جهان عرب در قرون اخیر سه موج بیداری را پشت سر گذارده که بیداری نخست عربی به ویژه پس از جنگ جهانی اول و با هدف کسب استقلال کشورهای عربی از امپراتوری عثمانی به اوج رسید. در موج دوم که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت، این کشورها با رویکرد پان عربیسم در پی رهایی از سلطة استعمار بودند. دو موج مذکور فرهنگ نخبه گرایانة سیاسی را بر جهان عرب حاکم ساخت که به گسترش و استحکام اقتدارگرایی انجامید. موج سوم بیدا...

محبت مسلمانان به اهل بیت عصمت و طهارت˜ به عنوان طریق تحقق ثمرۀ رسالت پیامبر اسلام˜، عاملی حیاتی در حفظ هویت اسلامی است و یاد مصائب امام حسین ˜ در ایجاد این مودت و هویَت بسیار اساسی موُثر بوده است. در این مقاله با بیان شواهد تاریخی بر این نکته تأکید خواهد شد که یاد مصائب امام حسین˜ در عاشورا، همواره سبب انسجام امت اسلامی در قیام­ها، کانون­های اسلامی و هویّت اسلامی در طول تاریخ اسلام شده است و نه تن...

چکیده حوزه ژئوپلیتیک عراق دارای نیروهای همگرا و واگرایی است که تحت شرایط خاص عمل می‌کنند و دائم با یکدیگر در حال رقابت هستند. عراق با تحولاتی روبه‌رو بوده که به تغییر و تحول در ساختار قدرت و هویت آن منجر شده و نتیجه‌ای جز دگرگونی‌ در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران و کنشگران منطقه‌ای نداشته ‌است. گروه‌های قومی و مذهبی، هیدروپلیتیک، هویت ملی و هویت عربی، منابع نفتی و درآمده...

محمد حسین کاشف الغطاء از ابتدا به عمق فاجعه ای که در فلسطین در حال وقوع بود، پی برده و در موقعیتهای گوناگون، مواضعی چون شرکت در کنفرانسها، سفر به کشورهای اسلامی و فلسطین و امامت جماعت با شکوه در قدس، سخنرانی و صدور فتوای «تحریم فروش اراضی به یهودیان» را اتّخاذ نمود. از دیدگاه وی مسئله فلسطین، دارای ابعاد تاریخی، مذهبی، سیاسی ـ اجتماعی و بین المللی است. در واقع فلسطین، «سرزمین تاریخی اعراب» بوده ...

چکیده با گذشت بیش از یک قرن از تجزیه امپراتوری عثمانی – نماد وحدت سیاسی و دینی جهان اسلام- به دست قدرتهای مسیحی غربی؛ شواهد و قرائن نشان می دهد که راهبرد تجزیه جهان اسلام در قرن بیست و یکم نیز همچنان ادامه دارد. این راهبرد که در طرح برنارد لوئیس ایدئولوگ نئومحافظه کاران در امریکا بازتولید شد؛ در نخستین گام به تجزیه سودان، بزرگ ترین کشور اسلامی افریقایی- عربی در سال 2011 م انجامید. موضوعی که بر...

پرسش از کیستی و هویت افراد و ملت ها، از دغدغه های فکری بشر در طول تاریخ است. صاحب نظران در قالب های گوناگون و از زوایای متفاوت با این پرسش مواجه بوده و پاسخ های متفاوتی نیز به آن داده اند. هویت ملی از مفاهیم بنیادین علوم اجتماعی و فراتر از سایر هویت ها، به ایجاد پیوستگی و همانندی در سطح اجتماعی سیاسی مبادرت می ورزد.

یک اتفاق به ظاهر ساده و نه چندان غیرمعمول در یکی از شهرهای کوچک تونس در دسامبر 2010 جریانی را پدید آورد که در سال بعد، چهار رژیم دیرپای عربیِ تونس، مصر، لیبی و یمن یکی پس از دیگری از هم فروپاشید و برخی دیگر نظیر بحرین، سوریه، مراکش، الجزایر و اردن بواسطه اعتراضات گسترده مردمی با چالش های جدی مواجه شدند. همزمانی این وقایع و مشابهت هایی که در فرایند وقوع آنها وجود داشت موجی از تحلیل هایی را پدید آ...

تغییرهای عمیق، ساختاری و چندبعدی که در پی فتح ایران رخ نمود، برخی از مهم ترین عنصرهای تشکیل دهندۀ هویت ایرانی در عهد باستان را دگرگون کرد یا به نابودی کشاند. با از میان رفتن برخی از این عوامل مانند سرزمین /جغرافیا و دولت ایرانی و در پی آنها تغییر یکی از مهم ترین پایه های هویت ایرانی در عهد باستان یعنی دین، هویت ایرانی دچار بحران شد. ایرانیان را با توجه به پاسخی که به بحران پیش رو دادند می توان ...

یکی از رخدادهای بزرگ نیمه دوم قرن بیستم، وقوع انقلاب اسلامی در ایران به رهبری حضرت امام خمینیŠ بود که تحولات بسیاری را در کشورهای منطقه و ساختار قدرت جهانی ایجاد کرد. یکی از کشورهایی که شیعیان آن پس از انقلاب اسلامی ایران به دنبال نقش آفرینی بیشتری در فرایندهای سیاسی جامعه خود هستند، کشور عربستان سعودی است. شیعیان این کشور ـ که سومین جمعیت شیعه کشورهای عربی را تشکیل می دهند ـ به دنبال افزایش قد...

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت فعالیت­های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ارائه شده در وب­سایت‏های دانشگاه­های دولتی شهر تهران از نقطه­نظر تاثیرگذاری بر شکل­گیری و تقویت هویت ایرانی، اسلامی و انقلابی دانشجویان، انجام گرفته است. روش: این پژوهش از نوع توصیفی است و در گروه پژوهش­های کاربردی قرار می گیرد. در این نوشتار با استفاده از روش تحلیل محتوا، برنامه­ها و فعالیت­های ارائه شده در وب­سایت­های دانشگاه های...