دوره حاکمیت یابی مغولان و تشکیل حکومت ایلخانی در ایران یکی از ادوار مهم و سرنوشت ساز تاریخ این کشور محسوب می شود. تهاجم مغول برای نواحی عمده ای از ایران سرنوشت شومی را به ارمغان آورد و مناطقی آباد و پیشرفته را به ویرانی و تباهی کشاند و حیات شهری ایران را دستخوش انحطاط کرد. پس از فرونشستن غبار حملات مغول، نابسامانی های سیاسی ناشی از ساختار حکومت مغولی به کشمکش های نظامی و ظهور نارضایتی های داخلی...

در جستجوی الگوی هویت در اندیشه روشنفکران ایرانی، ضرورت داشت به این پرسش پرداخته شود که چه عواملی نگاه روشنفکران ایرانی به هویت را تحت تأثیر خود قرار داده است؟ و آیا می توان توضیحی از تنوع الگوها به دست داد؟ با بهره گیری از جامعه شناسی معرفت «وبری» و جستار روشی توماس اسپریگنز، تلاش شده تا تحول و تنوع الگوها توضیح و نشان داده شود که چگونه نظریه های متعدد هویتیِ روشنفکران ایرانی، تحت تأثیر بحران زم...

درباره­ی تحلیل در تاریخ نگاری سنتی ایران نگرش رایج و غالبی وجود دارد. بر مبنای این نگرش تاریخ نگاری سنتی ایران غیرتحلیلی خوانده می شود. باور رایج این است که مورخان سنتی ایران وقایع نگارانی هستند که به تحلیل و تعلیل وقایع توجهی نداشته اند.این مقاله ضمن نقد این نگرش به بررسی چگونگی تحلیل وقایع تاریخی در تاریخ بلعمی می پردازد. هدف آن است که از طریق انتخاب تاریخ بلعمی به عنوان یکی از شاخص ترین متون...

علل انحطاط تمدن اسلامی از موضوعاتی است که ذهن اندیشمندان بسیاری را به خود جلب کرده است و نظریه ‌پردازان زیادی هم از منظرهای گوناگون نظریه‌هایی در تبیین این موضوع بیان کرده‌اند. استاد مرتضی مطهری ازجمله اندیشمندان ایرانی است که این موضوع سال‌ها دغدغه ذهن او بوده و برای بررسی این موضوع نقشه راه همه‌ جانبه‌ای ترسیم کرده است. ایشان معتقد بود اصلاح نگرش بر اصلاح عمل مقدم است؛ پس برای بهبود عملکرد اف...

دوگانگی شرق و غرب و تفاوتی که به دنبال دگرگونی جهان غرب با وقوع رنسانس در آن ظاهر شد متفکران اسلامی را به تأمل و تفکر در مورد جوامع خود به خصوص حکومت و شیوه ای حاکمیت های بومی و بحران و زوالی که آنها را در برگرفته است واداشته است که در این پیوستار اندیشمندان متعددی در دوران پیشامدرن و مدرن پا به عرصه گذاشته اند از جمله ابن خلدون و امام خمینی هر یک از آنها در دوران خود زوایایی از شرایط پیش آمده ...

فن مدایح نبوی، همانند هر فن شعری دیگر، در طی مراحل مختلف، دچار فراز و نشیب های متعددی شده است. به طوری که در اوایل، یعنی در عصر نبوت و خلفای راشدین رویکردی تقلیدی و تقلیدی- دینی به خود گرفت وبه وسیله پیشکسوتان این فن همچون کعب بن زهیروحسان بن ثابت، بنیان نهاده شد وبا الهام گرفتن از آیات قرآن کریم واحادیث وسنّت نبوی، مدح پیامبرr با گرایش جدیدی بنام گرایش دینی آغازشد. در دوره ی امویان وعباسیان، ب...

چکیده گسترش و نفوذ دین اسلام در ایران، همزمان و همراه با کاسته شدن از پیروان دیانت زرتشتی به دلیل اوضاع نابسامان مذهبی به ویژه انحطاط در دین زرتشت بود . از آنجا که تداوم یک دین و برخورداری از نقش پر رنگ آن در اجتماعات انسانی، تا حدود زیادی به محتوا و اصول بنیانی و همچنین نحوه عملکرد رهبران مذهبی آن بستگی دارد، لذا این پژوهش درصد پاسخگویی به این سوال بر آمده است که چه خصیصه هایی منجر به تزلزل ...

از آن‌جایی که مطالعات مربوط به­مدرنیته ایرانی، و جامعه­شناسی تاریخی،  تاثیراتی مهم بر مطالعه سایر حوزه­های مرتبط با مدرنیته از جمله وضعیت جامعه­شناسی در ایران دارند شایسته توجه­اند. دکتر ابراهیم توفیق یکی از جامعه­شناسان ایران است که مطالعات جامعه­شناسی و مدرنیتة ایرانی را با رویکردی به­جامعه­شناسی تاریخی،  بر تبارشناسی لحظه حال متمرکز نموده است. این مقاله در صدد تحلیل مطالعات ایشان به‌منظور فه...