قصیده کلیه یکی از جدیدترین پدیده های شعر عربی معاصر و به تعبیر منتقدان عرب شکل تکامل یافته قصیده عربی و اوج نوآوری در مسیر تطور آن است . این قصیده نمونه و الگوی هماهنگی شکل و مضمون و تداخل آگاهی و شعور با ناخودآگاهی و اتحاد ذات با هستی و درآمیختن شاعر با کائنات و ذوبان تمامی موجودات در قصیده است . قصیده کلیه متکی برمیراث تصوف افراطی اسلامی ومیراث تصوف غرب است که به طور عمده با دومکتب سوررئالیسم...

در آثار ملاصدرا دونحو تلقی و برخورد با تصوف وجود داردکه خلاف عادت(پارادکس)می نماید.وی از طرفی در ردو انکار تصوف سخن میگوید و آن را تخطئه می کند،و از طرف دیگر از آن دفاع می کند.این امرتنها منحصر به ملاصدرا نیست بلکه از اوصاف دوره صفویه است که تصوف حقیقی رایج(که آن را می توان تصوف صفوی نامید)درقیاس با تصوف حقیقی (تصوف علوی)رد می شود،چنان که در آثار بسیاری دیگر از عالمان ،عارفان وفیلسوفان آن عصر د...

تصوف که در آغاز شامل مفاهیمی خشک و ریاضتهایی سخت بود، در قرن سوم با پذیرفتن «محبت» به عنوان یکی از ارکان محوری، رنگ عاشقانه پذیرفت. با ورود عرفان و تصوف به عرصه ادبیات، گروهی به تدوین اصول تصوف عابدانه در آثارشان می پردازند و عده ای آثاری سراسر عرفانی همراه با شور و شوق عاشقانه پدید می آورند. در این میان حافظ مبدع مکتبی است که از اصول عرفان عاشقانه به همراه نگاهی انتقادی به تصوف عابدانه شکل گرف...

مضامین خمریه و ساقی گری و باده نوشی در شعر فارسی تا پایان سدة پنجم هجری ، همان شراب انگوریو می و می گساری در مفهوم واقعی و دنیوی آن است . با ورود  تصوف و اصطلاحات مربوط بدان ، از قرن ششمبه بعد این گونه مضامین در معانی دیگری به کار برده شده هر چند که شاعران سدة ششم نیز گاهی در اینشیوه اشعاری سروده اند .پیدایش سبک تازه در سرودن اشعار خمریه در دورة مغول با افول دولت سلجوقیان میس ر گردید، علّت فوق...

این مقاله نگرش فلسفی - عرفانی رابیندرانات تاگور را بیان می کند. از آنجا که محیط اجتماعی و  احوال و افکار پیرامونی هر اندیشمندی در ساختار اندیشگی و شکل بخشی شخصیت او تأثیر قطعی دارد و هزارها شعری که از تاگور بجا مانده، بهترین نمودار زندگی اوست، ابتدا مایه های پیدایش این اعتقادات،اعم از گرایشات اشراقی جد و پدر ،که تاگور از آن متأثّر است، تأثیر جنبش برهماساماژ، تصوف ادیان مختلف و به ویژه جاذبه روح ...

این مقاله خاستگاه و پیشینه نگرش اشراقی شیخ شهاب الدین سهروردی را بررسی کرده، اصل و تبار و سابقهٔ کهن آن را ترسیم می کند؛ حکمتی که بُن مایه آن کشف و شهود عرفانی و تفکر عقلانی و منطقی است و کلید فهم درست آن خودشناسی و معرفة النفس است؛ معرفة النفسی که تنها از طریق ریاضت و تصفیه باطن قابل دست یابی است. در این پژوهش ثابت خواهد شد که خاستگاه و پیشینه مکتب فلسفی اشراق متعدد و متنوع است؛ قرآن کریم، سنت ن...

نفوذمحیی الدین عربی در عالم اسلام چنان فراگیر است که فهم تاریخ تفکر اسلامی به ویژه تصوف ایرانی بعد از سده ی هفتم هجری بدون شناخت کافی از وی، ناممکن می نماید. در میان نویسندگان وشاعران ایرانی پس از سده ی هفتم وهشتم هجری، شیخ محمود شبستری از جمله کسانی به شمار می آید که در ارائه و انتقال اندیشه های ابن عربی نقش مهمی ایفا نموده است. آثار او نیز افزون بر آن که اهم نظریه های فلسفی تصوف ایرانی بعد از...

پژوهش حاضر، در صدد بررسی مبانی اندیشه¬های کلامی و عرفانی غزالی است. یعنی عهده¬دار بررسی حجیّت و اعتبار منابع معرفت¬شناختی در دو دوره فکری غزالی اعم از کلامی و عرفانی نیز است. این پژوهش پس از ذکر مقدمات لازم درباره نظام اندیشه غزالی و تحولات روحی و معنوی وی و نیز نحوه تعامل او با گروههای علمی زمان، به تبیین و بررسی نقش منابع معرفتی در کلیت اندیشه او پرداخته است. غزالی در دوره کلامی حیات خویش به ...