این مقاله به بررسی غزل‌های صائب تبریزی از لحاظ کاربرد انواع تشبیه تمثیل و کارکردهای آن پرداخته است. تشبیه تمثیل از گونه‌های خاص تشبیه است. در یک طبقه‌بندی ساده می‌توان آن را به سه نوع گسترده، نیمه‌فشرده و فشرده (اسلوب معادله) تقسیم کرد. در شعر صائب تبریزی، دو گونۀ اخیر کاربرد فراوان دارد. به همین دلیل، صائب را شاعر تمثیل نام داده‌اند. در این مقاله، با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه ت...

ابوالعلاء معری در میان شاعران دوره‌ها‌ی مختلف ادبیات عربی جایگاه ویژه‌ای دارد. او در دورۀ شکوفایی علمی و ادبی می‌زیست و عصر او شاهد بروز و ظهور بزرگانی هم‎چون متنبی و شریف رضی بود. بی‌شک شاعری که توانسته در میان چنین شاعرانی رخ بنماید در خور این است که شعر او مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا جلوه‌های زیبایی آن بازشناخته شود.پژوهش حاضر کوشیده با استفاده از ابزارهای زبانی و تکیه بر دانش زبان‌شناسی و...

اشعار مدحی یکی از موارد محل نزاع در غزلیات حافظ است. برخی محققان، مدیحه‌گویی این شاعر را منکر شده‌ و ابیات مدحی را افزوده‌ی کاتبان شمرده‌اند. برخی نیز برای حفظ قداست شاعر، ‌ابیات و غزل‌های مدحی وی را تأویل و توجیه کرده‌اند. بررسی دیدگاه‌های محققان و تطبیق آن با غزلیات حافظ، نشان می‌دهد سبب اصلی دیدگاه انکاری یا تأویلی به غزل‌های مدحی حافظ دو چیز است: تصور عدم انسجام در ساختار غزل و بی‌توجهی به ...

بلاغت نثر صوفیانۀ خطابی در تمهیدات­ عین­القضات*   مریم عرب[1] کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دکتر فاطمه مدرّسی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه چکیده تمهیدات به مانند دیگر آثار عین­القضات متأثّر از مشرب و مشی عرفانی اوست و در عین تعلیمی بودن تجربیّات عارفانۀ او را بیان می­دارد. از اینرو عین القضات در آن زبانی با اصطلاحات خاص پدید می­آورد که به یاری آن بتواند مقاصد و اندیشه­های عار...

علوم معانی و بلاغت در شکل‌دهی زبان عرفانی بسیار مؤثر بوده است؛ به‌گونه‌ای که عرفا توانسته‌اند با استفاده از این قواعد و اصول، تجارب و تعالیم عرفانی بیان‌ناپذیر خود را به مخاطبان انتقال دهند. بدون تردید، شرط تأثیر علوم معانی و بلاغت آن است که نویسنده، حال و وضعیت مخاطب خویش را به‌درستی بشناسد. عزیزالدین نسفی، در کتاب الانسان الکامل کوشیده است تا به یاری نثر عرفانی خطابی، در اذهان و نفوس مخاط...

پس از آن که ایرانیان با ورود اسلام به کشور و پذیرش آن، زبان عربی را در مکاتبات و مراودات خود به کار گرفتند، توجّه ویژه ای به ساختار و محتوای زبان عربی به عنوان زبان قرآن و زبان یک ملّت مسلمان، پیدا کردند.امّا توجّه ایرانیان به زبان عربی، مانع از گسترش زبان فارسی نشد بلکه به همان میزان که ایرانیان از نظر فرهنگی، با تعالیم اسلام، مرتبط و مشترک بودند، زبان فارسی و زبان عربی نیز اشتراکات و تعاملات فراو...

جملات سوالی، از انواع جملات انشایی هستند که درستی و نادرستی آن ها را نمی توان دریافت. سوال در زبان ادبیات به دلایلی چند در غرض اصلی خود به کار نمی رود؛ بلکه در بردارنده ی غرض ثانوی و فرعی است. غرض اصلی سوال در زبان، خبر و ارجاع، طلب آگاهی و اطلاع است. موضوع سوال و کاربرد آن با اغراض ثانوی، از مباحث علم معانی است. گاهی خبر، امر، نهی و عواطف به اقتضای حال و افزونی تاثیر بر مخاطب در قالب سوال مطرح...

کتاب "نقل قول ها " توسط علیرضا بیات ماکویی گردآوری شده و در سال 1382 انتشارات کوثر این کتاب را به چاپ رسانده است در این کتاب نقل قول ها و جملات زیادی در زمینه های گوناگون از نویسندگان به نام جهان گردآوری شده است. در دنیای امروزی که انسان با وجود دغدغه های بسیار وقت کمتری برای مطالعه دارد، چه رسد مطالعه آثار و اندیشه های نویسندگان مختلف. با مطالعه ترجمه هایی از این قسم می توان با اندیشه ها و نظر...

یکی از ابتدایی ترین و حیاتی ترین ویژگی های یک مترجم برجسته تسلط وی به هر دو زبان مبدأ و مقصد است که این امر شامل همه ی جنبه های یک زبان و از جمله دستور زبان می باشد. و از آنجایی که جملات پیرو به دلیل پیچیدگی و گوناگونی آن در زمره ی دشوارترین مباحث دستوری زبان فرانسه است برآن شدیم تا به مقایسه ی جملات پیرو هم از منظر دستوری و هم از منظر ترجمه شناسی بپردازیم و در سایه ی یافتن شباهت ها و تفاوتهای ...