقال پیام زبان مبدأ به مخاطبان ناموفق بوده است. ما در این مقاله برآنیم تا به بررسى پاره‏...

یکى از مهم‏ترین متون ادب فارسى که از دیرباز تاکنون توجه بسیارى از محققان و پژوهشگران را به خود جلب نموده، کتاب کلیله و دمنه است. به دلیل ترجمه این کتاب در دوره‏هاى مختلف مترجمان برحسب ذوق خویش و در گذر زمان دخل و تصرّف‏هایى در آن پدید آورده‏اند. یکى از مشهورترین ترجمه‏هاى فارسى این کتاب ترجمه ابوالمعالى نصراللّه منشى و تنها ترجمه عربى آن متعلق به ابن‏مقفّع است. تفاوت در عناصر داستان از جمله؛ شیوه‏...

پیشینه طبقه‏بندى ادبیات از حیث محتوایى و ساختارى وپدید آمدن شاخه‏اى از مطالعات ادبى تحت عنوان "انواع ادبى" به روزگار ارسطو و هوراس برمى‏گردد. هرچند که در نظریه‏پردازى‏هاى کهن بر تغییر ناپذیرى ویژگى‏هاى انواع ادبى تاکید مى‏شده است ولى در تئورى‏هاى جدید اعتقاد بر این است که انواع ادبى مى‏توانند دگرگون شوند، بر یکدیگر اثر بگذارند و یا با هم درآمیزند؛ و اساسا تاریخ ادبیات یعنى تاریخ تحول ژانرهاى اد...

امیرمعزّى از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربى ارادت مى ورزید؛ به همین دلیل بسیارى از مضامین شعرى خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادى از قصاید خود، طرح کلى و ساختار عمومى و مضامین و تصاویر شعرى قصاید عربى جاهلى را رعایت کرده است. هدف مقالة حاضر، این است که با بررسى دو قصیده و ابیاتى چند از دیگر قصاید تأثیرپذیرى او...

امیرمعزّى از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربى ارادت مى ورزید؛ به همین دلیل بسیارى از مضامین شعرى خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادى از قصاید خود، طرح کلى و ساختار عمومى و مضامین و تصاویر شعرى قصاید عربى جاهلى را رعایت کرده است. هدف مقالة حاضر، این است که با بررسى دو قصیده و ابیاتى چند از دیگر قصاید تأثیرپذیرى او...

هر زبانى براى انتقال مفاهیم، ساختارى ویژه خود دارد. این ساختار متناسب با فهم عرفى اهل آن زبان شکل مى گیرد و بدیهى است در برگردان هر متنى از زبان مبدأ به زبان مقصود لحاظ این ویژگیها بر مترجم ضرورت دارد. این ضرورت در باب ترجمه قرآن تأکید بیشترى پیدا مى کند. خوشبختانه پس از پیروزى انقلاب اسلامى اقبال شایانى به ترجمه فارسى قرآن کریم شد و امروز ما شاهد بیش از پانزده ترجمه قرآن هستیم که پس از انقلاب ...

"قصه شهر سنگستان" از مجموعه "از این اوستا"، چهارمین مجموعه شعر مهدى اخوان ثالث است. در این مقاله، این شعر-قصّه با هدف ارزیابى کارآیى و قابلیت الگوى ولادیمیر پراپ در تحلیل ریخت‏شناسانه آن بررسى شده است. در آغاز این مقاله، به موضوع روایت‏گرى در شعر نو فارسى پرداخته شده است؛ البته با نگاهى به اشعار روایى اخوان ثالث که بزرگ‏ترین شاعر قصه‏پرداز در شعر نو فارسى است. در ادامه، به جنبه اسطوره‏اى "قصه شه...