عبارت «شرح صدر» از آنجا که نقش مهمی در کمال معنوی و هدایت انسان‌ها دارد، چندین بار در آیات قرآن کریم تکرار شده است. شرح صدر در دو آیه به طور مطلق به کار رفته و در دو مورد نیز به اسلام و در یک مورد به کفر مقید شده است. این ویژگی موهبتی الهی است که عواملی مانند اراده الهی، عبادت، ذکر، علم، تلاش و . . . آن را تقویت می‌کند و دارای ثمراتی همچون حسن خلق، صبر، عفو، سکینه و . . . است. هدفی که در این مق...

سهروردی از جمله عارفان علاقه مند به حکمت ایران باستان است که در آثار خود به عناصر و شخصیّت های اساطیری ایران بسیار اشاره کرده است. وی از برخی از شخصیّت های اساطیری، مانند «سیمرغ»، «زال»، «رستم» و «اسفندیار» و سرگذشت آنان برداشت های عرفانی کرده و هر یک را نمادی برای بیان حقایق فلسفی و عرفانی خود قرار داده است. در نوشتار حاضر به بررسی مفهوم «خورنه» (فّر)، ارتباط آن با نور محمّدی و سکینه، و یکی شدن ای...

مفهوم «ذکر» به دلیل قرابتی که با مفهوم «مسکن» و «آرامش» دارد، انگیزه ای برای نگارنده است تا از دریچه آن به اصول و احکام مترتب بر معماری مسکن سنتی ایران بنگرد. از این رو در نوشتار حاضر با استدالی منطقی، پس از مداقه بر سه مفهوم سکونت، آرامش و ذکر در منزلی مشترک، وجوهی از مفهوم ذکر چون: تقرب، جمعیت خاطر، راه و یادآوری در پیوند با برخی معانی واژه آرامش چون: سکینه، طمانینه، انس و سکوت و ... قرار گر...

شخینا (همان سکینه) به معنای آرامش، رساننده­ی مفهوم حضور الاهی در ادبیات دینی یهودی است. در این مقاله، ابتدا تحولات معنایی شخینا از زمان نگارش تلمود توسط ربانیان یهودی تا فلاسفه­ی یهودی معاصر، بررسی شده است. در ادبیات تلمودی، شخینا گاه به معنای وجه خداوند است و گاه به جای خود خدا به کار رفته است. در حکمت الهی حسیدیزم، شخینا با مفهوم جلال الاهی یا کاود که واسطـه در آفرینش است، تطبیق معنـایی یافته...

در این پایان نامه تلاش شده تا به مهم ترین آثاری که پذیرش و قبول توحید بر اعتقادات، اخلاق و اجتماع دارد اشاره شود. بنابر این به صورت بسیار گذرا به توحید و مراتب آن و همچنین بینش توحیدی، اهمیت توحید و رابطه تنگاتنگ ایمان و عمل اشاره شده است. سپس تلاش شده است تا به آثار اعتقادی بینش توحیدی پرداخته شود و سه اثر اعتقادی بسیار مهم یعنی نبوت، معاد و امامت مورد بررسی قرار گرفته است. سپس وارد مبحث آ...

افت و خیزهای سطحی سیلیکان متخلخل ضمن فرایند خوردگی با محلول بازی KOH مبتنی بر رویکرد فراکتالی مورد بررسی قرار می گیرد.  تصاویر حاصل از میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی ظهور ساختارهای هرم گونه را نشان می دهد. داده های حاصل از میکروسکوپ نیروی اتمی ضمن تحلیل چند فراکتالی MFDFA نشان می دهند که سطوح سیلیکان قبل از حکاکی دارای ساختاری منظم و تک فراکتال با نمای هارست  هستند. افزایش زمان حکاکی منجر...

سهروردی از جمله عارفان علاقه‌مند به حکمت ایران باستان است که در آثار خود به عناصر و شخصیّت‌های اساطیری ایران بسیار اشاره کرده است. وی از برخی از شخصیّت‌های اساطیری، مانند «سیمرغ»، «زال»، «رستم» و «اسفندیار» و سرگذشت آنان برداشت‌های عرفانی کرده و هر یک را نمادی برای بیان حقایق فلسفی و عرفانی خود قرار داده است. در نوشتار حاضر به بررسی مفهوم «خورنه» (فّر)، ارتباط آن با نور محمّدی و سکینه، و یکی شدن ای...

اصطلاح «خرّۀ کیانی» که در متون شیخ اشراق به‌کار رفته‌است، یکی از اصطلاحات قدیم ایرانی و برگرفته از متون زرتشتی است. در این مقاله با بررسی معنای لغوی و اصطلاحی آن در متون زرتشتی و آثار دوران اسلامی، خصوصیات آن مورد بررسی قرار گرفته است. خرّة کیانی موهبتی الهی و یکی از انواع فرّه به شمار می‌آید که تنها به انسان‌های کامل افاضه می‌شود. در فرهنگ اسلامی این اصطلاح را معادل سلطان، سکینه و نور طامس دانسته...

مولانا، از جمله عرفایی است که به مفهوم «ذکر» و لوازم آن که بیشتر به صورت نمادین در کلامش ظاهر می‌شود، توجه خاصی نشان داده است. ذکر از مهمترین عوامل پیوند با عالم فرامادی و رسیدن به مراتب والای عرفانی است که در غزلیات شمس نمادهای فراوانی را درمورد آن می‌توان پیدا کرد. یکی از این نمادها «دلارام» است که با «طمأنینه» یا «سکینه»1 که به واسطه گوشه نشینی، تداوم اذکار و به یادآوردن خاطرات قدسی در طریقت...

ولایت واژه‌ای است که در آثار بسیاری از صوفیه از آن سخن به میان آمده است؛  بااین‌همه پژوهش در آثار سلطان ‌محمد گنابادی ملقب به سلطان‌ علیشاه، عارف امامی قرن سیزدهم و چهاردهم نشان می‌دهد که او در آثار خویش به تقریر معانی جدیدی از ولایت در حوزه عرفان و تصوف پرداخته است. به اعتقاد وی لفظ ولایت که در احادیث مروی از پیامبر اسلام و امامان شیعه ـ علیهم السلام ـ  فراوان به‌کار رفته است به یکی از سه معنا...