مدون‌ترین اندیشه‌های دورۀ باستان دربارۀ زیبایی‌شناسی در آثار افلاطون دیده می‌شود. زیبایی و هنر از نظر او، ارکان اصلی تربیت‌اند. افلاطون در موضوع زیبایی به دنبال خاستگاه عینی زیبایی است؛ چیزی که همۀ زیبایی‌ها از آن برخوردارند. به باور او، بیان ماهیت زیبایی دشوار است و موفقیت در این زمینه، امکان فهم زیبایی آفریده‌های انسانی راآسان خواهد کرد. او در تحلیل و بیان حقیقت زیبایی، آن را تناسب و هارمونی،...

سهروردی در رسائل و مکتوبات مختلف خویش، تعاریف مختلفی برای لذت ارائه کرده است. این تعاریف از جهت کمیت و کیفیت قیودی که در آن به کار رفته با یکدیگر متفاوت هستند. وی معتقد است میان لذت و نور ارتباط وثیقی وجود دارد. سهروردی در برخی آثارش، لذت را به حسی (جسمانی) و روحانی، و در برخی مکتوبات دیگرش، آن را به بدنی و قدسی تقسیم می‌کند و در برخی مواضع دیگر از لذت سرمدی سخن می­گوید. او از جهت دیگر لذت را ب...

میرداماد و ملاصدرا دو استوانه حکمت اسلامی ایران زمین اند که یکی از استرآباد و دیگری از شیراز برخاسته و در اصفهان به هم می رسند. هر یک صاحب اندیشه هایی ژرف در مسائل حکمت الهی، از جمله در جهان شناسی است که این مقاله مختصر به پاره ای از مبانی فکری و دیدگاه های آنان در این باب می پردازد بحث اصالت وجود یا ماهیت و تعلق جعل به ماهیت یا وجود، از مبانی مورد اختلاف، و مباحثی چون حرکت جوهری، حرکت سرمدی اف...

زیبایی‌شناسی و به طور کلی امر رازآمیز نقشی اساسی در فلسفۀ متقدم ویتگنشتاین دارد. مبتنی بر این نظرگاه زیبایی‌شناسانه، زیبایی‌شناسی شیوه‌ای برای «بیانِ» امر رازآلود و نحوة واقع‌بودگی واقعیت‌هاست. بر این اساس، اثر هنری شیئی است که از وجهی سرمدی بدان نگریسته شده است. مبتنی بر نظرگاه زیبایی‌شناسانة ویتگنشتاین متقدم، ما هنگامی که اشیا را از این منظر مورد توجه قرار می‌دهیم، با به فراموشی سپردنِ کاربردها...

رسالۀ «مشارب الاذواق» میرسیدعلی همدانی ماهیت عرفانی داشته و مؤلف در آن به شرح اصطلاحات و مضامین قصیدۀ «خمریۀ میمیه» ابن فارض مصری پرداخته است. این اثر همچنین شرح و توضیح مسائل علم عروض را نیز دربرمی گیرد. هدف این رساله فهماندن محتوای قصیدۀ عرفانی «خمریۀ میمیه» به سالکان و تشریح مبانی اشارات و معانی عبارات آن به عارفان است. میرسیدعلی در تفسیر این قصیۀ عرفانی، جمال خداوند را مقصود کلی برای لذت وص...

فلسفه روایت عام و فراگیر درباره وحدت و ثبات، و کثرت و تغییر در عالم و ذهن انسان است. ارسطو، ابن سینا و توماس آکوئینی به تبیین آن در موضوع مابعدالطبیعه پرداختند. اگرچه به نظر می رسد که هر سه متفکر موضوع مابعدالطبیعه را موجود بماهو موجود دانسته اند، اما معنا و سپهر موجود نزدشان متفاوت است. ارسطو در موضوع مابعدالطبیعه وحدت و ثبات را در سه حوزه دیده است؛ به عنوان حکمت در چهار علت طبیعی، به عنوان فل...

افزون بر آموزه های ادیان الهی که به گونه ای به بحث حدوث عالم پرداخته اند، فلاسفه، عرفا و متکلمین نیز به فراخور مقام خود از آن سخن به میان آورده­اند.از دید گاه فلسفی درباره چیستی معنای حدوث سه نظر عمده میان فلاسفه مطرح گردیده که یکی حدوث ذاتی، دوم حدوث دهری و سوم حدوث زمانی حکمت متعالیه است. در کنار نظرات فلاسفه، حدوث زمانی متکلمین و حدوث عرفانی عرفا نیز مطرح گردیده است. به نظر می رسد آموزه های ...

کمال خجندی، از سخنوران و عرفای عالی قدر قرن هشتم هجری، یکی از بزرگ مردانی است که از آیات و مضامین قرآنی در اشعار خویش بسیار بهره برده است. در این مقاله، بازتاب مطالب قرآنی خواجه کمال ذیل چهار بخش مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است که عبارت اند از: ۱. اسماء، سُوَر و آیات قرآنی؛ ۲. تلمیح به داستان های قرآنی؛ ۳. تجلی مضامین قرآنی؛ ۴. اقتباسات قرآنی. در بخش اول ابیاتی که نام سوره ها و آیه های قرآنی به...

نوستالژی به معنای غم و اندوهی است که بنا به دلایلی و اغلب به خاطر آرزوی از دست رفته به آدمی دست می دهد. این آرزوی از دست رفته هنگامی که مربوط به روز ازل باشد و جایگاهی چون بهشت، مفاهیم مربوط به بازگشت به آن عمیق تر و جهان شمول تر خواهد بود. بنابر این دیدگاه بهشت به مثابه ی سکونتگاه سرمدی نخستین انسان است که دورافتادن از آن دلتنگی عمیقی را بر وی مستولی می کند. در این پژوهش تلاش شده است تا با نگا...

چکیده : فلسفه اسلامی, که از متن و بطن دین مبین اسلام برخاسته, باشیوه ی تعقلی و با هدف استکمال نفس و ایصال الی المطلوب یعنی همان سعادت جاودان تحت پیوند مخلوق به خالق سرمدی جلَ وعلی به شناخت جهان هستی( وجود و موجود, اعم از واجب و ممکن) می پردازد. این دانش عظمی به اتفاق اکثر قریب به اتفاق آراء فلاسفه, اشرف علوم به سبب انطوای اشرف موضوعات است؛ و حتی به تعبیر بنده نه تنها این دانش ستودنی شامل اشرف ...