رهبران اتحاد شوروی در چند دهه حاکمیت بر آسیای مرکزی، سیاست های الحادی و ضدمذهبی را در مقابل اقوام مسلمان آسیای مرکزی در پیش گرفتند که موجودیت مسلمانان را تهدید می کرد. به دنبال آغاز جنگ جهانی دوم، اتحاد شوروی ناچار از تجدید نظر در سیاست های دشمنی علیه مسلمانان شد و تشکیلاتی به نام اداره دینی مسلمانان یا اداره مفتیات را به وجود آورد که حیات مذهبی مسلمانان آن کشور را سامان می داد. حال پرسش اصلی ا...

در این مطالعه، ادبیات داستانیِ منتشرشده در دورۀ تاریخیِ انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی به شیوۀ تحلیل انتقادی گفتمان نقد می شود. هدف آن بود تا با اتخاذ رویکردی گفتمانی در نقد ادبی، متون منتشر شده از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی بررسی شود و مؤلفه های فرهنگِ مقاومت در این متون در سه حوزۀ اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی، و سیاسی شناسایی و برجسته شود. داده های این مطالعه در قالب «متون»، یعنی شکل نوشتاری کاربرد...

تطور تاریخ نشانگر آن است که هویت­سازی ملی فرآیندی همیشگی بوده و نباید تصور شود که وقتی ملتی شکل گرفت بخودی خود تداوم می­یابد بلکه برعکس روح ملت­بودگی در معرض فراز و فرود قرار دارد. از این­رو فرآورده­ گفتمانیِ جریان های یک کشور می­تواند بر فرآیند ملت­سازی موثر اُفتند. هویتها، به مثابه سازه‌های اجتماعی در فرایند سازه­گرایی اجتماعی تفسیر می‌شوند و همواره در سایه بازتفسیرها، از روش­های مختلف برای تبی...

این نوشتار به دنبال نمایاندن ریشه‌‌‌های گفتمان رضاشاه، به‌‌‌ویژه در سال‌‌‌های 1300 تا 1305، در اندیشۀ تجددگرایان عصر مشروطه است. از دید نویسندگان، غرب‌‌‌گرایی، سکولاریسم، گرایش به دولت قوی و ناسیونالیسم برجسته‎ترین بسترهای همسان میان گفتمان متجددین (از پیش از انقلاب تا روی‎کار‎آمدن پهلوی یکم) و گفتمان رضاشاه می‌باشد. اقدامات این متجددین زمینه‌‌‌های نخبگی و اجتماعی را برای پذیرش گفتمان پهلوی یکم...

اندیشه‌ی ناسیونالیسم یا ملی‌گرایی و مفهوم حقوق شهروندی از مفاهیم و مبانی اندیشه‌ی تجدد به شمار می‌آیند.پیدایش این دو گفتمان در اروپا تحت تأثیر زمینه‌های ذهنی، تحولات سیاسی و اجتماعی و انقلاب‌های دموکراتیک به ویژه انقلاب کبیر فرانسه بوده است.در ایران عصر قاجاریه به دنبال رشد اندیشه‌های نوخواهانه، مجالی نیز برای طرح مفاهیم جدید حقوقی از جمله مفهوم حقوق شهروندی فراهم شد.بررسی آثار اندیشه‌گران و نو...

پژوهش حاضر در پی بررسی و کشف گفتمان یا گفتمان های شکل گرفته پیرامون کودتای ‎28 مرداد در تلویزیون بی بی سی فارسی در گزارش های ویژه شصتمین سالگرد کودتای ‎28 مرداد است. به همین منظور از نظریه هایی همچون بازنمایی رسانه ای، چارچوب سازی، انگاره سازی، نظریه گفتمان و دیپلماسی رسانه ای استفاده شده است. روش بکار گرفته شده در پژوهش حاضر تحلیل گفتمان با استفاده از رویکرد گفتمان کاوی ون دایک است. متن موردمط...

این پژوهش تلاشی است در جهت روشن کردن شیوه‌های بازنمایی بحران آذربایجان در کاریکاتورهای نشریه تهران مصور که توسط گفتمان مدرنیسم پهلوی جهت تثبیت فهم و روایتی خاص از هویت ملی بکار گرفته شدند. برای تحلیل بیست و چهار کاریکاتور تهران مصور در فاصله زمانی شهریور 1324 تا آذر 1325 از روش نشانه شناسی اجتماعی بهره بردیم تا با مطالعه نظام‌های نشانه‌ای از جمله نمادها به درک واقعیت‌های عینی بحران آذربایجان و ...

چکیده: دراین پژوهش تلاش شد تا رابطه اسلام و ناسیونالیسم در ایران که در دو قرن اخیر به سیاست و حکومت پیوند خورده اند در قالب سه الگو مورد بررسی قرار گیرد که این سه الگو عبارتند از: 1ـ غلبه ناسیونالیسم بر اسلام (1320 ـ 1285) 2ـ تفکیک اسلام و ناسیونالیسم (1357 ـ 1320) 3ـ سازگاری اسلام و ناسیونالیسم (ادامه دارد ـ 1357) . علاوه بر آن تأثیر هر الگو بر منافع ملی در هنگام استقرار در حکومت مدنظر قر...

نخبگان سیاسی همواره نقش به سزایی در شکل گیری گفتمان ها در درون جامعه داشتند؛ به گونه ای که یکی از اساسی ترین نقش های نخبگان، پویش نهادینگی سیاسی و بسط حوزه سیاست، مشروعیت بخشیدن به ارزش ها و نهادهای جدیدی است که اصول و مبانی همکاری و همزیستی عمومی را تبیین می کنند و به پویش های سیاسی خصلتی ملی-اخلاقی می بخشند. نخبگان سیاسی ایرانی نیز در قرن نوزدهم، در پی انحطاط ایران و واگرایی گفتمان غالب آن زم...

گفتمان انتقادی، نوعی روند تکوینی تحلیل گفتمان به‌شمار می‌رود که در آن با عبور از توصیف صِرف داده­‌های زبانی، بر فرایندهای مؤثّر در شکل‌­گیری گفتمان توجّه می‌شود. در همین راستا، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی و بر اساس الگوی تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، تلاش کرده به گفتمان­‌کاوی انتقادی داستان حضرت موسی (ع) در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بپردازد و ضمن بررسی جنبه­‌های ادبی و بلاغی داستان...