از مسائلی که در حوزۀ ویرایش نسخ خطی جای تحقیق دارد نگاه قدما به اختلاف نسخه‌های متون فارسی است، مبحثی که کمتر به آن پرداخته شده است و پرسش‌های بی‌شماری دربارۀ آن بی‌پاسخ مانده‌اند؛ پاسخ‌هایی که بخشی از فرهنگ مغفول‌ماندۀ ما را نشان می‌دهند و چه بسا در تصحیح انتقادی امروز به کار آیند. ما در اینجا مواضع انتقادی جامی دربارۀ اختلاف نسخ لمعات عراقی و بازتاب این تفاوت‌ها را در شرحی که بر آن ن...

فواید بی شمار نسخ خطی، گاه با غفلت مصحح و گاه نیز به‍علت نبود امکانات، آن گونه که شایسته است، در متن تصحیحی منعکس نمی شود. پیشنهاد استفاده از لوح فشرده نسخ خطی به‍همراه کتاب تصحیح شده، در این مقاله، با ذکر نمونه بررسی شده است.

نسخ خطی از مهمترین دستاوردهای تاریخی بشر در جهت رشد و تکامل علوم از گذشته تا به حال بوده اند؛ به نحوی که می توان آنها را مهم­ترین میراث مکتوب قلمداد نمود. کاتبان در حفظ و انتقال این دستاورد نقشی غیر قابل انکار دارند. متأسّفانه تاکنون در مورد این طبقه فرهنگی پژوهش درخور شأنی انجام ­ست. مهمترین شاخصه های نسخه شناسی که مربوط به کاتبان می شوند عبارتند از: نام و اثر کاتب، خط و تاریخ کتابت، محل کتابت ...

چکیده: هنر ایرانی حاکی از روح پاک و الهی مردمان و هنرمندان بزرگ این سرزمین می باشد. یکی از نمودهای بارز آن هنر کتاب آرایی است که در قالب تولید نسخ خطی و آرایش آن با آثار با ارزش نگارگری صورت گرفته است. این آثار همواره موجب افزایش ارزش مادی و معنوی این کتب گردیده است و بخشی از ذخایر و سرمایه های هنری، فکری و معنایی ملت است که شناخت، حفظ، نگهداری و مطالعه بر روی آنها گامی در جهت احیاء این سرمای...

نقطه­گذاری­ها و کاربرد نشانه­های نسخ از مسائلی است که در بررسی نسخه­های خطی و نسخه­شناسی باید بدان دقت شود. بدیهی است که توجه به این نشانه­ها و دانستن معنا و مفهومشان در بسیاری از موارد می­تواند حقایقی را دربارة کتاب و کاتب مکشوف کند. استخراج، دسته­بندی، تحلیل و بررسی این نشانه­ها در نسخ خطی موجود، نخستین گامی است که برای تبیین کارکردهای نشانه­ها در امر کتابت و نسخه­نویسی و به تبع آن، تکمیل این...

گفتار حاضر به معرفی انتقادی احوال و آثار علی بن طیفور بسطامی ـ دانشور، مترجم و مؤلف ایرانی مقیم هند ـ در سده یازدهم هجری قمری می پردازد. این چهره شاخص فرهنگی خراسان در هند، با وجود تالیف و ترجمه آثار متعدد در حوزه های علوم دینی، ادبی و زبانی در منابع فارسی چندان مورد توجه قرار نگرفته، آنچه در این منابع درباره معرفی احوال و نوشته های وی آمده، اندک و غالبا پراکنده و مشتّت و گاه متناقض است. در این ...

هدف: این پژوهش باهدف بررسی وضعیت مؤلفه‌های گردآوری، سازمان‌دهی و اشاعه اطلاعات نسخ خطی، در بخش‌های نسخ خطی کتابخانه‌‌های ایران بر اساس مؤلفه‌‌های مدیریت دانش انجام‌شده است. روش تحقیق: در این پژوهش از روش ترکیبی (کمی و کیفی) همزمان استفاده‌شده است. جامعه پژوهش را کلیه بخش‌‌های نسخ خطی در کتابخانه‌های سطح کشور که دارای بخش نسخ خطی و کارمند بوده‌اند، شامل 44 کتابخانه در سطح ایران، تشکیل داده است ک...

     گفتار حاضر به معرفی انتقادی احوال و آثار علی بن طیفور بسطامی ـ دانشور، مترجم و مؤلف ایرانی مقیم هند ـ در سدة یازدهم هجری قمری می‌پردازد. این چهرة شاخص فرهنگی خراسان در هند، با وجود تالیف و ترجمة آثار متعدد در حوزه‌های علوم دینی، ادبی و زبانی در منابع فارسی چندان مورد توجه قرار نگرفته، آنچه در این منابع دربارة معرفی احوال و نوشته‌های وی آمده، اندک و غالبا پراکنده و مشتّت و گاه متناقض است. در...

طبق آمارها، به لحاظ کمّی، کتابخانۀ ملی ایران، با دارایی حدود چهل هزار مجلّد دستنویس، رتبۀ دوم کتابخانۀ تراثی ایران را به خود اختصاص داده است. با تلاش شش نفر از فهرست نگاران این کتابخانه، طی چهل سال (1343 تا 1383)، 3083 نسخۀ فارسی و 6050 نسخۀ عربی در 21 جلد فهرست و به صورت توصیفی نگارش و منتشر شده است. طبق اظهار نظر مسؤولان کتابخانه، از اوایل دهۀ 1383 تا پایان 1393، حدود 4500 نسخۀ دیگر فهرست شده ا...

هدف: رعایت مؤلفه های مدیریت دانش در زمینه های گردآوری، سازماندهی، نیروی انسانی، اشاعه، و نگهداری و حفاظت در بخش های نسخ خطی در کتابخانه های ایران بررسی شده است.  روش/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش پیمایش توصیفی است و جامعه پژوهش شامل کلیه بخش­های نسخ خطی در کتابخانه­های سطح کشور است. در جامعه مورد پژوهش که شامل 44 کتابخانه در سطح ایران است، تمامی مسئولین بخش ها، کارشناسان و کارکنان مورد بررسی قرا...