مقایسه تطبیقى دیدگاه‌هاى تفسیرى امام خمینى و دیدگاه‌هاى هرمنوتیکى فلاسفه غرب است. دیدگاه امام خمینى راجع به تفسیر قرآن با آنچه در رابطه با تفسیر متون مقدس در غرب مطرح شده است همانندى‌ها و ناهمانندى‌هاى دارد. نویسنده نخست دو دیدگاه هرمنوتیکى مطرح در غرب را که عبارتند از سنت شلایر ماخر و سنت هایدگر مطرح مى‌کند. سپس مبانى و پرسشهاى هرمنوتیکى از قبیل امکان و عدم امکان استفاده از قواعد عمومى فهم در...

 مطالعه لغات اضداد در قلمرو آیات قرآن و بررسى کاربرد آنها در معانى ناهمساز است. نویسنده، پس از بحث مختصرى در مورد وجود مشترک لفظى در قرآن، لغات اضداد را از این دست دانسته و »ضدّ« را در اصطلاح به معناى لغتى تعریف کرده که دو معنى دارد و هر یک مخالف دیگرى است. سپس به معرفى آثارى پرداخته که با موضوع »الأضداد« در طول تاریخ توسط لغویان به رشته تحریر درآمده و از »الاضداد« محمد بن قاسم انبارى، ابن سکّیت،...

 نویسنده، پس از اشاره به اشتقاقات و ترکیبات واژه جهل در قرآن کریم، انواع جهل را از نظر راغب اصفهانى مطرح کرده و دیدگاه کلى محققان درباره عصر جاهلى را گزارش نموده است. محققان معتقدند در قرآن کریم، جاهلیّت به عنوان یک اصطلاح دینى به معناى منفى آن است که خود شالوده‌اى است که واژه کفر بر روى آن بنا مى‌شود. امّا به نظر مى‌رسد که پاره‌اى از صفات برجسته نیز در میان اعراب جاهلى متداول بوده است که بازتاب ...

 بررسى حقیقت تأویل از نگاه آیات قرآن و تبیین دیدگاه علامه طباطبایى در این باره است. نویسنده پس از بیان تفاوت دیدگاه‌ها، راجع به مفهوم تأویل، به بررسى معناى آن از دیدگاه قرآن پرداخته در این راستا آیاتى را که واژه تأویل در آن به کار رفته یک به یک مورد بحث قرار داده است و از مجموع بررسى‌ها به این نتیجه مى‌رسد که دیدگاه علامه طباطبایى درباره‌ى تأویل با مدلول آیات قرآن سازگارتر از سایر نظریات است. ا...

 شناسایى و بررسى پیش فرض‌ها و انتظارات مفسّران در تفاسیر قرن اخیر است. نویسنده، "هرمنوتیک" و "علم التفسیر" را معادل یکدیگر دانسته و پنج اصل را در کار تغییر متون کهن بر شمرده که عبارتند از: 1. پیش فهم‌ها یا اطلاعات پیشین مفسّر، 2. علایق و انتظارات مفسّر از متن مورد تفسیر، 3. تلاش مفسّر براى شناسایى فضاى تاریخى شکل‌گیرى متن، 4. شناخت مرکز معنایى متن و تفسیر مجموعه پیامها و معارف بر محور آن و 5. ترجمه...

 گزارشى از معنى و مفهوم حقیقى "تأویل" در قرآن است. تعریفهایى که براى تأویل شده قابل خدشه است. این، نیاز به تأویل‌شناسى را ضرورى مى‌نمایاند. مراجعه به لغت عرب، عرف قرآن و سنت نشان مى‌دهد که تأویل به معناى فهم حقیقت مراد الهى است که با استفاده از نظام چند کنشى در قرآن در صورت داشتن دانشهاى کاربردى و رعایت راهکارهاى لازم امکان‌پذیر مى‌شود. معانى‌اى که براى تأویل ارائه شده هدایت‌گرى ندارد و گره مشک...

 تاریخ ظاهر و باطن آیات قرآن و دیدگاه‌هاى گوناگون در این زمینه مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. باور به بطون و ژرفاى معناى چند لایه قرآن از حقایق برگرفته از خود قرآن و معارف اهل بیت(ع) است که در شمار مبادى فهم قرآن قرار دارد و در گذر تاریخ تفسیر، رویکردهاى گوناگونى را برتافته است. نویسنده در آغاز از رویکردهاى سه گانه، ظاهرگرایى از نوع سنّتى و مدرن، بطون گرایى و اخبارى‌گرى در تاریخ تفسیر قرآن یاد...

در روان‌شناسى دیدگاه‌هاى متفاوتى راجع به انسان سالم و ویژگى‌هاى او وجود دارد. نویسنده نخست انسان سالم را تعریف مى‌کند و تفاوت او را با انسان کامل در اصطلاح عارفان بیان مى‌نماید سپس به مکاتب روان‌شناسى پرداخته و آن را از لحاظ فلسفى به دو گروه زیر تقسیم مى‌کند. 1 - نمایان‌گر سنت تجربى 2 - نماینده سنت دکارتى آرمان‌گرا. و از سه رویکرد روان‌شناسى یعنى رفتار گرایى، روانکاوى و روان‌شناسى انسان‌گرا یا ...

 «تأویل» قرآن از دیدگاه اهل‌بیت(ع) شرح شده است.  نظرگاه مفسّران و قرآن پژوهان درباره اصطلاح تأویل گاه در خور جمع با یکدیگرند و گاه در کنار یکدیگر قرار نمى‌گیرند. برخى معتقدند که تأویل خبر دادن از حقیقت مراد است. علامه طباطبایى تمامى دیدگاه‌ها درباره تأویل را به دو دیدگاه، خلاصه مى‌کند: تأویل مرادف تفسیر است، تأویل خلاف ظاهر آیات متشابه است. علامه پس از نقد این دو دیدگاه، معتقد است تأویل در آیات...

 شناسایى و بررسى روشهاى تفسیر آیات الأحکام قرآن توسط اهل بیت(ع)، است.  فهم هر متنى، نیازمند آشنایى با قواعد و اصول زبانى آن متن و دریافت سبک ویژه اثر است. اهل بیت(ع) نیز هم بر شناخت عمومى زبان و هم بر سبک ویژه قرآن جهت استنباط احکام فقهى از قرآن تکیه دارند. ایشان در بهره‌گیرى از آیات الأحکام به سه روش تمسک، تبیین و تدبر عمل مى‌کردند.  در شیوه »تمسک«، امام(ع)، براى بیان حکم، آیه‌اى را تلاوت مى...