زعفران گیاه بومی ایران است که از دوران باستان ایرانیان نحوه کشت و کار، کاربرد های تغذیه ای و مصارف دارویی می شناختند. دانش بومی ایرانیان در ارتباط با زعفران بسیار غنی بوده و امروزه کاربردی است که ریشه علمی در متون کهن کشاورزی دارد. این گیاه در فرهنگ و ادبیات فارسی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است که نشانه پر ارزش بودن و عاشقی که دور از معشوق به حال ناخوش گرفتار گردیده، می باشد. در متون کهن کشاورزی،...

سابقه و هدف: از روزگاران گذشته طب سنتی نوعی روش زندگانی بوده که ریشه در فرهنگ اقوام و ملت‏ها‏ داشته است. طب سنتی مجموعه علومی است که در تشخیص و پیشگیری بیماری‏ها به کار می‏رود و از رهگذر گفتار یا نوشتار از نسلی به نسل دیگر انتقال می‏یابد. استفاده از گیاهان دارویی که یکی از اشکال درمان‏های طب سنتی است از هزاران سال قبل از وقوع انقلاب صنعتی و عصر اکتشافات و اختراعات به عنوان یک الگو در درمان بیما...

پژوهش حاضر با هدف بررسی روش درمان بیماری ترس خوردگی ـ با تأکید بر ترس برون در خوزستان ـ در طب بومی در نزد اقوام ایرانی انجام گرفته است. همچنین این شیوه درمانی را با درمان های روانشناسی که امروزه مطرح است مورد مقایسه قرار داده است. ترس در طب بومی در ذیل هیجانات روحی ـ روانی مورد توجه حکیمان بوده است. آنان ترس را حالت هیجانیِ آدمی جهت فرار از امری نامطلوب قلمداد می کردند و برای درمان آن از داروهای...

گیاه شناسی مردمی یکی از شاخه های مردم شناسی است. در طول تاریخ گیاهان به گونه های مختلفی در زندگی انسان ها حضور داشته اند از جمله می توان به کاربرد آن ها در زمینه درمان بیماری ها اشاره کرد. در ایران مطالعه گیاهان از منظر مردم شناسی حوزه ای بسیار جوان است. از این رو معرفی گیاهان دارویی امری لازم و ضروری می نماید. در این مقاله سعی بر آن شده تا به دانش بومی مردمان ساکن کوهپایه های زاگرس در زمینه اس...

اطلس مردم گیاه درمانی ایران، از طرح های پژوهشی مصوب گروه مردم شناسی زیست محیطی پژوهشکده مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۸۴ بوده است که با در نظر گرفتن زمان ۵ ساله در حال اجرا است. توجه به این که دانش بومی مردم در چگونگی استفاده از گیاهان در درمان توسط درمانگران و مردم محلی بخشی از میراثمعنوی ایران زمین را شامل می شودو خطراتی که این دانش و گونه های گیاهی را تهدید می...

سابقه و هدف: امروزه با گسترده­ترشدن اقبال عمومی به طب سنتی در ایران بحث‌های پراکنده­ی زیادی پیرامون علم­بودن یا نبودن دانش طب سنتی صورت می‌گیرد. برای بررسی عقلانی این مسأله لازم است ابتدا معیارهای علم­بودن به طور دقیق و بر اساس مهم­ترین نظریات فلسفی مشخص شود. در این زمینه (یعنی معیارهای علم­بودن) سه نظریه­ی مهم عرضه شده است که عبارتند از استقراگرایی، واجدیت پارادایم و ابطال­گرایی. تاکنون دو مقا...

دانش بومی که دانش محلی، سنتی و یا قومی نیز نامیده شده، برای تعریف و طبقه بندی پدیده ها در محیط های فیزیکی، طبیعی و اجتماعی خاص به کاربرده می شود. این دانش با دانشی که افراد جامعه از طریق مراکز رسمی مانند دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقات دولتی و خصوصی کسب می­کنند، تفاوت دارد. مردمان محلی، از قبیل کشاورزان، رعایا، زنان، پیشه وران روستایی و دامداران هر یک صاحب فنون تخصصی خود هستند که هر یک پاسداران دان...

پزشکی سنّتی مجموعه ای از دانش ها، مهارت ها و فعالیت هایی است که بر مبنای نظری و عقاید و تجربیات بومی فرهنگ های متفاوت بنا گردیده و در پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های جسمی، روانی و روحی به کار گرفته می شود. غذاهای دوایی و دواهای غذایی جزیی از این مجموعه را تشکیل می دهند که می توانند امروزه برای معرفی و طراحی غذاهای کارآمد استفاده شوند. functional foods و nutraceuticals مباحث جدیدی در علوم پزشکی...

امروزه طب سنّتی و اتنوبوتانی دو مقوله‌ی مورد توجه در بسیاری از کشورها می‌باشند. طب سنّتی مربوط به مطالعات و تجربیات گذشته و اتنوبوتانی مربوط به شناخت علوم گیاهی بومی یک منطقه است. در سال‌های اخیر این مباحث از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار شده‌اند و بسیاری از کشورها از جمله کشورهای اروپایی به این موضوعات توجه نموده‌اند. با توجه به کمبود اطلاعات مربوط به آثار گیاهان دارویی، دو مقوله‌ی طب سنّتی و اتنوبوتانی...

علایم متعددی در طب سنّتی ایران در مبحث بیماری‌های معده آورده شده است که نشان از دقّت خاص پزشکان این دانش به نشانه‌شناسی بیماری‌ها دارد. استدلال از برخی علایم من جمله نوع رنگ، بو و میزان یکنواختی مدفوع، نوع صدای گاز دفعی و شدّت بوی آن، بررسی میزان و شدّت عطش و نوع برطرف شدن آن با آب گرم و غیر گرم، رنگ و خصوصیات زبان، آروغ و انواع آن، تمایل به نوع مواد غذایی و میزان و نوع آب دهان، همه علایمی هستند که...