علم لدنی از اختصاصات و ویژگی‌های مهم ائمه شیعه است. مطابق منابع روایی و اسناد تاریخی امام زین‌العابدین(ع) نیز به‌عنوان چهارمین امام منصوص شیعه از علمی سرشار برخوردار بوده است. حال آنکه متکی بر صفات اخلاقی ایشان بیشتر محققان بر ابعاد اجتماعی و منش‌های فردی وی تأکید کرده‌اند. اما با رجوع به منابع متقدم می‌توان دریافت آن حضرت با احراز جایگاه امام، مفسر و محدث، ضمن گره‌گشایی از مسائل دینی مختلف با ...

تاکنون ترجمه های زیادی از قرآن کریم به زبان فارسی نگاشته شده است که هیچ یک بی اشکال نبوده اند. یکی از این ترجمه ها از آن دانشمندی معروف در شبه قاره هند به نام شاه ولی الله محدث دهلوی است که از حدود دو قرن و نیم قبل برجای مانده است. این ترجمه با همه زیبایی هایش دارای اشکالاتی اساسی بویژه از جنبه ادبی نیز می باشد. برخی از مهمترین این اشکالات که در این مقاله بعنوان لغزش از آنها یاد شده است عبارتن...

قطب راوندی، عالم، فقیه، مفسر و محدث قرن ششم هجری است. تألیفات او نسبتا فراوان است. فقه القرآن، قصص الانبیاء و شرح نهج البلاغه موسوم به منهاج البراعه، که از قدیمی ترین شرحها است، برخی از آثار این دانشمند است. موضوع این مقاله بررسی روش قطب راوندی در شرح نهج البلاغه است. جنبه های ادبی، لغوی و کلامی، اساس شرح قطب است که نگارنده به آن پرداخته. بر خلاف تصور ابن ابی الحدید این شرح، اولین شرح نهج البلا...

شاه ولی الله محدث دهلوی، صاحب کتاب حجه الله البالغه، متولد دهلی، در هندوستان،  قریب 300 سال پیش، ترجمه ای از قرآن کریم بدست داده که حتی امروز کمتر ترجمه ای با شیوایی و دقت آن می توان در میان مترجمان متاخر قرآن کریم یافت. متاسفانه این اثر گرانسنگ بنا به دلایلی در ایران ناشناخته باقی مانده است. در این مقال پس از معرفی شاه ولی الله دهلوی، به ویژگی هایی که ترجمه وی از قرآن داراست پرداخته شده و سپس ...

ابوالحسن علی بن مهدی مامطیری ادیب و محدث گمنام طبرستانی در قرن چهارمهجری می زیسته است . نسخه ای از کتاب نزهة الابصار و محاسن الآثار به قلم این ادیب بهتازگی پیدا شده و یکی از نسخه پژوهان ایرانی آن را معرفی کرده ولی تاکنون به چاپنرسیده است . در این پژوهش شرح حال و آثار ادیب یادشده با نگاهی به کتابنزهة الابصار مورد توجه قرار گرفته است.

رساله مثالیه در مسئله عالم مثال و به قلم شیخ بهاء الدین محمد لاهیجی است. به گفته محدث ارموی او همان قطب الدین محمد بن علی اشکوری است که کتاب محبوب القلوب را نوشت. در این رساله از ویژگی.های عالم مثال، شواهد اثبات آن از آیات و روایات و عقل، چگونگی تعلّق نفس به بدن مثالی، مُثُل افلاطونی، تناسخ و امر معاد جسمانی بحث شده است.

این پژوهش معنا و کارکرد عقل را از دیدگاه فیض کاشانی و مجلسی مورد بررسی قرار می­دهد. پرداختن به ماهیت عقل و چیستی آن از منظر دو محدث صاحب نام قرن یازدهم که رویکرد­شان در مباحث معرفت دینی با رویکرد متکلمان متفاوت است، از اهمیت این پژوهش حکایت دارد. با وجود آنکه هم فیض کاشانی و هم علامه مجلسی محدث­اند با این حال ضمن برخورداری از نظرگاه مشترک هرکدام، در مواجهه با عقل، تفاوت دیدگاه­هایی هم دارند. فی...

مسئله اثبات خدا از مسائل مهم و دغدغه برانگیز در زندگی انسان است. در طول قرون و اعصار تلاش های بسیاری برای اثبات یا نفی وجود خداوند شده است. متفکران غربی و شرقی براهین متعددی برای این منظور اقامه کرده اند. برهانی که ما در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار می دهیم یکی از براهین اثبات وجود خدا در کلام اسلامی است؛ این برهان که برهان حدوث نام دارد، شیوه متکلمان در اثبات وجود خداست و هدف از اقامه این برهان ...

التذکرة فی علم البزدرة کتابی است در باب پرورش و معالجۀ مرغان شکاری که علاء‌الدین کندی آن را در قرن هشتم به زبان عربی تألیف کرده و محمّد بن علی بن زاهد تستری آن را به زبان فارسی ترجمه کرده است. این اثر در چهار مقاله، شامل سخنان حکمای روم، ترک، هند و فرس تألیف شده و از لحاظ جامعیّت و دسته‌بندی در میان بازنامه‌های موجود کم‌نظیر است. رسالۀ مذکور در سال 1394 با دو نسخه به دست میرهاشم محدث تصح...

چکیده در پژوهش حاضر به مقایسه اندیشه های فقه الحدیثی دو تن از بزرگترین محدّثان اهل سنت و شیعه، یعنی ابن حجر عسقلانی در شرح بزرگش بر صحیح بخاری و محمد باقر مجلسی در شرحش بر کتاب کافی می پردازیم؛ و مبانی، روش ها و ویژگی های شرح حدیث نزد این دو محدث را بررسی کرده و اختلافات و اشتراکات آنها را بیان می داریم. کلید واژه ها: فقه الحدیث، مجلسی، ابن حجر، مرآه العقول، فتح الباری