حکومت قراختاییان کرمان در حدود سال 619 هـ.ق./ 1223م. و به همّت بُراق حاجب بنیان نهاده شد. حکومتی که پس از وی نیز در میان فرزندان و نوادگانش ادامه یافته و مدت­زمانی بیش از 80 سال (از 619 تا 704 هـ.ق. / 1223 تا 1305م.) بر نواحی کرمان و اطراف آن اقتدار داشت. حکمرانان این دولت تازه‌تأسیس ـ به‌رغم اوضاع نا‌به‌سامان ایران در قرن هفتم هجری ـ نه­تنها قلمرو تحت استیلای خود را از تهاجمات مغول حفظ کردند، بل...

یکی از مناطقی که مغولان در حملات خود، دستیابی و تسلط بر آن را مورد توجه قرار دادند، قفقاز جنوبی بود. در این زمان بیشتر نواحی این منطقه به وسیلۀ لردهایی اداره می شد که تابع پادشاهی باگراتیدی گرجستان بودند. یکی از معروف ترین خاندان های لرد، خاندان مخارگرسلی بود. این خاندان بر قسمت وسیعی از ارمنستان حکومت داشت و از قدرت و نفوذ گسترده ای در منطقه برخوردار بود. تلاش مغولان برای دست یابی بر ارمنستان،...

چکیده: خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در زمانه‌ای می‌زیست که ایران عرصه ورود و استقرار قبایل مغول و ترک و ایجاد دگرگونی ها و گسست های گسترده در ساختار و نظم سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی بود. وی به‌عنوان مهم‌ترین عضو قشر دیوانسالار در تشکیلات حکومتی ایلخانان، از جمله کسانی بود که در قالب اثر تاریخ نگاری جامع‌التواریخ کوشید ضمن تعریف مبانی تاریخی مشترک برای قبایل و طوایف مغول و ترک، آنها را با ف...

چکیده: تجارت به مثابه خون جاری در رگ های بدن، همیشه در رونق اقتصادی جوامع از جمله ایران تأثیر داشته است. اگر چه مغولان از دیرباز اهمیت فراوانی برای تجارت و بازرگانی قائل بودند، اما بر اثر قتل عام ها و ویرانی هایی که در پی حمله ی آن ها به وجود آمد و همچنین سیاست های مالیاتی و باج های زیاد، اوضاع اقتصادی دگرگون شده و رکود شدیدی در تجارت و بازرگانی ایران به وجود آمد. مقاومت مردم به خصوص در مناطق...

برای شناخت جامعۀ ایران در اعصار گذشته لازم است لایه های مختلف این جامعه وکنش های گروه های اجتماعی بررسی شود و این شناخت کامل نخواهد بود مگر اینکه بهتعمق در وضعیت بندگان اعم از غلامان و کنیزان که به فراوانی دراین جامعهحضورداشتند، نگریسته شود . نوشتار حاضر در نظر دارد با نگاهی به وضعیت این گروهاجتماعی در دوره مغول ایلخانان و با بررسی راه های تحصیل کنیزان، موقعیت وپیشه های خا ص آنان، کارکردشان در ...

دوره حاکمیت یابی مغولان و تشکیل حکومت ایلخانی در ایران یکی از ادوار مهم و سرنوشت ساز تاریخ این کشور محسوب می شود. تهاجم مغول برای نواحی عمده ای از ایران سرنوشت شومی را به ارمغان آورد و مناطقی آباد و پیشرفته را به ویرانی و تباهی کشاند و حیات شهری ایران را دستخوش انحطاط کرد. پس از فرونشستن غبار حملات مغول، نابسامانی های سیاسی ناشی از ساختار حکومت مغولی به کشمکش های نظامی و ظهور نارضایتی های داخلی...

هرچند جامعه ایرانی تحت سلطه مغولان، دولت ایلخانان مغول (736 ـ656 ق) را به صورتی یکپارچه می دید و حتی تاریخنگاری ایرانی عصر ایلخانان بیشتر آنان را به عنوان مغولان چنگیزخانی می شناساند، اما چنین دیدگاه کلی نگری برای تبیین تحولات سیاسی ایران آن دوران فاقد دقت و نکته سنجی است. زیرا در عمر یکصدساله دولت ایلخانان، هشتاد سال آن هلاکو خانیان قدرت داشتند. از میان هلاکوخانیان و در اصل اباقائیان شش ایلخان...

پژوهش حاضر در پی شناسایی مفاهیم و کارکردهای بصری رنگ طلایی در شاهنامه بزرگ مغول است. بدین منظور به بررسی سرچشمه هایی در نگارگری ایران پرداخته شده است که در این میان اهمیت و تأثیر هنر مانوی نباید نادیده انگاشته شود. علاوه برآن تأثیرات هنر بیزانس در بکاربردن رنگ طلایی و نیز هنر چین مورد پژوهش قرار گرفته اند. اساس پژوهش حاضر اثبات این فرضیه است که در برخی از نگاره ها رنگ طلایی برای نمایش روز و در...

یکی از پیامدهای اجتماعی ظهور اسلام, شکل گیری طبقه ای به نام ((سادات)) در جامعه اسلامی بود. با گسترش اسلام در سرزمین های دیگر, سادات از شرق تا غرب عالم اسلامی پراکنده شدند و به عنوان گروهی محترم و متنفّذ مورد توجه قرار گرفتند. ایران از جمله سرزمین هایی بود که سادات در آن نفوذ و جایگاه قابل توجهی یافتند و روز به روز بر شهرت و اعتبار آنان افزوده شد. با این حال, موقعیت آن ها از شرایط سیاسی, اجتماعی,...

چکیده هلاکو پس از پیروزی های بزرگ در ایران و بین النهرین و تابع ساختن آسیای صغیر و ارمنستان حکومتی دودمانی در سرزمین های مفتوحه پدید آورد که درآغاز تابع صوری دربار مرکزی مغول بود و بتدریج به استقلال کامل سیاسی دست یافت. تاسیس حکومت ایلخانی و فرمانروایی آن بر ایران، پس از سقوط عباسیان از منظر فرایند تکامل هویت سیاسی ایران بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. با این حال چگونگی تاسیس حکومت ایلخانان موض...