هدف پژوهش حاضر فهم اندیشۀ سیاسی امام خمینی در چارچوبی معرفت‌شناختی بود. یافته‌های پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان داد که میان اندیشۀ سیاسی امام خمینی و مبنای معرفتی ایشان، نسبت ابتنایی(مطابقت) وجود داشته و این ابتناء به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم برقرار بوده است. دو ابزار عقل و وحی، بیشترین تأثیر را بر اندیشۀ سیاسی امام خمینی داشته‌اند. اندیشۀ سیاسی امام خمینی، علی‌رغم همۀ تأکید ب...

نام ضیاءالدین برنی (۱۳۵۷-۱۲۸۵م)، مورخ و متفکر مهم سیاسی مسلمان فارسی زبان هندوستانی چندان برای پژوهشگران اندیشۀ سیاسی در اسلام به ویژه پژوهشگران ایرانی شناخته شده نیست و کتاب فتاوای جهانداری او به عنوان یک اثر مهم سیاسی که در زمان سلاطین دهلی نگاشته شده، چندان مورد بحث قرار نگرفته است. در این پژوهش محقق می کوشد به دو پرسش پاسخ دهد: الف- مهمترین مؤلفه های اندیشۀ سیاسی ضیاءالدین برنی چیستند و آیا...

معنا و مقام مصحلت در اندیشۀ سیاسی ایرانی دکتر اصغر افتخاری چکیده: این واقعیت که سیاست عملی تابعی از مفاهیم و نظریه هاست، تحلیلگران را بدان وامی دارد که در مقام شناخت و تجویز الگوهای مدیریتی، نسبت به درک معانی و ملاحظات اجرایی ناشی از ماهیت مفاهیم، اهتمام ویژه ای داشته باشند؛ از جملۀ این مفاهیم بنیادین که در حوزۀ فلسفۀ سیاسی معاصر بدان توجهی خاص شده است، می توان به «مصلحت» اشاره داشت. ...

مقالۀ حاضر با توجه به سه رهیافت فلسفی، تاریخی، و فلسفی- تاریخی، ضمن توجه اساسی به روش شناسی لاک، سعی دارد با پیوند میان فلسفۀ سیاسی لاک و تاریخ زمان وی، نشان دهد که چرا و چگونه فهم منطق درونی دو رسالۀ حکومت و لیبرالیسم لاک که اغلب از طریق دو رهیافت نخست موضوع پژوهش قرار گرفته، ناممکن و بلکه بدون دلالت های کاربردی لازم برای بازخوانی و بازسازی اندیشۀ سیاسی مختار است. زیرا در یکی تجارب تاریخی لاک ...

    اندیشۀ ­سیاسی تجدد آمرانه پس از سقوط محمدعلی شاه تا روی کار آمدن رضاشاه به گفتار سیاسی غالب در ایران تبدیل شد. مقاله‌های سیاسی و اجتماعی نامۀ فرنگستان مهم‌ترین نقش را در ترویج این اندیشۀ ­سیاسی بر عهده داشته است. در این پژوهش با در نظر گرفتن مقاله­های سیاسی و اجتماعی نامۀ فرنگستان به‌عنوان یک کنش گفتاری در مورد زمینۀ فکری و سیاسی دورۀ انتشار آن، نشان داده شده اندیشۀ سیاسی تجدد آمرانه پاسخی ...

در اندیشۀ عرفانی، علاوه بر «مقام عاشقی» به عنوان مقام اولیای مشهور، «مقام معشوقی» وجود دارد که مقام اولیای پنهان و مستور است. در این مقاله، با بررسی نظریه‌های بزرگان تصوّف از آغاز تا پایان سدۀ هفتم هجری درمی‌یابیم که چنین دیدگاهی دربارۀ مراتب عشق، در اندیشه‌های احمد غزالی، عین‌القضات همدانی، روزبهان بقلی شیرازی، شمس تبریزی و سلطان‌ولد آمده‌است و برآمده از عبارت «یُحِبُّهم» در قرآن و حدیثی از پیامبر ...

با ظهور مطالعات نظری دربارۀ امنیت ملی، امکان طرح امنیت در چارچوب های اندیشۀ سیاسی نیز فراهم شد. یکی از محور های برجستۀ اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره) جایگاه و اهمیت نظام سیاسی است که در مجموع می توان از آن با نام جایگاه نظام سیاسی تعبیر کرد. در این مقاله از این مضمون با نام امنیت سیاسی نام می بریم. پرسش اصلی مقاله این است که معنا و مرجع امنیت سیاسی در نزد امام خمینی(ره) چیست؟ فرضیۀ مقاله با این عب...

اوضاع سیاسی- اجتماعی جهان اسلام، به ویژه خاورمیانه، در نیمۀ سدۀ بیستم شرایطی را به وجود آورد تا جنبشی به نام حزب التحریر (حزب آزادی‌بخش) در آن شکل بگیرد. این حزب در سال 1952م در شهر قدس به رهبری شیخ تقی‌الدین النبهانی، که از زُمره دانش‌آموختگان الازهر بود، وارد صحنۀ مبارزات اسلامی در راه بیداری امت اسلامی گردید. آن‌گونه که از نام آن برمی‌آید حزب درصدد است تا با فراهم کردن شرایط و زمینه‌ها، جوامع...

بازسازی اندیشۀ دینی و تأثیر آن بر گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر (با تأکید بر دیدگاه شهید مطهری(ره)) دکتر جلال درخشه چکیده: بازسازی اندیشۀ دینی یکی از مؤلفه‎های اساسی گفتمان دینی- سیاسی ایران معاصر به شمار می‎آید که در جهت تجدید حیات دینی و کارآمدتر کردن دین صورت پذیرفته است. این بازسازی متضمن اهدافی چون تعمیم اندیشۀ دینی برای ایفای نقش برتر سیاسی و اجتماعی، همانند کردن آن با مقتضیات زمان و ...

مقالۀ حاضر با توجه به سه رهیافت فلسفی، تاریخی، و فلسفی- تاریخی، ضمن توجه اساسی به روش‌شناسی لاک، سعی دارد با پیوند میان فلسفۀ سیاسی لاک و تاریخ زمان وی، نشان دهد که چرا و چگونه فهم منطق درونی دو رسالۀ حکومت و لیبرالیسم لاک که اغلب از طریق دو رهیافت نخست موضوع پژوهش قرار گرفته، ناممکن و بلکه بدون دلالت‌های کاربردی لازم برای بازخوانی و بازسازی اندیشۀ سیاسی مختار است. زیرا در یکی تجارب تاریخی لاک ...