در مکتب اسلام، به‌ویژه مذهب تشیع، اعتقاد به ولایت و لزوم استمرار آن در همة زمان‌ها از تفکرات مبنایی و اصولی محسوب می‌شود؛ به طوری که دین انسان بدون این‌ اعتقاد پوسته‌ای بیش نیست و فاقد محتواست. هدف از نگارش این مقاله معقول‌کردن و تبیین مسئلة ضرورت استمرار ولایت پس از خاتمیت بر اساس آثار ملاصدراست. ائمة اطهار (ع) مصادیق اتم و اکمل ولایت‌اند که پس از ختم رسالت، هدایت بشر و ادارة کائنات به دوش آنا...

دوران فرمانروایی دودمان صفوی در ایران، برای پژوهشگر تاریخ این سرزمین اهمیتی چند سویه دراد. یکپارچگی سیاسی ایران که پس از واژگونی حکومت ساسانی از دست درفته بود. یکبار دیگر بدست صفویان فراهم آمد و ایران یکپارچه در کشاکشهای سیاسی آن روزگار نقشی بسیار با اهمیت بر عهده گرفت . از نظر بازرگانی و اقتصاد جهانی نیز ایران عصر صفوی در میان کشورهای جهان به جایگاهی ویژه دست یافت . با اینهمه مهمترین پدیده ای ...

چکیده تحقق و شکل گیری یک نظریه مستلزم انطباق با مصداق و مصداق های بیرونی است. ازآن جاکه نائینی در اندیشه ورزی و تولید اندیشه موفق و قوی ظاهر شده و ابتکار او در تولید اندیشة جدید به نوعی منحصربه فرد است، تعیین چهارچوب و روش کاری وی، درقالب یک نظریه، موضوع این مقاله است. در این مقاله به روشی که نائینی از آن بهره گرفته است می پردازیم که می تواند مبنای نظریه ای روش شناختی باشد و آن تسهیل کنندة تول...

تنظیم قرارداد، گاه به صورتی است که شناخت قصد مشترک طرفین به سختی امکان پذیر است و همین امر اختلافاتی را میان متعاقدین پدید می آورد. تعارض در قرارداد از اشکالاتی است که باعث این پیچیدگی (اجمال) گردیده و تفسیر و تبیین قرارداد را اجتناب ناپذیر می نماید. تعارض در قرارداد بیشتر زمانی رخ می دهد که بین بند ها و عبارات قرارداد، تنافی و ناسازگاری باشد به گونه ای که قرارداد قابل اجرا نباشد. تعارض در حالت...

گسترش تشیع در دکن سده‌های دهم و یازدهم هجری[1] محمود صادقی علوی[2] چکیده تشیع در درازنای تاریخ خود، همواره نقاط اوجی داشته که بر پایه آنها، به شیوه‌های گوناگون گسترش می‌یافته و پیروانش در سراسر جهان، فزونی می‌گرفته‌اند. سده‌های دهم و یازدهم هجری نیز نقطه اوجی در تاریخ تشیع به شمار می‌رود؛ زیرا حکومت صفویه در این قرن در ایران تأسیس شد و با حمایت رسمی‌اش از تشیع، زمینه را برای گسترش آن در ایران ف...

بیهق از نخستین خاستگاه های مذهب تشیع در ایران است که پیش از هجوم مغولان به تشیع اشتهار یافته بود. در پژوهش های مربوط به تاریخ تشیع در ایران، به زمینه ها و اسباب گسترش این مذهب در منطقه مذکور توجه لازم به عمل نیامده است؛ مقاله حاضر به بررسی علل رواج تشیع در بیهق اختصاص دارد یافته های این پژوهش نشان می دهد که رواج تشیع در بیهق افزون بر جاذبه های عقیدتی این مذهب، حاصل کارکرد عوامل و کنش نیروهای مخ...

در سده نهم هجری جنبش صوفیان به صورت یک قدرت سیاسی نیرومند در ایران  ظهور کرد و حکومت جدیدی به نام پادشاهی صفویه تأسیس نمود. در این مقطع صوفیان با سیاسی ساختن مذهب تشیع، از آن به عنوان دال برتر گفتمان ملی­گرایی بهره بردند. تلاقی مذهب و ملیت در گفتمان صفوی باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال –پس از ساسانیان-  وحدت دینی مبنای وحدت سیاسی قرار گرفته و هویت ملی در ایران سربرآورد. در این شرایط گفتمان تشیع...

رسمیت یافتن تشیع در دوره صفویه پدیده ایست ریشه­دار در قرن­ها، جریان­ها، فرازها و فرودهایی که تشیع در جهت اثبات و تثبیت خود با آن مواجه شد. این پژوهش برآن بوده که به بررسی و کنکاش جریان تشیع و فرصت­های آن از سقوط بغداد تا تأسیس دولت صفویه و به رسمیت شناخته شدن تشیع دوازده امامی در ایران بپردازد و حاصل اینکه تمایل و گرایش به تشیع در مسیر تاریخ ایران، از آغاز تا پیش از سقوط بغداد در سال 656 هجری ق...

شاه اسماعیل پس از فتح خراسان، تشیع را در آنجا نیز مانند دیگر بخش­های قلمرو خود  مذهب رسمی اعلام و تلاش کرد مردم خراسان را شیعه کند، ولی تسنن ریشه­دار مردم خراسان و حملات مکرر اوزبک­ها، مشکلات زیادی برای او و جانشینانش  ایجاد کردند. اوزبک­ها نقش تأثیرگذاری در مختل کردن روند توسعه تشیع داشتند. آنها با کشتار شیعیان، مخصوصاً مبلغان و فقهای  شیعه، مانع گرایش اهل سنت به تشیع می­شدند. این عامل در شرق خ...