تاجیکان قریحۀ شاعری را جوهر ذاتی و جزئی از سرشت خود می دانند و این موضوع در بیانات اهل ادب و فرهنگ این ملت کاملاً مشهود است. پیوند قوی ذهن و ذوق و شعور جمعی مردم این سامان با ادبیات سبب شده است که در مراحل گوناگون تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، فهم و ذوق و معرفت ادبی عاملی اصلی و راهگشا باشد. ازهمین رو، توجه به ادبیات تاجیک و معرفی شخصیت های ادبی این عرصه همواره مورد توجه پژوهندگان ادبیات بوده...

کتاب چهارجلدی یادداشت‌های صدرالدین عینی بدون شک اثری بسیار باارزش در سطح دایره‌المعارف تاجیکستان در قرن بیستم است. هرچند عمر عینی وفا نکرد و این کتاب طبق برنامۀ او به‌پایان نرسید، بسیاری از صفحات روزگار محنت‌دیدۀ مردم تاجیک در آن ثبت است. کتاب تاریخ انقلاب فکری در بخارا نیز که بنابه وصیت مؤلف جلد پنجم یادداشت‌هاست، روند تاریخ تاجیکستان را از سال‌های ۱۹۰۰م تا انقلاب اک...

در این مقاله مهم‌ترین وقایع فرهنگی شهر دوشنبه، پایتخت کنونی تاجیکستان، از ۱۴ اکتبر ۱۹۲۴م- زمانی که جمهوری خودمختار شوروی تاجیکستان در هیئت جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان تأسیس یافت و دوشنبه پایتخت آن اعلام شد- تا سپتامبر سال ۲۰۱۰م- که شهر دوشنبه پایتخت فرهنگی جهان اسلام در آسیا اعلام شد- به‌صورت سال‌شمار تاریخی ذکر شده است. نگارنده در تنظیم این سال‌شمار تاریخی، به مهم‌ترین وقایع تاریخی و فرهن...

هرچند بین ملت ایران و تاجیکستان ریشه‌های عمیق تاریخی و اشتراکات فرهنگی و ادبی و زبانی وجود دارد، متأسفانه رشد این مشترکات در طول تاریخ برای تاجیکان یکسان نبوده است. در دوران حاکمیت شوروی، رهبران وقت کشور با تغییر الفبای فارسی به لاتینی و سپس سیریلیک تیشه بر ریشۀ فرهنگ و علم و ادب مردم تاجیک زدند و به جدایی آن‌ها از میراث گران‌سنگ کهن خود منجر شدند؛ بنابراین، زمانه ایجاب می‌کرد تا راه‌های برون‌ر...

تاجیکان قریحۀ شاعری را جوهر ذاتی و جزئی از سرشت خود می‌دانند و این موضوع در بیانات اهل ادب و فرهنگ این ملت کاملاً مشهود است. پیوند قوی ذهن و ذوق و شعور جمعی مردم این سامان با ادبیات سبب شده است که در مراحل گوناگون تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، فهم و ذوق و معرفت ادبی عاملی اصلی و راهگشا باشد. ازهمین‌رو، توجه به ادبیات تاجیک و معرفی شخصیت‌های ادبی این عرصه همواره مورد توجه پژوهندگان ادبیات بوده...

دراین تحقیق ابتدا کوشش شده است تعریفی نسبتأ جامع از تذکره و تاریخ ادبیات و تفاوت آن دو ذکر شود و برای تدوین و تألیف تاریخ ادبیات طرحی پیشنهاد گردد. تاریخ ادبیات نویسی از1285 ش. درایران شروع شده و چون تا سال 1332 ش. مرحله ای از کمال خود را پشت سر گذاشته است ؛ این دوره مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است . برای دستیابی به نتیجه مطلوب دوره مذکور به 5 دهه تقسیم شده و درهر دهه ‘ پس از تبیین وضع آن دو...

ابوالقاسم لاهوتی یکی از شناخته ترین شاعران فارسی گوی مبارز سده بیستم است که تمام آثار و فعالیت های ادبی خود را در راه منافع مردم صرف کرد و شعر را ابزاری در خدمت به آنان قرار داد. در این مقاله ضمن ارائۀ شرح حال مختصری از لاهوتی، به فعالیت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی او در هردو کشور ایران و تاجیکستان پرداخته شده است. اشعار لاهوتی در بیداری و خودشناسی مردم ایران و تاجیک نقشی بسیار مهم دارد. وی با ...

بررسی تطبیقی مفهوم پایداری به عنوان یکی از مضامین برجسته ادبیات جهان و نیز بخش مهمی ازادب متعهد و ملتزم در شعرسه کشور فارسی زبان ایران،افغانستان و تاجیکستان ،پژوهشی است درپنج فصل که نگارنده با مطالعه وتامل درمجموعه های شعری شاعران معاصر این سه کشور و نیز گفت و گو با شاعران و ادبا بخصوص در کشور تاجیکستان توفیق آن را یافته است. این که چه عنصریا عناصری سبب بروز و تجلی پایداری و مقاومت با انواع مول...

سمرقند کنونی ادامۀ سنت ادبیاتی است که آغازگر آن استاد رودکی بود و در زمان های بعدی رشد و رونق یافت. این شکوفایی در عصر کنونی نیز در سمرقند همچنان برقرار است. در ابتدای سدۀ بیستم، سمرقند از واقعه های انقلابی سرشار بود که باعث بیداری ملی و به وجود آمدن ادبیات معارف پروری و درنهایت ادبیات نوی تاجیک شد. بنیان گذار ادبیات نوین تاجیک، صدرالدین عینی (۱۸۷۸-۱۹۵۴م) است که در ابتدای سال های عصر بیستم از ب...