کتاب النهایه فی غریب الحدیث اثر ارزشمند ابن اثیر جزری ( م 606 هـ . ق)، یکی از مهمترین کتاب های تدوین شده در دانش غریب الحدیث است و قرن هاست که مورد استفاده پژوهشگران و علمای دین قرار می گیرد. نوشته حاضر به منظور بررسی ویژگی ها و تبیین جایگاه کتاب و تحلیل روش مولف در تدوین کتاب نوشته شده است. در ابتدای بحث به ارائه کلیاتی مربوط به مباحث غریب نگاری، فلسفه پیدایش و سیر تدوین آن، همچنین جایگاه غر...

مقاله ی حاضر در پی ارائه ی تأملاتی در یکی از مبانی فکری مکتب تفکیک، یعنی مبنای اتکا بر ظواهر و پرهیز از تأویل، است. مراد از تأویل در این جا برگرداندن لفظ از معنای ظاهر به معنایی است که لفظ در آن ظهور ندارد. تفکیکیان به شدت از این مبنا دم می زنند و غیرتفکیکیان (به ویژه فلاسفه و عرفا) را به عدم رعایت آن و ارتکاب تأویل و دورشدن از فهم ناب و خالص متون مقدس متهم می کنند. در این تأملات، نشان داده ایم...

این رساله در یک مقدمه و سه فصل تنظیم یافته است . فصل اول در سرگذشت حدیث از زمان رحلت پیامبر گرامی اسلام تا کنون و انحرافاتی که در این دوران پیش آمده است. فصل دوم در تاریخچه و سیر اجمالی « علم رجال الحدیث » و اقسام آن یعنی خبرشناسی ( درایة الحدیث) راوی شناسی ( علم رجال الحدیث) و فهرست نگاری ( کتابشناسی) فصل سوم در تصحیح و ضبط بعضی از اسماء الرجال که ابتدا رموز المصادر آورده شده است . این فصل...

معروف و منکر از جمله اموری است که همواره مورد توجه شریعت قرار داشته و بر هیچ اندیشمندی جایگاه و نقش کلیدی آن ، به منظور تحقق احکام و فرامین الهی پنهان و پوشیده نمی باشد.در این میان ، آنچه بیش از پیش مورد توجه محققین و اهل قلم قرار گرفته است ، نگاه سنتی به مسئله امر به معروف و نهی از منکر و ذکر مصادیق مختلف و بررسی آثار و پیامدهای اجتماعی آن بوده است.و اما آنچه مغفولٌ عنه واقع شده ، تأویل معروف و...

با توجه به کاربرد دو اصطلاح «درایه الحدیث» و «فقه الحدیث» در مباحث و علوم مربوط به حوزة حدیث، و مشاهدة خلطهایی که در کاربرد این دو اصطلاح بین دانشمندان این فن واقع شده است، این مقاله درصدد ایضاح این دو اصطلاح با توجه به کاربرد هر یک از آنها در تاریخ حدیث است. این امر با مروری بر تحول کاربرد «درایه الحدیث» در سه مقطع تاریخی از عصر ورود حدیث تاکنون، و مقایسة آن با معنای امروزین «فقه الحدیث» تبیین...

این پژوهش با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام، مفهوم و معیارهای تأویل قرآن کریم و تاریخچه آن را از زمان صدر اسلام تاکنون مطرح نموده و دیدگاه های برخی از مفسران و متفکران شیعه و اهل سنت در این زمینه ارائه شده است. نویسنده در سه فصل ابعاد مختلف تأویل را در فرهنگ قرآن و سنت بررسی نموده است. در فصل اول ضمن بیان مفهوم تأویل در لغت و اصطلاح، مراحل تاریخی آن ذکر شده است. نگارنده در هم...

مثنوی به عنوان یکی از مهم ترین آثار عرفانی منظوم زبان فارسی از جنبه های مختلف شایست? بررسی است. مولانا در مثنوی بسیار از آیات قرآن بهره گرفته است و یکی از شگردهای مهمّ مولانا در برخورد با آیات قرآن کریم تأویل و تفسیر ذوقی و عاشقان? آن هاست. تأویل در فرهنگ اسلامی و به خصوص در ادب عرفانی، اصطلاحی معروف است که تحت عنوان تفسیر باطنی و یا از ظاهر به باطن رفتن به کار برده می شود. اصولاً اعتقاد به باطن ...

بی تردید، احادیث گنجینه گرانسنگ در میان منابع معرفتی اندیشه اسلامی است. با توجه به آسیب پذیر بودن این احادیث؛ محدثان از دیر باز بر این باور بوده اند که استفاده از این گنجینه پربها، نیازمند طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب هاست تا حدیث پژوه بتواند نسبت به زدودن پیامدهای نامطلوب آن در حوزه فهم حدیث اقدام نماید. «تصحیف» به معنای تغییر یافتن بخشی از حدیث به کلمه یا عبارت دیگر، یکی از این ...