یکی از شاخص­های شعر معاصر عربی، بازتاب میراث ادبی در آن است که در این میان، اسطوره­های کهن جایگاه قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده است؛ به‌گونه‌ای که شاعران در دفترهای شعری خود برای بیان خواسته­ها و دل­مشغولی­های سیاسی - اجتماعی و با هدف اصالت­بخشی به اثر ادبی خویش و خروج از غنائی­گری از آن یاری جسته­اند. پژوهش حاضر می­کوشد با روش توصیفی- تحلیلی چگونگی حضور شخصیت­ اسطوره­ای اُدیپ و شیوه­های فراخ...

شعر و ادب عربی یکی ازغنی ترین وگرانبها ترین گنجینه های ادبیات جهان است که درزمینه های مختلف مانند حکمت و موعظه و اخلاق و روی هم رفته هر آنچه در ارتباط با زمینه های معنوی و فطری انسانها می شد، آثار گران سنگی را به جامعه ی ادبی دنیا معرفی کرده است، تألیفات وآثارگوناگون درزمینه های یادشده، خودگویای این واقعیت است که نه تنها پیشگامان گذشته ی ایران زمین حق مطلب رابه خوبی اداکرده اند، بلکه خردمندان و...

ابراهیم گلشنی بردعی یکی از عارفان بزرگ طریقۀ خلوتیه است که شخصیت ادبی و عرفانی وی در نزد اهل تحقیق و ادب چندان شناخته نیست. گلشنی در عرفان صاحب طریقت خاص بود و مریدان زیادی داشت چنان­که طریقۀ گلشنی در سرزمین­های عثمانی و مصر، منسوب به اوست. او در سرودن انواع شعر به فارسی و ترکی دست داشت. نسخۀ خطی دیوان وی که در کتابخانۀ فاتح استانبول به شمارۀ 3866 نگه­داری می­شود، مشتمل بر اشعاری در قالب قصیده ...

کارکرد شخصیت های تاریخی در شعر معاصر فارسی و عربی، از جلوه های مختلفی برخوردار است و کاربست «نقاب» آن شخصیت ها در شعر، یکی از مهم ترین انواع آن به شمار می آید. نقاب پردازی، ازجمله شگردهای هنری و بلاغی است که شاعر امروز، برای بیان افکار خود از آن استفاده می کند. گاهی نقاب یک شخصیت دینی بر چهرة شاعر نقش می بندد تا بتواند با استفاده از ظرفیت ها و توانایی های آن شخصیت، حرف های خود را با مخاطب در می...

جنبش فکری ساخت گرایی و نظریه ادبی متأثر از آن، از زبان شناسی و به ویژه آموزش های زبان شناس سوئیسی فردینان دوسوسور تأثیر به سزایی گرفته است. سوسور زبان را در دو سطح زبان (لانگ) یعنی آن نظام زیرساختی که ناظر بر کارکرد زبان است و گفتار (پارول) یعنی زبان آن گونه که در واقع و در عمل به کار گرفته می شود، تقسیم کرد. نظام زبان بر هر پاره گفتار واقعی مقدم است. زبان یک نظام هم زبان و کلی دلالت گر است که ...

با روی کار آمدن بنی عباس و حضور ایرانیان در ساختار اداری حکومت آنان،  شالودۀ  یک جنبش فراگیر فرهنگی- ادبی، پی­ریزی شد. در عصر نوسازی ادبی سنت های ادبی، اجتماعی و آثار فکر ایرانی در رأس فرهنگ­هایی قرار دارد که در زبان و فرهنگ عربی تأثیرگذار است. تجلّی و ظهور سنّت و فرهنگ ایرانی در شعر شاعرانی همچون «ابونواس» در عصر عباسی اول و «ابن رومی» و «ابن معتز» در عصر عباسی دوم به گونه­ای است که در تاریخ نقط...

کهن الگو تمایل ساختاری نهفته ای است که بیانگر محتویات و فرایندهای پویای ناخودآگاه جمعی در سیمای تصاویر ابتدایی است و در همه دوران ها و نژادها مشترک است. کهن الگوها در اشکال نمادین در رؤیا و اساطیر و دین و ادبیات، موضوع مطالعه اند. معنای کاربردشناختی،بخشی از معنا است که فوق العاده متغیر است و در بافت کلامی مشخص می شود و به عوامل زیادی وابسته است. در این مقاله، برجسته ترین کهن الگوها در شعر شاملو...

ساختار قصیدهء عربی، به همانگونه که برد، ساختاری شد ماندگار. اما باگذشت زمان، پاره ای از ویژگیهای آن به چالش کشیده شد. بویژه پدیدار شدن گونه ای دیگر از قالب های شعری که در مرز شعر عامیانه و فصیح قرار داشت و پرتنوع بود و ایقاعی بس خوش داشت، با ظرفیت شگفت برانگیزی برای طرح عواطف غرامی و وصف زیبایی های طبیعی، در مقابل سبک دیرپای قصیده قامت برافراشت، ولی آنچه در دورهء معاصر رخ داد ضلع سوم این مثلث ...