بررسی فعالیت های گوناگون اصحاب ائمه: ابعاد تازه ای از تاریخ تشیع را باز می نُمایاند. نقش اصحاب ایرانی ائمه از جنبه های گوناگون قابل بررسی است و تأثیر آن ها در تاریخ نگاری را می توان از جمله این نقش ها برشمرد. بر اساس گزارش شیخ طوسی (م460هـ .ق) 37 تن از 116 نفر اصحاب امام جواد(ع) ایرانی بودند و تنی چند از آنان، در قالب نگارش کتاب و رساله در زمینه سیره، رجال، طبقات، ملاحم و مزارات، نوشته های تاریخ...

دورق یکی از شهرهای مهم ایالت خوزستان نامی آشنا در متون جغرافیای تاریخی قدیم و جدید است. پیوند این منطقه با سواحل شمالی خلیج فارس و نیز قرار گرفتن آن میان منطقه ی بین النهرین جنوبی و ایالت پارس، اهمیت خاصی از لحاظ جغرافیایی به این کانون بخشیده است. این موقعیت ممتاز جغرافیایی، ضمن اثربخشی بر اوضاع اجتماعی و فرهنگی منطقه، ابعاد مختلفی از تاثیرات سیاسی را نیز به دنبال داشته است. به گونه ایی که در د...

سفینه تبریز مجموعه ای است خطّی مشتمل بر 209 عنوان کتاب، رساله، گزیدۀ کتاب،قصیده، منظومه، جدول و نامه که ابوالمجد محمّد بن مسعود تبریزی در سال های723-721 ه آن ها را گزینش، تلخیص یا تألیف و به خطّ خویش کتابت کرده است . 12اثر از این مجموعه را کتاب ها، رساله ها، خلاصه ها، نامه ها و جدول هایی در برمی گیردکه می توان آن ها را در زمرۀ تاریخ یا حاوی موادّ تاریخی به شمار آورد . در این مقالهضمن بررسی این آثار...

دولت ایرانی ـ شیعی آل بویه، در حالی نزدیک به یکصدوسی سال فرمانروایی را تجربه کرد که با رویکردی نیمه شعوبی، فهرستی یکجا از آیین های ایرانی را در اختیار ما قرار داده است. امیران بویهی در پس زمینه آشکار اندیشه سیاسی شان، یکی از سلسله های مذهبیِ ایرانی گرا را بنیان نهادند. آنها گرچه بیش از دیگر حکومت های شیعی، بر خودباوری شیعه افزودند، اما بخش عمده میراث پیشین پادشاهی باستان را نیز در خود پروراندند....

مواجهه با غرب یکی از پیچیده ترین موضوعات و مساله های تاریخ تمدن ایرانی در چند قرن اخیر بوده است. فهم منطق این مواجهه در اقشار مختلف موثر جامعه ایرانی می تواند نقشی کلیدی در فهم تجربه مدرنیته ایرانی داشته باشد. هرچند عموما بر قشر روشنفکران و در موارد محدودی به علما در این مواجهه تاکید شده است، در این مقاله تلاش شده به دو واسطه فرهنگی دیگر در این مواجهه یعنی یک ایلچی و یک روزنامه نگار دورگه ایران...

شاخص­های فرهنگی هر سرزمین و نمونه­های آن یکی از عناصر مهم ادبیات و به­ویژه شعر به­شمار می­رود. به تعبیر دیگر مطالعه چنین عناصری در حوزه ادبیات تحقیقی در بن­مایه­ها و درون­مایه­های ملت و تاریخ آن­ها در زمینه­های گوناگون می­باشد که در جای خود از اهمیت ویژه­ای برخوردار است به طوری که پرده از از اندیشه، باور و فرهنگ حاکم بر دوران برمی­دارد. حال اگر این موارد با بیان و تعبیر زیبای شاعرانه همراه شود ...

امارت به عنوان ساختاری سیاسی در ایران دوره اسلامی، که از وجوه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز برخوردار بود، با بهره گیری از بسترهای نوظهور پس از اسلام و با به کارگیری سنت های سیاسی ایرانی، انسجامی را که لازمه یک سازمان سیاسی وحدت بخش بود در جامعه ایرانی تحقق بخشید. این نوشتار با در نظر داشتن سهم امارت های سامانی، غزنوی و آل بویه در استمرار هویت ایرانی و بهره گیری کارآمد از سنت های سیاسی پیشین ایر...

تاریخ نگاران به بازآفرینی تاریخ و یا ثبت و ضبط رویدادها و وقایع پیرامون خود به روشهای توصیفی و یا توصیفی– تحلیلی می پردازند، از اینرو آثار ایشان دارای حجم قابل توجهی از اطلاعات، دربار? حیات سیاسی، اجتماعی، علمی، فرهنگی و هنری ادوار گوناگون می باشد که می تواند مورد استفاد? محققین و پژوهشگران با گرایشات گوناگون ، منجمله پژوهشگران در حوز? صناعت و هنرهای سنتی قرار گیرد. در برخی از کتب تاریخی ، به ط...

نوشتارحاضر با هدف بررسی انگار ه های هویت ایرانی درنگارش بناکتی در روضه اولی الباب انجام گرفته است. عرصه ی تاریخ نگاری محمل مناسبی برای اهل قلم ایرانی بوده تا روایت گر گفتمان دور ه ی خود باشند. تاریخ بناکتی روایت گر حلقه ی دوم هویتی ایران در دوره ی ایلخانان، یعنی عهد-مسلمانی آنان است. مقاله به دنبال پاسخ گویی به این سوال عمده است که انگار ه های هویت ایرانی در اندیشه تاریخ نگاری بناکتی چگونه بازت...