معماری دست کند گونه ی خاصی از معماری است که در شکل گیری آن عوامل متعددی از جمله شرایط زیست محیطی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تاثیر گذارند. این نوع معماری را می توان تولید فضا از طریق ایجاد فضاهای منفی (کاست) در بستر کوه و سنگ و یا در زیرزمین دانست که در آن فضاهای پر و خالی در ترکیب با یکدیگر به وجود آمده اند. از مهمترین و بزرگترین مجموعه های معماری دست کند ایران می توان به روستای صخره ای ...

آسیاب ها، این دستاوردهای معماری و مهندسی ایران، در گذشته نقش حیاتی در زندگی مردم داشته­اند ولی در سال های اخیر در اثر برخی عوامل مانند خشک یا کم آب شدن قنات ها و در نتیجه عدم مقرون به صرفه بودن، رونق خود را از دست داده­اند. این بناها به عنوان میراثی از دانش گذشتگان و نمودی از بهره برداری مناسب از محیط، تلفیق و تجمیعی از علوم و فنون مختلف (در زمینه­های معماری، سازه، مهندسی آب و مهندسی مکانیک و م...

آثار نقاشی موجود در مجموعه تاریخی  فرهنگی کاخ گلستان را می توان یکی از شاخص ترین مجموعه های نقاشی روی بوم در ایران دانست. از جملۀ این آثار ارزشمند، نقاشی های کمال الملک است. عدم توجه کافی به آثار کمال الملک در سال های گذشته، باعث بروز عوارضی در آنها در طول زمان شده است. با توجه به آگاهی های کسب شده از وضعیت این آثار و با بررسی وضعیت ساختاری، وضعیت محیطی، و شرایط نگهداری و رسیدگی به آ نها بر اسا...

آثار نقاشی موجود در مجموعه تاریخی  فرهنگی کاخ گلستان را می توان یکی از شاخص ترین مجموعه های نقاشی روی بوم در ایران دانست. از جملۀ این آثار ارزشمند، نقاشی های کمال الملک است. عدم توجه کافی به آثار کمال الملک در سال های گذشته، باعث بروز عوارضی در آنها در طول زمان شده است. با توجه به آگاهی های کسب شده از وضعیت این آثار و با بررسی وضعیت ساختاری، وضعیت محیطی، و شرایط نگهداری و رسیدگی به آ نها بر اسا...

فضاهای باز در شهرهای تاریخی ایران، فارغ از کاربری خاصی که هر یک داشته‌اند نقش ویژه­ای در ساختار شهری ایفا کرده و سازمان دهنده گذرهای اطراف، ابنیه مجاور و بافت منسجم محلات بوده­اند. این فضاها از جمله آثاری هستند که دستخوش تغییرات زیاد ناشی از توسعه شده و نه تنها نقش ساختاری-عملکردی خود را از دست داده­اند بلکه گاهی از دیدگاه شهرسازی معاصر به عنوان معضل شهری تلقی می­شوند. از سوی دیگر فقدان روشی جا...

یکی از جذاب ترین و متنوع ترین تزئینات معماری بناهای دوره صفوی، کتیبه های نستعلیق هستند که به شیوه های مختلف در بناهایی با کاربری های متنوع اجرا شده اند. این کتیبه ها حاوی اطلاعات ارزشمندی مانند توصیف بنا، بانیان و هنرمندان نیز هستند که شناسایی و معرفی آنها به روشن شدن زوایای پنهان تاریخ هنر معماری و خوشنویسی ایران منجر می شود. علاوه بر این، جنبه های زیبایی شناسانه این آثار نیز قابل بررسی است. ا...

پژوهش حاضر، با ابعاد دوگانه تاریخی و معرفت‌شناسانه، ابتدا مختصراً به دریافت منظر شهری و جایگاه این مفهوم در مداخلات ساماندهی و همچنین به‌عنوان ابزاری برای تحلیل شهر در سه دورۀ زمانی از 1960 تا اوایل 1980 می‌پردازد؛ سپس با بررسی آثار عکاسی و سینما به‌عنوان ابزارهای منظرین‌سازی، جایگاه تصویرسازی در منظر شهری را مطالعه می‌کند. این مطالعه بر پایۀ سه گروه سند استوار است : گروه اول شامل مجلات تخصصی مع...

قلعۀ «شاه‌ جُغَل» یا «جِقِلَه»[1] یکی از قلعه­های کوهستانی منطقۀ زاگرس مرکزی است. موقعیت مکان­گزینی آن به گونه­ای است که بر سر یکی از مسیر­های ارتباطی دشت بروجرد به خرم­آباد قرار دارد و در کوه‌های غربی دشت «سیلاخور» در دهانۀ تنگه «دره بیداد» بر بالای محیطی صخره­ای ساخته شده است. از این قلعه اتاقک­ها، آب انبار و راه پله­هایی جهت دسترسی به آن و برخی آثار سفالی باقی مانده است. نکتۀ قابل تأمل در مورد ای...

بررسی و مطالعات پژوهشگران در طی قرون متمادی نشان می دهد که سنت دیوارنگاری بسیار کهنتر ازدیگر هنرهای رایج بوده است و به نوعی پدر هنر تصویرگری محسوب می شود. این هنر معمولا از جنبه های آئینی، روایتگری ، تزیینی و یا ترکیبی از آنها برخوردار بوده است و در هر دوره ای با سبک و سیاق خاص خود نمود پیدا کرده است. در دوره اسلامی جدای از منع صورتگری، این هنر چنان تقویت گرید که می توان گفت نگاره های نمادین ...